سینماروزان: مریم فرهنگ یک مستندساز جوان است که مستندی با نام «پوریم» را ساخته است؛ مستندی که روایتی ارائه داده از پشت پرده جشنی به نام «پوریم» متعلق به یهودیان.
به گزارش سینماروزان این بانوی فیلمساز در «پوریم» کوشیده با بررسی تاریخی این جشن که به دوران خشایارشا میرسد از توطئه معشوقه یهودی خشایارشا و وزیر یهودی وی «مردخای» و کشتن هزاران ایرانی بگوید.
مریم فرهنگ در گفتگویی با «کیهان» با اشاره به روند ساخت این مستند از تشویقی که به خاطر ساخت این مستند از سوی ابراهیم حاتمی کیا نثارش شده گفته است.
این مستندساز جوان بیان داشت: جرقه اصلی «پوریم» وقتی خورد که یک سخنرانی از آقای رائفی پور درباره آن شنیدم. آنجا سؤالات زیادی برایم ایجاد شد و واقعا متعجب بودم که چرا تا به آن روز درباره این واقعه تاریخی هیچ چیزی نشنیده بودم. درباره اینکه هزاران هزار ایرانی با توطئه «مردخای» وزیر یهودی و «استر» معشوقه یهودی خشایارشاه کشته شده‌اند و ما چیزی از آن نمی‌دانیم. این سؤالات باعث شد تحقیق درباره ماجرای پوریم را شروع کنم. البته در طول تحقیق متوجه شدم که پوریم هیچ ربطی به سیزده به در ندارد. و جشنی است که در 15 ماه آذار یا همان اوایل اسفند توسط یهودیان به خاطر کشته شدن هزاران ایرانی برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: تحقیقاتم یک‌سال و نیم طول کشید. در این مدت به یک نتیجه قطعی رسیدم و آن اینکه یهودیان ایران کاملا با یک نگاه مذهبی و شکرگزارانه این جشن را برگزار می‌کنند اما صهیونیست‌ها با یک نگاه کاملا سیاسی و جنگ محور به پوریم می‌پردازند. یعنی جشن آنها این پیام را دارد که اگر ما ایرانی‌ها را نکشیم آنها ما را می‌کشند، پس ما باید زودتر آنها را نابود کنیم. البته خیلی از کارشناسان جهان به اصل و مبنای این جشن نقد دارند؛ حتی یکی از اساتید کالیفرنیایی که اینترنتی با او مصاحبه کردیم به این مسئله اشاره مستقیم کرد که مبنای جشن پوریم رساله «استر» است که در آن هیچ اشاره‌ای به خدا وجود ندارد و در آن فقط از یک منظر قومی و نژادی به واقعه کشتار ایرانیان نگاه شده است. اساتید کالیفرنیایی که از طریق اسکایپ با آنها مصاحبه کردیم چندین مقاله در نقد موضع صهیونیست‌ها نسبت به پوریم نوشته و چاپ کرده بودند.
مریم فرهنگ با اشاره به اینکه سعی کرده مستندش یک بعدی نباشد بیان داشت: بله! واقعا سعی کردم از زوایای مختلف و از دیدگاه آدم‌های متفاوت به پوریم نگاه کنم. برای همین در این مستند با کارشناسان مذهبی، تاریخی و سیاسی حتی با تعدادی از بزرگان انجمن کلیمیان ایران مثل خاخام لاله‌زار مصاحبه کردم. یعنی در مستند ما مصاحبه با آقایان فرشید ابراهیمی (اسطوره‌شناس)، فریدون جنیدی (پژوهشگر زبانهای باستانی)، روزبه زرین‌کوب (پژوهشگر تاریخ)، شروین وکیلی (پژوهشگر تاریخ)، شمس‌الدین رحمانی (یهود و صهیونیسم شناس)، علیرضا سلطان شاهی (رئیس‌مرکز مطالعات فلسطین) وجود دارد که هرکدام با یک زاویه نگاه متفاوت به جشن پوریم نگاه می‌کنند. من اول فقط می‌خواستم در این مستند بگویم که مردم! یک واقعه‌ای در تاریخ اتفاق افتاده که یک‌جور هولوکاست ایرانیان است و شما از آن خبر ندارید. اما در مرحله بعد آداب و رسوم و چگونگی برگزاری این جشن در بین یهودیان ایرانی و تفاوتش با جشن صهیونیست‌ها هم برایم مهم شد. به ویژه اینکه تعدادی از یهودیان مذهبی ایرانی رسما می‌گفتند که ما اصلا صهیونیست‌ها را قبول نداریم و آنها به انحراف رفته‌اند.
بعد در مرحله سوم بررسی ادعاهای تاریخی و مواضع سیاسی امروز صهیونیست‌ها درباره پوریم برایم مهم شد و این طوری «پوریم» یک مستند جامعی از آب در آمد که همه این سؤالات را پاسخ می‌دهد.
این مستندساز با اشاره به اولین اکران و اعلام حمایت حاتمی کیا ازش بیان داشت: اول با مریم طالبی که تدوین کار را انجام می‌داد، یک مستند 40 دقیقه‌ای درآوردیم ولی بعد دیدم انگار نتوانسته‌ام همه حرف‌هایم را بزنم و میزان زیادی هم راش در اختیار داشتم. برای همین دوباره نشستیم سرکار و یک کار 54 دقیقه‌ای درآوردیم که شد نسخه نهایی این فیلم. واقعا خانم طالبی سر این کار خیلی زحمت کشید. کار که آماده شد یک اکران خصوصی در خانه مستند داشتیم که آقای ابراهیم حاتمی‌کیا آمدند و کار را دیدند. خیلی تشویقم کردند و گفتند با این مستند ما را در موضع حمله نسبت به دشمن قراردادی به جای موضع تدافعی. البته بعد از آن پوریم را برای چند تا جشنواره فرستادم که هیچ کدامشان آن را نپذیرفتند! حالا خدا را شکر صداوسیما از کار استقبال کرد و شبکه مستند داوطلب پخش آن شد.
- پوریم
