سینماروزان: فخرالدین صدیق شریف هرچند در سالهای اخیر به واسطه ایفای نقش در آثاری همچون «اخراجیها» و «رسوایی۲» شناخته میشود اما از جمله بازیگران برآمده از تئاتر است.
به گزارش سینماروزان فخرالدین صدیق شریف که بازی در تئاتر را از اوایل دهه ۵۰ آغاز کرده و یک دهه بعدتر از تلویزیون و سینما سردرآورد به تازگی مشغول ایفای نقش در نمایش «سهروردی» شده است؛ این رجعت دوباره به تئاتر موجب شده این بازیگر در گفتگو با «شهروند» پاره ای از گلایه های خود نسبت به اوضاع تئاتر را بیان کند.
فخرالدین صدیق شریف با اشاره به درآمد اندک بازیگران تئاتر گفت: به هیچ وجه انتظارات مالی بازیگران در تئاتر برآورده نمی‌شود.
وی در چرایی این وضعیت گفت: تا زمانی که نگاه درست و نگاه قدرتمندانه با پشتوانه شناخت، آن هم از طرف کسانی که بخش‌های فرهنگی جامعه را اداره می‌کنند، به مقوله بازیگری نشود، نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم. من شخصا به شهرستان‌های زیادی برای موضوعات مربوط به بازیگری سفر کرده و گروههای زیادی را از نزدیک دیده و مسائل و مشکلات‌شان را هم مشاهده کرده‌ام. حل این مشکلات در درجه نخست نیاز به نگاه مثبت دارد و مهمتر از آن به‌عنوان پیش‌نیاز باید شناخت از این حوزه وجود داشته باشد تا بتواند آن نگاه مثبت نسبت به مقوله تئاتر یا در مجموع بازیگری را شکل دهد. در برنامه‌هایی که برای موضوعاتی مثل داوری جشنواره‌های محلی تئاتر حضور داشتم، از نزدیک دیده‌ام که چقدر استعدادهای دیده‌نشده در این مراکز وجود دارد.
صدیق‌شریف خاطرنشان ساخت: در شهرستان‌های ما، چهره‌هایی وجود دارند که اگر به آنها بها داده شود، قاعدتا جایگاه بسیار مناسبی را در هنر پیدا خواهند کرد، اما وقتی توجه نمی‌شود، دیگر بخش زیادی از این استعدادها هرز می‌رود. من وقتی با این دوستان در شهرستان‌ها صحبت می‌کردم، تقریبا همه‌شان نگرانی داشته‌اند که خب این‌همه وقت گذاشته‌ایم که درنهایت چه شود! می‌دانید که تئاتر بسیار زمانبر است. ما در همین کار سهروردی از برج چهار سر تمرین‌ها حضور پیدا کرده‌ایم تا وقتی این پروژه تمام شود، میشود پایان ماه هشتم، یعنی ما چهارماه برای این کار وقت گذاشته‌ایم. در شهرستان‌ها کسانی که کار می‌کنند، انتظارات در برابر این زمان برآورده نمی‌شود. مثال می‌زنم: اگر در شهرستان‌ها افراد برای حضور در جشنواره‌ها یا اجرا، زمان بگذارند و تمرین کنند تا کاری آماده شود و بخواهند برآورد مالی کنند، اگر روزی دو ساعت مسافرکشی کنند، به‌طور قطع درآمدشان بیشتر خواهد بود! چون تئاتر خیلی در شهرستان‌ها تماشاگر ندارد و اگر قرار باشد بعد از کلی مصیبت و دردسر در یک جشنواره، حضور و دو اجرا هم داشته باشند، عملا هیچ است.
بازیگر «ساکن طبقه وسط» و «دموکراسی تو روز روشن» ادامه داد: دلیل این وضعیت برنامه نداشتن است. دلیل برنامه نداشتن یا این است که مسئولان بی‌توجه هستند یا اینکه مسئولان، بازیگری و این هنر را اطلا نمی‌بینند. برای‌شان اهمیت ندارد که بازیگری باشد یا نباشد. من چندی پیش به شهریار رفتم و کارهایی را داوری می‌کردم. من آن‌جا کارهای بسیار متنوعی دیدم و به دست‌اندرکاران پیشنهاد دادم؛ مدیریت این کار را به عهده می‌گیرم و گروههای مختلف را شکل می‌دهم تا تمرین کنند. خودم هم زمان‌هایی که وقت دارم هفته‌ای یکی دو روز می‌آیم و گوشه‌ای از کار را می‌گیرم و این گروه‌ها را به اجرا می‌رسانم، به شرطی که شما تمام سالن‌های سطح شهریار را در اختیار این گروه‌ها قرار دهید. ما آن وقت در تمام مدت سال شاهد اجرای برنامه‌های این بچه‌ها خواهیم بود.
صدیق شریف پیرامون اینکه چگونه میتوان نمایشها را سودآور کرد اظهار داشت: به‌نظر من راهش این است که بلیتش را به ارگان‌ها و ادارات بفروشند. تخفیف هم بدهند. بخشی از این بلیت از بودجه فرهنگی ادارات، بخشی تخفیف و بخشی هم توسط خود افراد پرداخت شود. اگر این اتفاق رخ دهد، کارکنان ادارات و نهادها چه در بخش خصوصی و چه دولتی، همراه خانواده‌های‌شان با مبلغ اندکی به دیدن تئاتر می‌روند. این خودش یک فرآیند را به وجود می‌آورد که جامعه را با تئاتر آشنا می‌کند. مشکل امروز جامعه ما این است که جامعه ما با تئاتر آشنا نیست. همین حالا اگر مخاطبان را دسته‌بندی و تقسیم کنید، بخشی از آنها مخاطبان خاص هستند. قشر فرهیخته جامعه که کمی با دیگر مخاطبان فرق دارند، به این دلیل است که مطالعات خاص خود را در این زمینه دارند و تئاتر هم جزو علاقه‌مندی‌های‌شان است. این گروه تفکرات خاص خود و شناخت تقریبا مناسب از موضوع دارند، به همین دلیل بحث هزینه بلیت برای‌شان هضم شده است. در کنار این مخاطبان، قسمت عمده‌ای از جامعه و حتی افرادی که به دیدن تئاتر می‌آیند با بخش عمده کارها آشنا نیستند و باید آشنا شوند. این هم وظیفه کسانی است که مسئولیت فرهنگ‌سازی در جامعه برعهده آنان است. وقتی در جامعه تمام رسانه‌ها چه سینما و چه تلویزیون و چه تئاتر، مردم را به ساده‌پسندی عادت می‌دهند و تئاتری که کارش تولید اندیشه و فکر است (که به قول اصغر همت کارش تنویر افکار جامعه است، چه توسط افرادی که در این حوزه کار می‌کنند و چه افرادی که به تماشای این کارها می‌آیند) به‌نوعی ساده‌انگاری دچار میشود. این میشود که تماشاگر به تئاتر می‌آید و منتظر دیدن صحنه‌هایی است که بخندد و سرگرم بشود. اینها وظیفه مسئولانی است که مدیریت فرهنگی را برعهده دارند. برخی از تماشاگران امروز ما به تئاتر نمی‌آیند تا فکر کنند و با یک موضوع فلسفی آشنا شوند؛ فقط یک نوع روزمرگی را در پیش گرفته‌اند.
این بازیگر افزود: ما نباید از جامعه‌ای توقع داشته باشیم که سرپرستان فرهنگی‌اش به این موضوع بها نداده که جامعه رشد کرده و از ساده‌پسندی نجات پیدا کند و برود به سمت کارهای سنگین و کارهایی که می‌تواند آنها را با فرهنگ‌شان آشنا کند. در این شرایط چه توقعی داریم؟ آیا توقع داریم که مردم برای دیدن کارهای فاخر، هجوم بیاورند؟ نه! مردم می‌روند برای دیدن کارهایی که در آن بزن‌وبکوبی وجود دارد و حالا یک رقصی هم ممکن است در آن وجود داشته باشد؛ کارهایی در بولینگ عبده. به‌هرحال باید بپذیریم کارهایی که اندیشه پشتش وجود دارد، خیلی مورد اقبال نیست، البته من توهین نمی‌کنم، دوستانی که در انواع و اقسام تئاترها حضور دارند همکاران ما و بخشی از آنها دوستان ما هستند و همه‌شان قابل احترام‌اند و شاید هم، شرایط به آن سمت کشانده‌شان. به‌نظر من کسانی که رئوس فرهنگی مملکت را تشکیل می‌دهند، باید مقوله فرهنگ‌سازی را در اولویت قرار بدهند. وقتی فرهنگ‌سازی جزو برنامه‌های کشور قرار گرفت قاعدتا مقوله تئاتر هم به صورت جدی دیده میشود، آن موقع خواهید دید به‌طور کامل و سراسر سال، تمام کسانی که در این عرضه حضور دارند (چه کسانی که به صورت آکادمیک پیش رفته و تحصیلکرده تئاتر هستند و چه کسانی که به صورت تجربی وارد این عرصه شده‌اند) رشد پیدا می‌کنند و خواهید دید همه این گروه‌ها در تمام سال کار خواهند داشت. این گروه‌ها در این شرایط، همیشه با کاری درگیرند و آن را برای تماشای مردم آماده می‌کنند.
فخرالدین صدیق شریف با نقد حضور ورود بی حساب و کتاب به حیطه بازیگری اظهار داشت: ما متاسفانه در تئاتر به سمتی حرکت کرده‌ایم که افراد نامحرم وارد حرفه ما شده‌اند. بدون رودربایستی این اتفاق افتاده است. تمام هنرمندان تئاتر، تمام دانشجویان و دانش‌آموختگان تئاتر و بازیگران آن، آدم‌های بسیار خوب و قابل احترامی هستند، اما نفوذی‌ها و نامحرم‌هایی هستند که به واسطه پولی که دارند در این حرفه و مقوله وارد شدند. اینها آسیب جدی به این حرفه می‌زنند تا زمانی که این کار تخصصی و استانداردسازی نشود، وضع همین است. ما باید علاوه بر اینکه مدیریت سیاسی و مدیریت مذهبی در سطح جامعه داریم، حتما مدیریت فرهنگی هم داشته باشیم. نمی‌شود در یک سرزمین درباره مقوله‌هایی که مقوله‌های هنری است، فقط مدیریت سیاسی داشته باشیم، اما مدیریت هنری ابدا.
صدیق شریف تأکید کرد: بالاخره ما باید در این موضوعات تخصصی، مدیریت هنری و استاندارد اشته باشیم. برای کسی که جلوی تلویزیون یا دوربین سینما می‌رود، باید استاندارد وجود داشته باشد، چون آن دوربین سینما یا تلویزیون درواقع چشم میلیون‌ها آدم است. ما نمی‌توانیم خارج از استاندارد کسی را جلوی دوربین یا روی صحنه ببریم. کسانی که باعث می‌شوند آدم‌های غیراستاندارد جلوی دوربین یا روی صحنه قرار بگیرند، بدون‌شک خائن هستند. بدون تردید نام‌شان با ننگ در آینده این سرزمین ثبت خواهد شد، چون اجازه می‌دهند آدم‌هایی که صلاحیت ندارند و نه مقوله هنر را می‌شناسند، نه بازیگری را، بیایند وارد این حرفه شوند. چرا؟ چون فقط بخشی از بودجه یک فیلم یا یک پروژه را تامین می‌کنند. به‌نظر من اصلا اگر در این شرایط تولید نداشته باشیم، بهتر است از اینکه به سمت این تولیدات مبتذل برویم.
