سینماروزان: در حالی بعد از تولید و پخش سریال «پایتخت۷»، شایعات درباره تولید فیلم سینمایی پایتخت، جدی‌تر از همیشه است ولی طراح اصلی پایتخت، مدعی است که رایت ساخت فیلم سینمایی فقط برای اوست و لاغیر.

تورج اصلانی فیلمبردار سینمای ایران در برنامه خط فرضی گفت: طرح اصلی سریال پایتخت برای من است و سالها پیش طرحی را برای محسن تنابنده درباره دربدری افرادی که گرفتار کلاهبرداران مسکن می‌شوند تعریف کردم که خوشش آمد و گفت باید آن را بسازیم.

به گزارش سینماروزان تورج اصلانی که فیلمبردار «فصل کرگدن»-آخرین تجربه بازیگری سینمایی بهروز وثوقی بوده و بابت این فیلم جایزه سن سباستین گرفته- ادامه داد: طرح اولیه‌ی داستان پایتخت در یک کامیون می‌گذشت و بخش عمده ماجراها نیز به همان بدبختی ها و دردسرهایی اشاره داشت که خانواده‌ی گرفتار سوداگری مسکن دچارش میشد ولی بعد از چند روز تنابنده سراغم آمد و گفت سیروس طرح را میخواهد و وقتی گفتم سیروس کیست؟ جواب داد سیروس مقدم.

تورج اصلانی تاکید کرد: در ابتدا مقاومت کردم و دلم میخواست فیلم را خودم بسازم اما تنابنده آن قدر اصرار کرد که رایت تولید سریال را حدود شش میلیون و نیم فروختم اما حق ساخت فیلم سینمایی پایتخت برای خودم است و به هیچ کس واگذار نشده‌‌.

سینماروزان: هادی اسماعیلی، مدیرعامل بهمن سبز با اظهار تأسف از عدم ساخت و اکران نسخه سینمایی مجموعه «پایتخت ۷» گفت: «کاش نسخه سینمایی پایتخت ۷ ساخته می‌شد و به پرده سینماها می‌آمد. این اثر می‌توانست یکی از نقاط عطف گیشه نوروزی 1404 باشد.»

به گزارش سینماروزان با توجه به رونق نسبی فروش و مخاطب آثار سینمایی در سال 1403، این انتظار بود که اکران نوروز 1404 وضعیت بهتری داشته باشد. در روزهای گذشته آمارها و گزارش‌های متناقضی از وضعیت اکران نوروز ارائه شده است و نشان می‌دهد بررسی و تحلیل این مقطع زمانی اکران نیازمند یک نگاه همه جانبه است. برخی معتقدند که با وجود تنوع آثار در اکران نوروزی شرایط آنچنان که انتظار می‌رفت برای فروش فیلم و سالن داران سینمایی مطلوب نبوده است. به گفته این کارشناسان، هم‌زمانی اکران نوروزی با شب‌های قدر و همچنین گران شدن بلیت در شرایط اقتصادی امروز جامعه ایران در ایجاد چنین شرایطی تاثیرگذار بوده است.

برای فهم دقیقتر شرایط حاکم بر اکران نوروزی، با هادی اسماعیلی مدیرعامل موسسه فرهنگی و هنری «بهمن سبز» گفتگو کردیم. بیش از یک سوم سالن‌های سینمایی کشور ذیل بهمن سبز تعریف می‌شود و انتظار می‌رود برآوردی که از رشد فروش و تعداد مخاطبان در این مجموعه ارائه می‌شود ما را به واقعیت‌های موجود اکران نزدیکتر کند. به گفته هادی اسماعیلی، سال 1404 از جمله سال‌های پررونق سینمای ایران خواهد بود و برای قضاوت در مورد مختصات اکران امسال آن هم با تکیه بر اعداد و ارقام اکران نوروز، هنوز زود است.

بهترین اکران نوروزی سال‌های اخیر را داشتیم

مدیرعامل بهمن سبز در خصوص ویژگی‌های اکران نوروزی 1404 گفت: « اگر بخواهیم اکران نوروز 1404 را مقطعی و در نسبت با نوروز سال گذشته مقایسه کنیم، باید بگویم که به لحاظ تعداد مخاطب و هم به جهت رشد فروش، سینماها وضعیت بهتری نسبت به اکران سال‌های گذشته داشتند. اما آن چیزی که عمدتا مورد انتقاد سینماداران است، اینکه روند صعودی که سینمای ایران از نیمه دوم سال گذشته در پیش گرفته بود در اکران نوروزی با یک افت نسبی مواجه شد که البته این هم قابل پیش بینی بود. باید یادآور شوم که اکران نوروزی 1404، در شرایط خاصی رقم خورد که میزان فروش و تعداد مخاطب را باید بر مبنای این شرایط قضاوت کرد. اکران نوروز از سه هفته قبل تعطیلات شروع شد و به دلیل اینکه روزهای اول نوروز با ایام شهادت حضرت علی (ع) همزمان شده بودند، سینمای کشور با یک اکران نوروزی دو پاره مواجه بود و از روزهای چهارم فروردین ماه، یک عزم و توان جدی برای بازگرداندن مخاطب به سینما نیاز داشت.»

اسماعیلی ادامه داد: «اگرچه اکران نوروز 1404 در نسبت با انتظاراتی که پیش از عید وجود داشت، آنچنان مطلوب نبود، اما معتقدم جزو بهترین‌های اکران‌ نوروزی سال‌های اخیر سینمای ایران است. راهکار تنوع ژانر باعث شد که عددهای فروش بین آثار سینمایی تقسیم شده و انحصار «فروش سینما به کمک کمدی» شکسته شود. این خیلی امیدوارکننده بود که سیاست‌های توزیعی سینما به نفع ترکیب کامل فروش فیلم باشد. سالن داران سینما در هماهنگی کامل با پخش کنندگان و صاحبان آثار سینمایی، برنامه‌های متنوع تبلیغاتی برای جذب و حضور مخاطبان سینما تدارک دیدند و همین باعث شد که آثار سینمای کودک، انیمیشن، تاریخی و فیلم جنگی در یک قواره همسنگ با آثار کمدی قرار گیرند.»

آیین سینما رفتن را باید زنده نگه داشت

این مدیر سینمایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «این میزان توجه به اکران نوروز و توقعی که در این سال‌ها برای چنین مقطع زمانی نمایش فیلم به وجود آمده است را  درک می‌کنم و خیلی هم ارزشمند است؛ اما آیا فقط باید از سینمادار توقع داشت که باعث رونق سینما شوند. پس سهم نهادهای مختلف در تبلیغ و دعوت به تماشای فیلم در سینمای ایران چه می‌شود؟ این واقعیتی است که آیین سینما رفتن از سبد فرهنگی خانوار ایرانی در حال حذف شدن است و دلایل متعددی هم دارد که یکی از آن‌ها مسئله اقتصادی است و راهکارش قیمت‌گذاری بهینه بلیت سینما است.»

اسماعیلی ادامه داد: «معتقدم که اگر بخواهیم سینما در مقاطع مختلف زمانی رونق داشته باشد، باید تمام ارگان‌ها و نهادهای فرهنگی به فکر توسعه مخاطب باشند و برای آن برنامه ریزی کنند. یکی از روش‌های توسعه دایره مخاطبان سینما این است که شرایطی فراهم شود تا مخاطب قهر کرده‌ی با سینما، دوباره به سالن سینما بیاید.»

حیف که پایتخت در سینما پخش نشد

این مدیر سینمایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به موفقیت سریال پایتخت در تلویزیون و همچنین اهمیت ساخت و نمایش نسخه سینمایی این اثر تلویزیونی گفت: «رسانه ملی می‌تواند در تولید و پخش فیلم‌هایی با مضمون خانواده به یاری سینمای ایران بیاید. این مهم در سال‌های نه چندان دور سینمای ایران اتفاق افتاده و خاطرات خوشی را هم رقم زده است. مدیران تلویزیون در شرایط فعلی می‌توانند با درک ظرفیت‌های ارزشمند رسانه ملی و با توجه به اهمیت تولید آثار طنز و خانوادگی در سینمای ایران به بازگشت مخاطب کمک کنند. به عنوان مثال پخش فصل هفتم سریال پایتخت که باعث آشتی مخاطب با تلویزیون شد، می‌توانست در قالب یک نسخه سینمایی هم عرضه شود؛ اما حیف که سینما از این فرصت بی‌نصیب ماند.»

او ادامه داد: «شنیده‌ام در ابتدا قرار بود نسخه‌ای سینمایی از این سریال محبوب برای اکران نوروز ۱۴۰۳ آماده شود و نسخه‌ای دیگر هم به‌صورت سریال برای رسانه ملی در نظر گرفته شود. به نظر من تصمیم خوبی بود اگر عملی می‌شد چون سریال پایتخت و کاراکترهای آن، تبدیل به یک اثر ملی شدند و می‌توان بر اساس یک طراحی دقیق در نقاط مختلف توزیع از ظرفیت‌های آن بهره مند شد. ای کاش نسخه سینمایی پایتخت ۷ به پرده سینماها می‌آمد و فکر می‌کنم نمایش این فیلم می‌توانست یکی از نقاط عطف گیشه نوروزی 1404 باشد.»

اسماعیلی در پایان بر لزوم بازنگری در تقویم اکران و هماهنگی بیشتر میان تولیدکنندگان، پخش‌کنندگان و سالن‌داران برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی موجود تأکید کرد و گفت: «با توجه به تنوع ژانر و سلیقه در فیلم‌های آماده نمایش، امیدواریم که سال ۱۴۰۴ یکی از پرمخاطب‌ترین سال‌های سینمای ایران شود.»

سینماروزان/مجتبی اردشیری: زمانی که پیمان جبلی به‌عنوان ریاست سازمان صداوسیما انتخاب شد، امیدهای بسیاری نسبت به توانمندی‌های مردی که سالیان دراز در کسوت خبرنگار فعالیت کرده بود، به وجود آمد. در آن زمان، همه می‌دانستند که سازمان عریض و طویل صداوسیما، حال و روز خوشی ندارد و وقوع برخی اقدامات ضربتی و حتی تدریجی می‌توانست حال آن را بهتر کند اما امروز که حدود ۱۹ ماه از مدیریت جبلی می‌گذرد، می‌بینیم که وضعیت سازمان چندان تغییری نکرده…

در این زمینه، مجموعه #پایتخت، مثال بسیار خوبی است که به آن بپردازیم. مجموعه پرطرفداری که طی روزهای اخیر، صحبت‌هایی مبنی بر توقف همیشگی تولید آن مطرح شد. اظهارنظری که دامنه آن، به سوالی از جبلی نیز کشیده شد که ایشان در پاسخ گفتند دلیل ساخته نشدن فصل هفتم این سریال، اختلافاتی است که در درون عوامل این مجموعه پیش آمده است.

اینکه ریاست محترم سازمان، سوال را با سوال پاسخ داده‌اند، به‌کنار، اما شاید هوشمندانه‌ترین پرسشی که آن خبرنگار می‌بایست از جبلی در آن زمان می‌پرسید، این بود که آیا دعوت و تقاضایی از سوی سازمان مبنی بر تولید فصل هفتم این سریال شده است یا خیر؟
تاکنون هیچ دعوت و درخواستی از سوی سازمان مبنی بر تولید فصل هفتم این مجموعه محبوب صورت نگرفته است؟؟

آقای جبلی! بیم آن می‌رود که سیاست فوت‌وقت فرسایشی، به اهرمی همیشگی برای سازمان صداوسیما تبدیل شود. یعنی ارکان قدرت در آن سازمان، بی‌توجه به خواسته مردم، نسبت به حذف یک برند تصمیم بگیرند و پس از آن‌که آن حذف را صورت دادند، آن‌قدر راجع به آن موضوع اظهارنظر نکنند، تا آب‌ها از آسیاب بیفتد؛ درست مانند کاری که با برنامه #نود صورت گرفت. اما آیا قرار است چنین سیاستی برای سریال پایتخت هم رقم بخورد؟

اگر هم چنین رویه‌ای در دستور کار است، نفع سازمان از این حذف چه خواهد بود؟ مرور سریال در ادوار گذشته نشان می‌دهد که سازمان با جذب آگهی‌هایی قبل، حین و بعد از پخش این سریال، به سودآوری قابل‌توجهی دست یافته است پس اعمال سیاست فوت‌وقت فرسایشی در قبال این سریال، چه معنا و آورده‌ای دارد؟

جناب جبلی گرامی! یک زمانی، سلبریتی‌های بسیاری با سازمان همکاری داشتند که نتیجه آن، گرایش بیشتر مردم به برنامه‌های صداوسیما بود. از یک زمان به بعد، احساس می‌شود که سیاستی در خفا دنبال شد که ما سلبریتی‌ها را از تلویزیون خارج می‌کنیم تا به شبکه خانگی تحت نظر ساترا بروند و کم‌کم تلویزیون خودمان را راه می‌اندازیم. اما این سیاست باید از سوی نهادی دنبال شود که پشت دستش پر باشد نه اینکه بخواهیم ۴۵ سال پس از انقلاب، تنها تریبون دیداری و شنیداری را از نو راه‌اندازی کرده و در مسیری که مشخص است مخاطب چندانی ندارد، سیستم آزمون و خطا را تجربه کنیم.

آقای جبلی! بسیاری از چهره‌ها کمک بسیاری کردند تا برندسازی در تلویزیون برای کارهای زیادی صورت گیرد بنابراین نباید با حذف آنها، به یک خودزنی بزرگ روی آورد. ضمن اینکه سریال‌هایی چون پایتخت و یا دیگر برنامه‌‌های محبوب تلویزیون نظیر #کلاه_قرمزی که امروز دیگر نیستند، سرمایه‌های شما محسوب می‌شوند که با پول بیت‌المال تولید شده‌اند. این برندها، متعلق به مردم هستند که نمی‌توان آنها را کنار گذاشت. حال مگر شما یا هر مدیر دیگری می‌تواند یک سرمایه میلیونی و مردمی را کنار بگذارد؟

انتظار می‌رود که با یک تصمیم‌گیری هوشمندانه، مسیر ملی شدن تلویزیون با شتاب بیشتری دنبال شده و با جذب متخصصین مجرب در تولید سریالهای تلویزیونی مخاطبان بیشتری را به سمت تلویزیون گسیل دارند.

سینماروزان: اگرچه برخی عوامل سریال “پایتخت” و ازجمله محسن تنابنده مدعی شده بودند “پایتخت۶”، آخرین کار آنها برای تلویزیون خواهد بود ولی با انتشار اخبار مربوط به تولید فصل هفتم مشخص گشته این ادعاها دربرابر عایدی مالی ناشی از این سریال، هیچ است.

خبر تولید فصل هفتم “پایتخت” با واکنش روزنامه کیهان مواجه شده که اندرزهایی به مدیران تلویزیون داده است.

متن توصیه‌های کیهان را بخوانید:

پیش‌تولید سریال «پایتخت 7» در حالی آغاز شد که هنوز حواشی فصل قبلی این مجموعه فراموش نشده است.

فصل هفتم مجموعه تلویزیونی «پایتخت» در حالی برای نوروز سال 1400 تولید خواهد شد که در فصل قبلی این سریال، اتفاقات تلخی رخ داد که در نهایت به واکنش رئیس سازمان صداوسیما و هشدار وی درباره نقش ستون پنجم فرهنگی دشمن در انحراف محتوایی این سریال منجر شد!

نکته قابل تأمل این است که کلید خوردن هفتمین فصل از این سریال با بازپخش فصل‌های قبلی «پایتخت» از شبکه آی‌فیلم همراه شده است. این شب‌ها، سریال «پایتخت» از قسمت اول فصل نخست تا پایان فصل ششم، بدون‌وقفه و پشت‌سر هم در حال نمایش است. این اتفاق، فرصتی برای ارزیابی تغییرات و مقایسه کیفیت و محتوای این سریال در طول زمان است؛ مدیران سیما و دست‌اندرکاران نظارت کیفی و تولیدی این سریال می‌توانند به عینه ببینند که سریال «پایتخت» چگونه از یک روایت خانواده‌محور بر پایه عشق و همبستگی خویشاوندی و اقلیمی، رفته‌رفته، در سه فصل آخر، مشابه فیلم‌های شبه‌روشنفکرانه به تقابل خانوادگی و گسست نسل‌ها و مهاجرت و… آلوده شد!

می‌توان با مقایسه این فصل‌ها به‌طور آشکار مشاهده کرد که سریال «پایتخت» در فصل‌های ابتدایی چگونه به زیبایی‌های احترام به بزرگ‌تر می‌پرداخت اما در دو فصل اخیرش کار را به برخورد فیزیکی و فحاشی اعضای خانواده و خویشاوندان علیه یکدیگر رساند!

ناظر کیفی و مشاوران تولید سریال «پایتخت» باید بررسی کنند که چه اتفاقاتی باعث شد تا آدم‌های ساده و بی‌آلایش فصل‌های اول این سریال که نفرت از مال حرام را به مخاطب آموزش می‌دادند، در فصل آخر، کار خلاف و ریاکاری و فریب برای رسیدن به پول بیشتر را به مردم آموزش دادند؟

با توجه به اینکه «پایتخت 7» هنوز در مرحله پیش‌تولید قرار دارد، می‌توان با درایت در انتخاب عوامل و نظارت بر مراحل مختلف تولید و تصویربرداری، مانع از تکرار اجرای خواسته‌های «ستون پنجم فرهنگی دشمن» در این سریال شد و آن را به هدیه نوروزی سیما به مردم تبدیل کرد.