سینماروزان/هومن ظریف: در مستند “یمینی شریف” و مستند “پیرنیا باغبان گلها” و ویژه برنامه رادیویی هفتاد و چهارسالگی رادیو ایران که با اجرای شاهرخ نادری و فریبرز گلبن برگزار شد، بیژن پیرنیا با تاکید اعلام می کند که او«نخستین گوینده برنامه کودک در دنیا» است.
قبول این واقعیت با اینکه بیژن پیرنیا«آقا بیژن»، چندین بار روی آن تاکید داشت،سخت بود،اما متاسفانه با مرگ وی‌و اعلام خبر مرگ نخستین گوینده کودک در ایران،کنجکاوی برای یافتن نخستین گوینده کودک در دنیا،واقعیت های غرورانگیزی از تاریخچه موسیقی آموزشی و برنامه هدفمند آموزشی در تاریخچه رادیو ایران را آشکار کرد.
می دانیم که نخستین ایستگاه منطقه ای رادیویی، پخش خود را در کالیفرنیا در سال ۱۹۰۹ آغاز کرد ولی در تاریخ دوم نوامبر ۱۹۲۰ -مطابق با ۱۲۸۹ خورشیدی -در پنسیلوانیا آمریکا رادیو به معنای فراگیر خود،کار خود را آغاز کرد و بعد از سی سال یعنی در سال ۱۳۱۹ نخستین فرستنده رادیویی به ایران آمد؛برنامه ای درباره کودک،نه برای کودک!
قدیمی ترین برنامه رادیویی ویژه کودک در انگلستان،برنامه‌ای به نام «ساعت بچه ها» شبکه سی بی اس،بود که از سال ۱۹۲۶ مطابق با ۱۳۰۵ خورشیدی آغاز شد.
اما هنرپیشگان این برنامه ویژه کودک و نوجوان، که در ساعت ۵ تا ۶ عصر پخش می شد، جوانان هنرمند و موزیسین با متوسط سن ۲۰ ساله بودند که در واقع هیچکدام گویندگی برنامه را برعهده نداشتند.
متوسط سن شنوندگان برنامه نیز بین ۵ تا ۱۵ ساله بود ،زیرا بر اساس استاندارد مقطع سنی آموزشی در بریتانیا،افراد ۱۵ ساله هم کودک شناخته می‌شوند!
بنابراین، نمی‌توان این برنامه را برنامه ای مختص کودک و با گویندگی و حضور کودکان یعنی محدوده سنی خردسال و کودک دبستانی در نظر گرفت،درواقع «ساعت بچه ها» درباره کودک بود،نه برای کودک!
در سال ۱۹۴۵ میلادی یا ۱۳۲۳ خورشیدی در کالیفرنیا ،گوینده دوازده ساله ای به نام «چارلز کورالت»،از شبکه سی بی اس (CBS) به صورت هفتگی یعنی یکشنبه ها صبح، فقط بازی های ورزشی بیسبال ویژه کودکان و کنسرت های جز و کانتری نوجوانان را گزارش می کرد.
البته پیشتر از آن،در سال ۱۹۳۱ مطابق با ۱۳۱۰ خورشیدی «جورج آنسپرو» ۱۶ ساله، اخبار شبکه ان بی اس (NBS )را می خواند،که این برنامه از جمعه ۱۸ ماه می ۱۹۳۴ شروع شده بود .
«آندرو کرایسل» نویسنده کتاب «درک رادیو» معتقد است: در سال‌های دهه ۳۰ خورشیدی شبکه بی‌بی‌سی شنوندگان اش را به خاطر گسترش برنامه تلویزیون از ۹ میلیون نفر به ۳ میلیون نفر از دست داد و دلیل این کاهش شدید شنوندگان ، افت کیفیت برنامه‌ها بود.
این در حالی است که در همین سال‌ها ،یعنی از سال ۱۳۳۴ خورشیدی،به مدت ۹ سال ممتد با مشاوره هدفمند حقوقدان یعنی دکتر منوچهر معین افشار و داوود پیرنیا، برنامه روزانه ای از شبکه ایران،طراحی و پخش می‌شد!
داريوش پيرنيا برادر «آقا بيژن» قبل از دكتر معين افشار و از ابتدا برنامه را می‌نوشت وآقا بيژن كه بسيار خجالتي هم بود، برنامه را تنها در استودیو، فقط با كمك آقاي «محنك» صدا بردار برنامه کودک، اجرا مي‌كرد.
جالب اینجاست که به خاطر تنبیه های بدنی رایج در دهه ۳۰ خورشیدی که مثلاً در مدرسه ای در کرمان به قتل کودکی با ضربات زنجیر منجر شده بود، برنامه کودک در ماه های ابتدایی با سخنان «دادستان کل کشور» که تنبیه بدنی در مدارس را اعلام جرم کرد، آغاز شد.
مدت زمان این برنامه در ماه اول ۵ دقیقه و سپس به مدت ۱۵ دقیقه ادامه پیدا کرد.
زمان پخش این برنامه هم،هوشمندانه معین شده بود زیرا از ساعت ۷و پانزده دقیقه تا ۷و سی دقیقه صبح بود ،به این منظور که کودکان و خردسالان، در هنگام آماده شدن برای رفتن به مدارس،کمی با حقوق خود آشنا شوند.
آقا بیژن پیرنیا،که تنها مجری ده ساله رادیو کودک تاریخ رادیو دنیاست،روی این جمله در همه برنامه ها،تاکید داشت:کودک شخصیت دارد.
به گفته شاهدان و برنامه‌سازان وزارت آموزش و پرورش وقت، مدارس را با بخشنامه ای،مجبور کرده بود که هنگام صف صبحگاهی دانش آموزان، «برنامه کودک رادیو ایران» از بلندگوی مدارس پخش شود.
علاوه براین، در زمانه ای که تلویزیون باعث کاهش استقبال از رادیوهای منطقه ای دنیا شده بود، «داریوش پیرنیا»، فرزند «داوود پیرنیا»، پیش از پیوستن دکتر منوچهر معین افشار،به برنامه رادیو کودک، نویسندگی برنامه کودک را برعهده داشت.
در واقع نه تنها آقا بیژن پیرنیای ۱۰ ساله،نخستین گوینده «کودک»برنامه کودک رادیو تهران بود،بلکه این برنامه نخستین برنامه کودک رادیودر دنیا به حساب می آید که خوانندگان و مجری آن،کودکان و خردسالان بودند و نویسندگان آن،به صورتی هدفمند،از تریبون کودک و خردسال،مشکلات تربیتی وحقوق کودک را با گفتار و موسیقی بیان می کردند.
بیژن پیرنیا
