سینماروزان: اکبر نبوی کارشناس مجری سینمایی «چشم شب روشن» شامگاه چهارم تا بامداد پنجم مرداد ماه با محمدرضا شرف‌الدین حول محور مسائل گذشته، حال و آینده سینمای دفاع مقدس به گفتگو پرداخت.
به گزارش سینماروزان در این برنامه که در آستانه سالروز عملیات مرصاد روی آنتن رفت، شرف‌الدین تهیه‌کننده سینما از سیمرغ‌های بسیاری که کسب کرده سخن به میان آورد و اعلام کرد تاکنون ۶ سیمرغ و ۱ لوح زرین جشنواره فیلم فجر را از آن خودکرده است.
شرف‌الدین ادامه داد: من از جمله افرادی هستم که معتقدم در سینما، ما نه هنر را می‌توانیم هنر کامل بدانیم و نه تکنولوژی را صرفاً تکنولوژی بدانیم و این دو به‌صورت غیرقابل‌تفکیکی درهم‌آمیخته‌اند. در ویژوال افکت (جلوه‌های تصویری) هم واقعا کار هنرمندانه داریم، مگر اینکه با فیلمی روبرو شویم که بر اساس ضرورت به جلوه‌های ویژه میدانی نیازمند است.
سینمای ایران مدیون سینمای دفاع مقدس است
وی در رابطه با ارزیابی سینمای دفاع مقدس از آغاز تاکنون گفت: اساساً سینمای ایران مدیون سینمای دفاع مقدس است. نداشتن نظریه صریح و روشن درباره مسئله سینما از دلایل مظلوم واقع‌شدن سینمای انقلاب است. تنها نظریه روشن در این راستا جمله تاریخی بنیان‌گذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) است که فرمودند: “ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم” و این جمله در آن زمان برای سینمای ما بسیار راهگشا بود.
سینمای دفاع مقدس به همه سینما مشروعیت داد
تهیه کننده «بالای شهر پایین شهر» افزود: با آغاز جنگ بسیاری از بخش‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ارگان‌های مختلف کشور با موضوع جنگ خود را تثبیت کردند و سینما هم از این امر مستثنی نبود و به سبب برکات جنگ، خود را به اثبات رساندند و سینمای دفاع مقدس مشروعیتی به همه سینما داد.
شرف‌الدین ادامه داد: اگر بخواهیم منصفانه ببینیم این است که حتی دستاوردهای آینده سینمای ایران، حاصل سنگ بنایی است که سینمای دفاع مقدس گذاشت چراکه زیرساخت‌های سینمایی را ساخت و با بررسی فیلم‌ها مشاهده می‌کنیم که مسیر فیلم‌ها از سینمای دفاع مقدس می‌گذرد.
این تهیه‌کننده اظهار کرد: فیلم‌برداری، جلوه‌های ویژه، تدوین، امکانات سینمایی، دوربین‌ها و ساختارهای فناورانه سینما اولین بار در سینمای دفاع مقدس شکل گرفت.
حوزه‌های جلوه‌های ویژه در سینمای دفاع مقدس متولد و شکوفا شد
نبوی در ادامه بحث عنوان کرد: سینمای کشور به اعتبار ابزارهایی که دارد ممکن است باعث رشد و پیشرفت شود ولی متأسفانه در بسیاری از حوزه‌های ابزاری نتوانستیم از ظرفیت‌ها و داستان‌های دفاع مقدس و موقعیت‌هایی که پیش‌آمده بود استفاده کنیم و از مهم‌ترین جلوه‌های تولد و شکوفایی این حوزه می‌توان به حوزه‌های جلوه‌های ویژه اشاره داشت.
شرف‌الدین در این خصوص گفت: صرفا وجود ابزار کارساز نیست چرا که بسیاری از ابزارها بودند که چون دانش آن وجود نداشت از حالت بکر بودن خارج شدند و یکی از مشکلات ما در ایران این بود که سطح آکادمیک با شتاب مورد نیاز سینما و سطح بین‌الملل هماهنگ نبود.
در حوزه جلوه های ویژه برخی ابزار را شخصا اختراع کردیم
تهیه‌کننده «چوب‌خط» تشریح کرد: وقتی ما وارد جلوه‌های ویژه شدیم و آغاز به کار کردیم بعضی ابزارها را شخصاً اختراع کردیم و این وسایل با اینکه وجود داشت اما در دسترس من نبود.
مسئول جلوه‌های ویژه «مزرعه پدری» ادامه داد: با توجه به جلوه‌ای که سینما در بیرون و درون خود دارد و وقتی از قبل، جرأت پرسیدن و دانستن را داشته باشید، متوجه می‌شوید که چقدر این سینما کم‌بضاعت است و زمینه برای خلاقیت فراهم است.
وی در تکمیل صحبت‌هایش گفت: شرایط اوایل انقلاب را در نظر بگیرید که عرصه‌های گوناگونی برای جوانان نسل انقلاب بازشده بود و بسیاری از اتفاقاتی که در آن زمان رخ داد، مانند دفاع مقدس و باور “ما می‌توانیم” که امام خمینی (ره) در میان مردم به وجود آورده بود، در جلوه‌های ویژه باعث موفقیت شد.
در ادامه نبوی از شرف‌الدین پرسید: به مسیر طی شده تا امروز با توجه به سرمایه انسانی، (تخصص‌هایی که در سینما وجود دارد)، در ارتباط با ساخت فیلم دفاع مقدس از ۲۰، چه نمره‌ای می‌دهید؟
سینمای دفاع مقدس در دهه ۹۰، نمره ۱۰ یا ۱۲ می گیرد
شرف‌الدین پاسخ داد: من باید برای نمره دادن دهه بندی بکنم؛ به دهه هفتاد ۱۷، به بخشی از دهه شصت ۲۰ و به بخشی دیگر از آن زیر ۱۰ می‌دهم؛ به دهه هشتاد ۱۵ و به دهه نود ۱۲ و یا شاید ۱۰ می‌دهم.
وی با ابراز نارضایتی از وضعیت حال سینمای مقدس عنوان کرد: اکنون حمایت نمی‌شویم. فیلم «مزرعه پدری» در یک مثلث ساخته شد و مرحوم رسول ملاقلی پور (کارگردان)، مرحوم حبیب‌الله کاسه ساز (تهیه‌کننده) و من به‌عنوان مدیر جلوه‌های ویژه بصری هریک رأسی از یک مثلث بودیم که اگر هرکدام از این سه رأس نبود، مزرعه پدری موفق نمی شد. این موقعیت کمتر در سینما شکل می‌گیرد، در صورتی که اتفاقی خوب رخ داده است.
در شرایطی که فیلمهای ارزان قیمت سخیف فروش می کند سینمای دفاع مقدس مهجور و غریب می ماند
تهیه‌کننده «فرزند صبح» ادامه داد: سینمای دفاع مقدس مهجور و غریب واقع‌شده که این اتفاق بخشی به دلیل کلی بودن سینما و بخش دیگر به‌واسطه فرهنگ جاری در جامعه ما است و تا وقتی فیلمهای ارزان‌قیمت و آپارتمانی که با نوشته سخیف و چند بازیگر فروش پیدا می‌کند بهتر است بگوییم ذائقه مخاطب نزول پیداکرده است.
شرف‌الدین بیان کرد: اگر کار منطبق با ذائقه امروز مخاطب شد دیگر نمی‌توانیم بگوییم دفاع مقدس منبعث از فرهنگ انقلاب و جبهه است که نتیجه آن پارازیت‌هایی است که بعضی وقت‌ها به‌عنوان فیلم در حوزه دفاع مقدس می‌بینیم.
فیلم دفاع مقدس ارزان درنمی آید و کمتر از ۵ میلیارد تومان هزینه ندارد
مسئول جلوه‌های ویژه فیلم زخمی گفت: اگر کسی می‌خواهد در حوزه تدبیر و اندیشه کار کند باید هزینه‌هایی در زمینه‌های نیروی انسانی، تفکر و اندیشه و مالی بپردازد و درنتیجه فیلم دفاع مقدس ارزان درنمی‌آید و نمی‌توانیم فیلمی را زیر ۵ میلیارد تمام کنیم.
وی تکمیل کرد: عرصه فرهنگ دفاع مقدس مدعیان زنده زیاد دارد که آن‌ها یا توقع دارند خودشان را ببیند، یا اشتباهاتشان بیان نشود و یا اینکه شرایط روز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به‌هم‌خورده و حاضر نیستند برگردند.
بی‌سوادی را از آسیب‌های جدی سینمای ایران می‌دانم
سرمایه‌گذار فیلم «شوخی» گفت: در حال حاضر با سه گروه فیلم‌ساز در ارتباط هستیم که گروهی فیلم‌سازان جوان هستند که بعد از جنگ متولدشده‌اند و نرفته‌اند دانش خود را در این زمینه بالا ببرند و من بی‌سوادی را از آسیب‌های جدی سینمای ایران می‌دانم.
وی اضافه کرد: گروهی دیگر افرادی هستند که مانند بسیاری از عرصه‌های دیگر به عافیت‌طلبی افتاده‌اند و دسته سوم افرادی هستند که موقعیت و جایگاه ضعیفی دارند مانند کارگردان‌های توانمندی که به دنبال این هستند که اگر فیلم‌نامه‌شان درست شود، یکی از فیلمهای بافرهنگ دفاع مقدس ساخته می‌شود.
تهیه کننده بی همتا تصریح کرد: اساساً سینمای ما تا وقتی‌که به‌عنوان سینمای مطرح اقتصادی جای خود را باز نکند، ما نمی‌توانیم سینما داشته باشیم. سینما یک مثلث است که یک رأس آن متن و فکر و اندیشه و تفکر، رأس دیگر اقتصاد و درنهایت رأسی که این دو را به هم متصل می‌کند، مخاطب است چراکه سینما با مخاطب مفهوم پیدا می‌کند.
نبو نیز در ادامه بحث گفت: اگر جامعه آماری کسانی که از اصول و مبانی محکم دفاع می‌کنند، پشت فیلمهای خوب در همه ژانرها باشد، انگیزه اقتصادی برای تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذارها خواهد بود.
رسوبات تعصب گرایانه در اذهان بخشی از جامعه متدین ما نسبت به سینما هنوز وجود دارد
محمدرضا شرف الدین در این زمینه اظهار کرد: ما باید این واقعیت را بپذیریم رسوبات تعصب گرایانه ای که در اذهان بخشی از جامعه متدین ما نسبت به سینما بوده هنوز وجود دارد.
وی ادامه داد: سینما هنوز وارد زندگی مردم نشده است درحالی‌که در کشورهای توسعه‌یافته، سینما جزوی از الزامات زندگی آن‌ها شده و به همین دلیل فروش خوبی دارند.
شرف‌الدین سینمای دفاع مقدس را ساختار سینما دانست و افزود: سینما نخواهیم داشت مگر اینکه سینمای دفاع مقدس را جدی بگیریم؛ و باید تعدادی جمع شوند و فیلم و متن خود را به مسئولین نشان دهند چراکه متن‌های بسیار خوبی در اختیارداریم.
بنیاد حفظ آثار مکان مناسبی برای متولی سینمای دفاع مقدس شدن است
رئیس انجمن سینمای دفاع مقدس خاطرنشان کرد: ظرفیت سینمای ما در سال چیزی حدود بین ۵ تا ۶ فیلم دفاع مقدس است و امروز ما می‌توانیم این را اجرا کنیم؛ شاید مشکل این است که سینمای دفاع مقدس متولی ندارد و به اعتقاد برخی از افراد بنیاد حفظ آثار مکان مناسبی برای متولی شدن سینمای دفاع مقدس است.
شرف‌الدین در پایان درباره آینده سینمای دفاع مقدس گفت: در کشورهای پیشرفته و صاحب صنعت سینما، بسیاری از موضوعات حال و آینده‌شان را در حوزه سینما انجام می‌دهند و متأسفانه ما این آینده‌پژوهی را در سینمای خودمان نداریم.
