سینماروزان: آیین اختتامیه پنجمین دوره «جایزه فرشته» با حضور اهالی فرهنگ و ادب و تقدیر از شرکت کنندگان عصر جمعه سي و يكم خردادماه در باغ نگارستان تهران برگزار شد.
به گزارش سینماروزان عصر آدینه سی و یکم خرداد ماه مراسم اختتامیه دوره پنجم از «جایزه فرشته» با موضوع «جاده» در محل باغ نگارستان تهران برگزار شد. در این دوره نیز به سیاق سال‌های گذشته، این رقابت در دو بخش عکس و داستان کوتاه برگزار شد و از میان شرکت کنندگان در هر دو بخش ده شرکت کننده به عنوان نفرات برگزیده انتخاب شدند.
در ابتدای مراسم، مسعود فروتن که اجرای این رویداد فرهنگی ـ هنری را عهده دار بود، از سید صالح بهشتی؛ مدیریت مجموعه شهر کتاب فرشته دعوت کرد تا توضیحاتی در خصوص دوره پنجم «جایزه فرشته» ارائه دهد.
بهشتی در این زمینه بیان داشت: «باعث خوشحالی است که توانسته ایم این تعداد از استعدادهای جوان را در کنار اساتید هنر و فرهنگ می بینیم. دوره پنجم از «جایزه فرشته» که امروز شاهد آیین اختتامیه آن هستیم شاید آغاز مسیری باشد که در آینده خواهیم داشت. این موضوع به بین المللی شدنِ «جایزه فرشته» اشاره دارد که هم رفتار و هم نوع معرفی «جایزه فرشته» به مخاطبان را تحت تاثیر قرار می دهد. در حقیقت از این دوره به بعد قرار بر این است که «جایزه فرشته» در استاندارد و کیفیتی بالاتر برگزار شود که معرفی «جایزه فرشته» در کشورهای مختلف از برنامه های مورد نظر در این زمینه است. بنا به سنتی که در دوره چهارم پایه گذاری شد، در دوره پنجم نیز قرار بر این است که آثار نفرات برگزیده در قالب کتاب هم به زبان فارسی و هم به زبان انگلیسی منتشر شود. آثار برگزیدگان عکس نیز در چند شهر ایران از جمله یزد، کرمانشاه، اصفهان و .. در قالب نمایشگاه به صورت تور به نمایش گذاشته شود. از سوی دیگر قصد بر این است که نمایشگاهی از این آثار در یکی از شهرهای خارجی نیز برگزار شود. در این میان شاید یکی از مهم ترین جوایزی که امسال در این دوره برای برگزیدگان در نظر گرفته شده است، سفر گروهی بیست نفر اول به همراه تعدادی از هیأت داوران به شهر یزد باشد که در شهریور ماه امسال مهمان هموطنان یزدی ما خواهند بود و حاصل این سفر نیز بر اساس هدایت داوران یک کتاب و نمایشگاه عکس دیگر خواهد بود با عنوان «قصه های یزد».
در ادامه، جواد مجابی به عنوان سخنران ویژه این رویداد پشت تریبون آمد و مطلبی در خصوص صد سال داستان نویسی در ایران معاصر بیان داشت: «در خصوص هر رویداد همواره نکات مثبت و منفی وجود دارد که نیازمند تحلیل است. اما امروز من ترجیح می دهم که گزارشی از صد سال داستان نویسی در ایران معاصر را برایتان بخوانم. دو جریان متفاوت در صد سال ادبیات مدرن ایران وجود دارد. فرصتی فراهم شده است تا در این مجلس از ادبیات مدرن ایران به کوتاهی سخن بگویم. در این صد سال از 1300 خورشیدی به این سو ادبیات معاصر ایران به دو دوره نسبتا متفاوت را از سر گذرانده است. جریان نخست 60 سال پاییده و هنوز هم ادامه دارد و جریان دوم تجربه های 40 ساله اش را از سر می گذراند. شروع جنبش هنر و ادبیات جدید ایران بی ارتباط با جنبش هنر و ادبیات مدرن جهان خاصه تحولات فرهنگی قرن بیستم نبوده است. جنبش ملی گرایی که بین دو جنگ جهانی اتفاق افتاد در ایران دو جنبه کاملا متفاوت را تجربه کرد. از یک سو روشنفکران و نویسندگان ایرانی برای تثبیت هویت تاریخی شان کوشیدند به ریشه های تمدن و فرهنگ پیشین خود آگاهی یابند که از طریق بازخوانی اسناد فرهنگی به جا مانده میسر شد. از سوی دیگر برای هم طرازی ب جهان مدرن و معاصر به تحولات فرهنگی و اجتماعی تمدن های پیش روی غربی توجه داشتند. نویسندگان ایرانی به رهبری جمالزاده و هدایت داستان رمان مدرن را با الگوهای جهانی رشد دادند. چند نسل از آنها در آثارشان به موضوع محوری قانون، عدالت و شرایط شهرنشینی حساس بودند.»
مجابی با اشاره به تفاوت فضای داستان نویسی سی، چهل سال گذشته با پیش از انقلاب ادامه داد: «نسل بعدی نویسندگان که از 1360 خورشیدی تاکنون فعالیت می کنند، از دهه 70 به بعد به دلیل سهولت ارتباطات جهانی و انفجار اطلاعات تکیه اصلی خود را از گنجینه میراث فرهنگی خود برداشتند و بیشتر به میراث جهانی انسان توجه کردند. روند جهانی شدن و یکسان سازی که در فرهنگ آسان تر و سریع تر اتفاق می افتد سیمای نویسندگان دهه 60 به بعد را تا حدی رنگ جهان شهری داده است. در واقع فرهنگ خلاف جهت سیاست حرکت می کند و روند درون پیچ سیاست و اقتصاد در آثار ادبی راهی رو به بیرون از خود باز کرده اند. طبعا چنین تقسیم بندی های کلی نگر ادبی بیشتر برای تشخیص تفاوت های عمده است چون در عرصه علوم انسانی و فرهنگ حکم قطعی کردن روا نیست. مضامین عمده ادبیات نسل های بعدی در این 40 سال اخیر چند مشخصه اصلی دارد؛ نخست مرگ اندیشی و غنیمت شمردن مجال اندک زندگی است. در ادبیات چهل ساله اخیر که به علت انقلاب و جنگ تحمیلی، مرگ و میر در جامعه امری عادی و همنشین زندگی بوده، در این امر موثر است. مرگ در نوشته های جوانان حالتی غیر عرفانی یافته است و بیشتر از یک افق بسته و سرنوشتی ناگزیر حکایت می کند. مورد دیگر پرهیز از ایدئولوژی و سیاست زدگی است که البته نقیضش را نیز در درون خود می پروراند. به طور کلی می توان گفت نسل جدید هنوز در آثارشان شکل نهایی و مطلوب ادبیات هنری را نیافته اند. گرایش به پی افکندن فرهنگی دارند که بتواند به گفت و گوی زنده و فعال با فرهنگ های پیش روی جهان بپردازد چون می خواهند بیاموزند و بیاموزانند.»
بخشی از این مراسم طبق روال سال های گذشته اختصاص داشت به بزرگداشت یکی از چهره‌های فرهنگ و ادب کشور. در این دوره نیز با تاکید بر اهمیت کتابفروشی ها به عنوان حلقه اتصال کتاب خوان ها و کتاب، از ابراهیم فرازمند مدیر کتابفروشی «فرازمند» رشت قدردانی به عمل آمد.
در ادامه پژمان موسوي دبير جايزه در خصوص پنجمين دوره جايزه فرشته گفت: در این دو دوره از «جایزه فرشته» با جوانانی رو به رو شدیم که توانسته بودند با کمترین امکانات آثار بسیار مهمی را خلق کنند. بسیاری از آثار برگزیده از میان شرکت کنندگان شهرستان های مختلف بود. جوانانی که نه به کارگاه های داستان نویسی دسترسی داشتند نه به کلاس های عکاسی، اما با این وجود توانسته بودند آثار بسیار جدی‌ای را خلق کنند. فراخوان دوره پنجم دی طبق روال هر ساله دی ماه منتشر شد و شرکت کنندگان مهلت داشتند تا آثار خود را تا سی و یکم فروردین به دبیرخانه جایزه ارسال کنند. در اين دوره در بخش داستان كوتاه 459 نفر و در بخش عكس 197 نفر (در مجموعه 591 عكس) آثار خود را به دبيرخانه ارسال كردند كه هيات انتخاب در بخش داستان كوتاه 32 اثر را براي مرحله نهايي انتخاب كردند و در بخش عكس 33 نفر به مرحله داوري و حضور در نمايشگاه انتخاب شدند. از ابتدای اردیبهشت تا 5 خرداد ماه هیأت انتخاب آثار برسی کردند و در نهایت هیأت داوران ده نفر برگزیده را از میان آنها انتخاب كردند. به طور کلی می توان گفت این دوره به اذعان هیأت داوران و هیأت انتخاب آثار کیفیتی به مراتب بالاتر و نگاه متفاوت‌تری نسبت به سال‌های پیش داشتند. امید داریم که «جایزه فرشته» هر سال به اهدافش نزدیک تر شده و نگاه های بیشتری را به سوی خود جذب کند.
بزرگداشت ساسان مويدي
در ادامه اين مراسم از ساسان مويدي عكاس پيشكسوت كه دو مجموعه «بمباران تهران» و «حلبچه» وي از شهرت زيادي برخوردار است با حضور هيات داوران بخش عكس، تقدير به عمل آمد.
پس از این قسمت، ضمن پخش کلیپی از عکس های برگزیده این دوره، شادی قدیریان مطالبی در خصوص انتخاب عکس ها در این دوره بیان کرد: «عکس و تصویر زبان خاص خودش را دارد. جاده به خودی خود هم مفهوم و هم فرم بسیار زیبایی دارد و ما در هیات داوری با تعداد زیادی عکس رو به رو بودیم که همگی زیبا بودند. خوشبختانه 60 یا 70 درصد از عکس ها از شهرهای مختلف ایران ارسال شده بود و این یکی از نکات مثبت این جشنواره به شمار می رود. ما در انتخاب عکس ها به دنبال مفهوم و پیامی بودیم که عکس ها منتقل می کردند.»
برگزيدگان بخش عكس
جوایز و الواح ده نفر برگزیده بخش عکس دوره پنجم با موضوعیت جاده و با حضور هیأت داوران این بخش شامل شادي قديريان، رعنا جوادي و آرش خاموشي اهدا شد. نفرات برگزیده بخش عکس از این قرار بود:
نفر دهم: محمد مهیمنی، نفر نهم: مجید خالقی مقدم ، نفر هشتم: امیرمحمد امیری، نفر هفتم: پژمان طاهرخانی، نفر ششم: صبا شامبیاتی، نفر پنجم: امید آرمات، نفر چهارم: هادی دهقان پور، نفر سوم: مرتضی امین الرعایی، نفر دوم: محسن کابلی، نفر اول: امین رحمانی.
بزرگداشت صفدر تقي زاده
در ادامه مراسم از صفدر تقي زاده نويسنده و مترجم پيشكسوت و خالق آثاري مهم با حضور احمد مسجد جامعي، جواد مجابي و هيات داوران بخش داستان كوتاه تقدير به عمل آمد.
تقي زاده در سخناني كوتاه به تفاوت‌هاي داستان كوتاه و رمان اشاره كرد و از جواناني كه در حوزه داستان كوتاه به فعاليت مشغولند خواست تا با جديت در اين غالب ادبي فعاليت كنند.
برگزيدگان بخش داستان كوتاه
بخش پایانی این آیین اختصاص به اعلام اسانی ده نفر برگزيده بخش داستان «جایزه فرشته» بود. پیش از اعلام نتایج علی خدایی از اعضای هیآت داوران دوره پنجم «جایزه فرشته» ، در خصوص انتخاب نهایی آثار گفت: «سی و دو اثری که به مرحله نهایی راه یافتند، توانسته بودند جاده را به عنوان یک کاراکتر محوری به خوبی نشان دهند. اما علاوه بر این محور و بازی هایی که با مفهوم جاده شده بود جاده به مثابه برملا کردن راز، فرصت دیدار، دیدن فرزند، یادآوری ها، و … در این داستان ها بیان شده بود. اما در این میان جاده نقش دیگری نیز داشت که مربوط به زندگی‌های کنار جاده، حیوانات در جاده ها، قهوه خانه ها و… می‌شد. بعضی وقت‌ها جاده باعث شده بود که از موضوعاتی چون دوچرخه، اتوبوس، کوله پشتی و… یاد شود. همه این داستان‌ها عالی بود و نشان می داد که تخیل نویسندگانش خوب کار کرده. اما هیات داوران متر و معیار دیگری نیز داشت. اینکه این مفاهیم تا چه حد قدرت قصه سازی داشتند و معاصر امروزی بودند؟ چقدر اجراها خوب بود؟ آیا این ها با هم مکالمه می کردند یا محاوره؟ در واقع این اساس و معیا انتخاب ما در این دوره از «جایزه فرشته» بود.»
نفرات برگزیده بخش داستان کوتاه به انتخاب اوليه‌ي كاوه فولادي نسب، آرش صادق بيگي و حسن محمودي و انتخاب نهايي علی خدایی، ناهید طباطبايی و شیوا ارسطویی به شرح ذیل بودند:
نفر دهم: ابوالقاسم نجاری، نفر نهم: محمدسعید احمدزاده، نفر هشتم: شیرین ورچه، نفر هفتم: مرتضی فرجی، نفر ششم: دلبر یزدان پناه، نفر پنجم: هما جاسمی، نفر چهارم: محمد حسین گلستانی، نفر سوم: اردوان نیک نیا، نفر دوم: الهام روانگرد، نفر اول: محمدعلی دستمالی.
اين مراسم با حضور چهره‌هايي چون: احمد مسجدجامعی، جواد مجابی، احمد پوری، محیط طباطبایی، سیدمحمد بهشتی، ترانه یلدا، علیرضا تابش، نیکنام حسینی‌پور، ناستین مجابی، سعید صادقی، پرویز جاهد، محمدعلی جعفریه، گیتا علی‌آبادی، گلبرگ برزین، مهدی افروزمنش، سید محمد طباطبایی، صفدر تقی زاده و ساسان مویدی برگزار شد.
