سینماروزان/غفور پورغفور: ممیزی در سینما اگر درست و منطبق با چارچوب سیاستگذاری‌های فرهنگی باشد می‌تواند بازوی پیش‌برنده‌ای برای اثر باشد اما همین ممیزی اگر بی‌قاعده و مبتنی بر علایق و سلایق شخصی ممیزان باشد یقیناً دردسرهای فراوانی را برای سینماگران ایجاد می‌کند.
به گزارش سینماروزان و به نقل از “صبح نو” سال‌هاست که در سینمای ایران متأثر از نگاه غیرکارشناسانه‌ای که در انتخاب مدیران سینمایی وجود دارد در بحث نظارت هم به جای آن که وظیفه اصلی بر دوش سینماگران باتجربه باشد این چهره‌های عموماً مدیریتی‌اند که هسته اصلی اداره‌های نظارت و ارزشیابی را به خود اختصاص می‌دهند. این امر نیز به نوبه خود کج سلیقگی‌هایی را در ممیزی موجب می‌شود و در امتداد آن اعتراض کارگردانان و تهیه‌کنندگان رقم می‌خورد. این وضعیت در فاصله کمتر از یک سال مانده تا انتخابات تشدید شده است و کم نداشته ایم کارگردانانی را که از محافظه کاری بیش از حد شورای پروانه ساخت در این حیطه گلایه کردن است.
لازمه ساختن یک فیلم استاندارد، داشتن فیلمنامه خوب است و فیلمنامه خوب هم اثری است که در کنار جذابیت دراماتیک با رعایت ممیزی‌های عرفی نگاشته شده باشد. فیلمنامه‌نویس باتجربه باید خطوط قرمز را بشناسد و برای همین انتظار اینکه فیلمنامه‌ای، محصول دست چنین سناریستی ممیزی بخورد پایین است اما بعضاً چه در سینما، چه در تلویزیون کم نداشته‌ایم باتجربه‌هایی که فیلمنامه‌شان ممیزی خورده است.
رد کردن به دلیل مشکلات ساختاری و نه محتوایی
آقای داود توحیدپرست از کارگردانان سینمای ایران است که ممیزی دامن آثارش را گرفته است. این کارگردان اخیراً هم فیلمنامه‌ای با نام «چگونه نامرد شدم» را برای تولید آماده می‌کرد اما به دلیل حجم ممیزی وارده نتوانست به پیش تولید برسد.
توحیدپرست درباره چرایی این روند گفت: فیلمنامه من به دلیل ایرادات ساختاری رد شد و این برایم عجیب بود. به بیان بهتر ممیزی محتوایی چندانی به اثر وارد نبود اما دوستانی که به جز یکی، دو نفر از آنها تجربه‌ای در کارگردانی ندارند از مشکلات ساختاری فیلمنامه گفتند. آخر چطور می‌شود فیلمی که ساخته نشده را به لحاظ ساختار یا فرم نقد کرد و اصلاً به آن اجازه ساخت نداد.
سلیقه‌ای عمل کردن و نتایج عکس در جشنواره
وی با اشاره به سلیقه‌ای بودن ممیزی در سینمای ایران که محدود به سال‌های اخیر هم نیست، اظهار داشت: در دادن پروانه ساخت سلیقه‌ای عمل می‌شود و البته نام افراد هم تعیین‌کننده است. نتیجه این سلیقه‌ای عمل کردن هم حضور یک سری آثار کاملاً زیر سؤال برنده هنجارهای اجتماعی در جشنواره فجر است که احتمالاً با واسطه همان نام‌های آشنا(!) توانسته‌اند پروانه ساخت بگیرند. اگر ساز و کار ممیزی شفاف باشد و مبتنی بر یک اصول معین، ممیزی انجام شود نه دلخوری هنرمندان رقم می‌خورد و نه کسی از آشکار نبودن ممیزی سوءاستفاده می‌کند. باید تمام موارد و خطوط قرمز به صورت روشن و واضح گفته شود و همه در این‌باره آگاهی داشته باشند.
کارگردان «معصوم» و «شیرین قناری بود» با اشاره به اینکه اعضای شوراهای ممیزی چه در حیطه سینما و چه تلویزیون باید اسباب گفت‌وگو با هنرمندان را فراهم کنند گفت: وقتی فیلمنامه‌ای رد می‌شود باید سناریست را توجیه کرد که چرا فیلمنامه‌اش رد شده وگرنه ذکر عباراتی کلی مانند اینکه «به لحاظ ساختاری نمی‌تواند اتفاق تازه‌ای را رقم زند» یا «بهتر است فیلمنامه دیگری پیشنهاد کنید» نمی‌تواند پیش برنده اوضاع سینما و تلویزیون باشد.
هشدار معاون رییس‌جمهور
توحیدپرست با اشاره به مضمون «چگونه من نامرد شدم» گفت: این فیلمنامه مربوط به معضل خرید و فروش نوزادان و کودکان در کشور است که متاسفانه بسیار در مملکت ما شایع شده است و اگر گشتی در فضای مجازی بزنیم می‌بینیم چقدر هم بازار داغی دارد. تقریباً همزمان با ارائه فیلمنامه‌ام به ارشاد، خانم شهیندخت مولاوردی، معاون زنان رییس دولت نیز درباره همین موضوع به شدت هشدار داد.
وی افزود: من سعی داشتم برای کاهش التهاب ماجرا این مسأله را با بیان طنز نقد کنم اما با ذکر ایرادات ساختاری درباره فیلمنامه مواجه شدم. شخصاً فکر می‌کنم با مضمون مشکل داشتند و ساختار را بهانه کردند چون کدام کارگردانی است که بیاید و ساختارش را در فیلمنامه اولیه لو دهد.
آغوش مسوولان سینمایی فقط برای مهاجران باز است
توحیدپرست در ادامه بیان کرد: بنده حاضرم این فیلمنامه را منتشر کنم و حتی حاضرم درباره آن با دوستان مناظره کنم. من فقط یک سال درگیر پروسه تحقیقاتی فیلمنامه بودم و یک سال هم طول کشید که برای آن سرمایه‌گذار پیدا کنم اما حالا به راحتی به من می‌گویند که شما نمی‌توانید آن را بسازید و به این هم فکر نمی‌کنند که بنده ۲سال از عمر و وقت خودم را برای این موضوع گذاشته‌ام.
این کارگردان با اشاره به چنین گرفت و گیرهایی که باعث می‌شود فیلمسازان سودای مهاجرت به سرشان بزند، اظهار داشت: طبیعی است که هنرمند ایرانی ابتدا باید برای ایرانیان و در کشورش محصول خلق کند اما وقتی می‌بینیم که به‌رغم نداشتن تقاضای مالی، دوستان حتی فرصت نمی‌گذارند که برای اصلاح فیلمنامه‌ها تعامل کنند و فقط آنها را رد می کنند. طبیعی است که برخی به سرشان می‌زند شانس خود را در جای دیگر دنیا امتحان کنند. جالب اینجاست که آقایان مدیر می‌گویند آغوش ما برای آنهایی که رفته‌اند باز است که برگردند اما یکی نیست به ایشان بگوید اگر واقعاً به فکر ارتقای سینما هستید برای هنرمندانی که در راهروهای ممیزی گرفتارند هم وقت بگذارید.
