سینماروزان/کیوان بهارلویی: نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «مقیمان ناکجا» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی شهاب حسینی شب گذشته(دوشنبه سوم مهرماه) با حضور شهاب حسینی خالق اثر و منوچهر اکبرلو منتقد و پژوهشگر سینما و تاتر در پردیس چارسو برگزار شد.
در ابتدای این نشست شهاب حسینی ضمن تشکر از همکاری گروه هنر و تجربه در اکران این فیلم گفت: برخی از آثار بوی خاک باران خورده را می‌دهد و حس آشنایی به آدم القا می‌کند. من این حس را به آثار آقای اشمیت دارم و احساس می‌کنم دغدغه این آثار جنبه یادآوری دارد. بنابراین برای اولین بار که نمایشنامه «مهمانسرای دو دنیا» را مطالعه کردم تاثیر بسیاری گرفتم و علاقمند شدم آن را بازتاب دهم.
وی با اشاره به اینکه همیشه به مرگ فکر می‌کند ادامه داد: در سال 1393 عارضه قلبی داشتم و این امر باعث شد من بیشتر به دنیای دیگر فکر کنم. پس از آن مطالعات من در این خصوص جدی‌تر شد.
وی اظهار کرد: من در نسلی بزرگ شده‌ام که دسترسی به فیلم با سختی همراه بود؛ بنابراین تماشای یک فیلم برای نسل ما از اهمیت بالایی برخوردار بود و سعی می‌شد به محتوای فیلم اهمیت بیشتری دهیم.
وی با اشاره به علاقمندی جدی‌اش به آثار اشمیت گفت: آشنایی من با متن‌های آقای اشمیت به واسطه نمایشنامه جذاب ملاقات‌کننده شکل گرفت. این نمایشنامه را در دهه 80 در فرهنگسرای نیاوران اجرا کردیم. اریک امانوئل اشمیت به نوشتن ادبیاتی مشهور است که در درجه اول فلسفی است. او به عنوان یک نویسنده، می‌گوید هدف او ارائه و کاوش ایده‌های فلسفی است که درک آن به اندازه کافی ساده است و این را میتوان به راحتی در نمایشنامه ملاقات‌کننده مشاهده کرد.
وی ادامه داد: مضامین اصلی در این نمایشنامه موضوعات مهمی همچون وضعیت و نقص انسان، اعتقاد به خدا و… است. آثار اشمیت هیچ‌گاه انسان را مجبور به تغییر اندیشه نمی‌کند، وی معمولا از این موقعیت‌ها استفاده کرده و مطالب مهم‌تری را انتقال می‌دهد. به اعتقاد اشمیت زندگی چنان نعمتی است که باید در طول آن یک کار مهم و ماندگاری انجام شود.
وی با اشاره به فیلم «مقیمان ناکجا» گفت: من قائل به دست بردن به متن سایر نویسندگان نیستم و مطمئنم که نویسنده بارها و بارها متن را بررسی کرده؛ بنابراین دخل و تصرفی بر آثار نمی‌کنم و تنها سعی داشتم که اسامی و متن را به فرهنگ ایرانی نزدیک کنم.
شهاب حسینی افزود: ساختن هر اثری به شرایط ساخت آن اثر بستگی دارد و فیلمی مثل “ساکن طبقه وسط” به عنوان اولین تجربه کارگردانی‌ام، جایگاهی ویژه و دست نیافتنی در کارنامه ام دارد به لحاظ زمانی، فیلمبرداری فیلم «مقیمان ناکجا» با اجرای نمایشنامه اعتراف با بازی علی نصیریان همزمان بود. این تئاتر هر شب ساعت 21 شروع و 23:30 به پایان می‌رسید؛ بنابراین فیلمبرداری «مقیمان ناکجا» از نیمه شب آغاز و تا ساعت 8 صبح ادامه داشت. حدود 27 جلسه فیلمبرداری انجام شد. بنابراین شرایط فیلمبرداری تنها در این زمان مهیا بود.
وی ادامه داد: سال 96 هزینه ساخت یک فیلم بلند بین 3 تا 5 میلیارد تومان برآورد می‌شد. این در حالی است که فیلم «مقیمان ناکجا» با هزینه بالغ بر 700 میلیون تومان ساخته شده است.
وی ضمن تشکر از عوامل فیلم «مقیمان ناکجا» و با اشاره به طراحی صحنه این فیلم و استفاده از آینه در طراحی گفت: در ابتدا یک صحنه طراحی شد؛ اما به این نتیجه رسیدیم که این صحنه مخاطب را برای تایم طولانی نگه نمی‌دارد؛ بنابراین ایده آینه به ذهن ما رسید.
وی با اشاره به نمایشنامه‌ها و داستان‌هایی که در فرهنگ ایرانی وجود دارد گفت: بسیاری از این نمایشنامه‌ها قابلیت تبدیل شدن به یک اثر سینمایی را دارند و در زمانه‌ای که ما دنبال سوژه‌های ناب برای فیلمسازی هستیم این نمایشنامه‌ها یکی از بهترین منابع برای اقتباس و ساخت و آثار است من به شخصه بسیار دوست دارم تا از از روی آثار نویسندگان و همچون عباس نعلبندیان و غلامحسین ساعدی یک فیلم سینمایی بسازم.
منوچهر اکبرلو پژو هشگر سینما، تاتر و منتقد سینما نیز با اشاره به فیلم «مقیمان ناکجا» و مضمونی که مطرح می‌کند گفت: افرادی که به اغما رفته و به دنیا برگشته‌اند و یا فضانوردان به یک آگاهی و شعور دست پیدا می‌کنند و دنیای را از زاویه دیگر نگاه می‌کنند؛ این امر را میتوان در مستندات مشاهده کرد.
وی معتقد است: هر قدر وابستگی افراد به دنیا بیشتر باشد، آگاهی آدم‌ها کمتر و انکار آنها درباره مرگ بیشتر می‌شود و نمونه آن را میتوان در یکی از شخصیت‌های فیلم «مقیمان ناکجا» دید.
وی با اشاره به اثر اشمیت عنوان کرد: فیلم «مقیمان ناکجا» با اثر اشمیت دارای 2 تفاوت است در فیلم «مقیمان ناکجا» شهاب حسینی 5 مرحله مواجه آدم‌ها با مرگ را به تصویر کشیده است در حالی که در نمایشنامه مهمانسرای دو دنیا این مسئله وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه «مقیمان ناکجا» در کارنامه کارگردانی شهاب حسینی اثری قابل قبول است گفت: فیلم علی‌رغم زمان طولانی که دارد مخاطب را جذب خود می‌کند اما من به عنوان یک تماشاگر انتظار داشتم شهاب حسینی در نسخه سینمایی که از روی نمایشنامه مهمانسرای دو دنیا ساخته است از فضای بسته و یک لوکیشن ثابت خارج می شد و گذشته شخصیت‌ها را نشان می‌داد.
اجرای این نشست را علی زادمهر بر عهده داشت و در پایان نشست شهاب حسینی و منوچهر اکبرلو به سوالات مخاطبان پاسخ دادند. استقبال مخاطبان از این نشست چنان بود که علاقمندانی از شهرهایی همچون یزد و چابهار به این نشست آمده بودند.
