1

توصیه اکبر عالمی به سیاستگذاران⇐هرچه زودتر شرایط را فراهم کنید برای راه‌اندازی تلویزیون خصوصی

سینماژورنال: اوضاع بغرنج رسانه ملی که بیش از هر چیز برآمده از کمبود منابع مالی در سازمان است حتی با رفت و آمد مدیریتی اخیر هم بهبود چندانی پیدا نکرده است.

به گزارش سینماژورنال دامنه حقوق بگیران سازمان در سالهای اخیر آن قدر توسعه پیدا کرده که هر مدیری اصلی ترین الویتش را باید یافتن منابع مالی برای اعطای تمام و کمال حقوق پرسنل قرار دهد.

از آن سو افزایش حجم مدیومهای سرگرم کننده که از سینمای خانگی تا شبکه های ماهواره ای و اپلیکیشنهای ارتباطی و اخیرا هم سامانه ویدیوی درخواستی را دربرمی‌گیرد سبب ساز آن شده که واقعا مدیریت رسانه ملی به عنوان مرجعی برای تولید محصولات سرگرم ساز واقعا مشکل باشد.

در این شرایط شاید یکی از گزینه های حل مشکلات، واگذاری مدیریت برخی شبکه ها به بخش خصوصی باشد؛ بخصوص که در بدنه اقتصاد ایران شرکتها و بنگاههای اقتصادی وجود دارند که اگر پای منافعشان در میان باشد قادرند هزینه های تولید محصولات برای یک شبکه خاص را بپردازند.

اما آیا خصوصی سازی در سازوکار تلویزیون ایران شدنی است؟

اکبر عالمی از جمله مجریان رسانه ملی و از جمله اساتید دانشگاهی است که اعتقاد دارد تأسیس شبکه های خصوصی می تواند یکی از راههای خروج از بن بستی باشد که رسانه ملی به آن دچار شده است.

عالمی در این باره به سینماژورنال گفت: شاید چهار دهه قبل تلویزیون دولتی لازم بود اما در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگری نیاز است به راه اندازی تلویزیونهای خصوصی. این رویه ای است که از ایالات متحده تا ژاپن آن را آزموده اند و نتیجه هم گرفته اند اما به نظر می رسد مدیران ما قدری از تحقق آن واهمه دارند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: واهمه مدیران ناشی از آن است که گمان می کنند با راه اندازی شبکه های تلویزیونی خصوصی ممکن است برخی افراد فاقد صلاحیت وارد بدنه مدیریتی رسانه های پرمخاطب شوند در صورتی که می توان با قرار دادن پروسه ای برای تأیید صلاحیت، فقط به آنهایی مجوز تأسیس شبکه داد که اولا تجربه کافی در حیطه رسانه داشته باشند و ثانیا معتقد باشند به آیین نامه ای که دولت و کارگزاران دولتی آن را مصوب نموده اند.

اجازه تأسیس شبکه تلویزیونی به تمامی افراد واجد صلاحیت داده شود

وی با اشاره به اینکه این روند تأیید صلاحیت هم نباید به گونه ای بوروکراتیک و خسته کننده پیش برود بیان داشت: اجازه تأسیس شبکه به تمامی افراد واجد صلاحیت داده شود. من فکر می کنم به اندازه کافی در این حیطه صاحب چهره هایی هستیم که بتوان از تجربه و قدرت مدیریتی آنها در راه اندازی رسانه های تلویزیونی برای بخش خصوصی استفاده کرد. کافیست همین چهره ها وارد عرصه شوند تا یک شکوفایی در عرصه رسانه ای را شاهد باشیم.

اکبر عالمی که سابقه مستندسازی هم دارد با بیان اینکه رقابت ایجاد پیشرفت می کند خاطرنشان ساخت: همان طور که ایجاد انحصار در صنعت خودروسازی ما باعث پسرفت آن شد انحصار در راه اندازی تلویزیون هم موجب شد رسانه ملی ما مواجه باشد با حجمی گسترده از انتظارات و از آن طرف کمبود منابع مالی برای برآورده کردن انتظارات.

اکبر عالمی
اکبر عالمی

یک در میلیون به فکر راه اندازی شبکه تلویزیونی نیستم

وقتی از اکبر عالمیپرسیدیم که خودش علاقه ای ندارد به تأسیس یک شبکه تلویزیونی خصوصی اظهار داشت: هرگز به دنبال آن نبودم که شبکه تلویزیونی خصوصی راه بیندازم. یک در میلیون هم به ذهنم خطور نکرده که شبکه خصوصی راه بیندازم اما تجربه ام به من می گوید تأسیس شبکه های تلویزیون خصوصی در شرایط فعلی ضروری است. ما الان صدها شبکه ماهواره ای فارسی زبان یا با زیرنویس فارسی داریم که مرتب در حال تولید محتوا برای مخاطبان فارسی زبان هستند؛ این معنایی ندارد جز اهمیت برنامه سازی تلویزیونی برای مخاطبان فارسی زبان پس چرا از این پتانسیل مخاطب خودمان استفاده نمی کنیم.

عالمی افزود: در بسیاری از کشورهای خارجی شبکه های تلویزیونی تحت نظارت دولت هستند اما برچسب دولتی بودن به آنها نخورده است اما در اینجا این طور نیست و تمامی شبکه های ما برچسب دولتی خورده اند چون شرایط راه اندازی تلویزیون خصوصی منطبق با سیاستهای کلی کشور فراهم نشده است.

هرچه زودتر سازوکار راه اندازی شبکه های تلویزیونی خصوصی را فراهم کنید

این منتقد و مدرس دانشگاه در پایان گفته های خود به سینماژورنال گفت: فکر می کنم به اندازه کافی زمان را از دست دادم ایم. باید برای ایجاد رقابت و پیشرفت برآمده از آن هرچه زودتر سازوکار راه اندازی شبکه های تلویزیونی خصوصی را فراهم کرد. این روش قطعا نه فقط به ارتقای کیفیت محصولات سرگرم کننده تلویزیونی می انجامد بلکه باعث می شود در درازمدت تصدی گری دولت در حیطه تلویزیون هم کمتر شده و باری سنگین از دوش اش برداشته شود.




زمزمه‌های راه‌اندازی تلویزیون خصوصی⇐آیا قوانین تغییر می‌کند؟

سینماژورنال/الناز خمامی‌زاده: زمزمه‌هاي راه‌اندازي تلويزيون خصوصي كم كم دارد به يك صداي واضح و علني تبديل مي‌شود تا شايد به واسطه آن قانون اساسي نيز دستخوش تغيير و تحولاتي شود. زمزمه‌هايي كه ابتدا با انتشار خبر تأسيس شبكه جهاني “ولايت” شروع شد و حالا به انتشار خبر راه‌اندازي دو شبكه خصوصي و ماهواره‌اي براي آستان قدس رضوي رسيده است.

مطابق نص صريح اصل 44 قانون اساسي در نظام جمهوري اسلامي ايران، راديو و تلويزيون دولتي است و تأسيس و راه‌اندازي شبكه‌هاي خصوصي راديو و تلويزيوني به هر نحو، مغاير اين اصل است.

بدين جهت انتشار و پخش برنامه‌هاي صوتي و تصويري از طريق سيستم‌هاي فني قابل انتشار فراگير (همانند ماهواره، فرستنده، فيبر نوري و غيره) براي مردم در قالب امواج راديويي و كابلي غير از سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران خلاف اصل مذكور است.

از شبکه امام رضا(ع) تا شبکه ولایت
اين پاراگراف در طول سال‌ها مانع از تأسيس شبكه‌هاي خصوصي و ماهواره‌اي در داخل كشورمان شده بود. حالا آستان قدس رضوي مذاكره با صدا وسيما براي ايجاد شبكه اختصاصي امام رضا (ع) را آغاز كرده و در تلاش براي تأسيس دو شبكه تلويزيوني ماهواره‌اي و يك شبكه تلويزيوني سراسري است.

جالب آنجا است كه انتشار اين خبر با خبر ديگري همزمان شده كه آن هم بر تأسيس شبكه ماهواره‌اي و خصوصي زير نظر «مؤسسه جهاني ولايت» دلالت دارد. يكي از مفاد قانوني اساسنامه اين مؤسسه تأسيس شبكه خصوصي است؛ قانوني از آن بابت كه ماده‌هاي اين اساسنامه به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيده‌اند و مصوبات اين شورا نيز مستقيماً تبديل به قانون مي‌شود. اين دو خبر نشان مي‌دهند كه نظام رسانه‌اي كشورمان با يك اتفاق بزرگ رو به رو است. شبكه‌هاي خصوصي ولو در قالب مذهبي در راه هستند و اين براي سيستم اداره دولتي تلويزيون معاني زيادي دارد.

پيش از اين براي دور زدن قانوني كه مانع از تأسيس شبكه‌هاي خصوصي مي‌شد، راه‌هاي مختلفي مورد استفاده قرار مي‌گرفت. از جمله اين راه‌ها مي‌توان به تأسيس شبكه‌هاي اينترنتي اشاره كرد كه پخش از روي آنتن ندارند. تأسيس شبكه‌هاي ماهواره‌اي براي مخاطبان خارج از كشور همچون شبكه‌هاي مذهبي كه بعضاً از قم مديريت مي‌شوند از ديگر راه‌ها بوده است. شبكه « افق» را هم مي‌توان نمونه‌اي از شبكه‌هاي خصوصي تلويزيون ناميد. حتي ساختمان « افق» هم در خارج از محوطه مجموعه‌هاي تلويزيون ساخته شد.

درپیش گیری الگوی ناموفق “افق”؟؟
از آنجا كه صحبت درباره راه‌اندازي شبكه جهاني “ولايت” تنها در حد يك بند از بندهاي اساسنامه اين مؤسسه جهاني بوده و از شبكه افق نيز هيچگاه علناً به عنوان يك شبكه خصوصي ياد نشده است، دو شبكه خصوصي و ماهواره‌اي آستان قدس رضوي را مي‌توان اولين شبكه‌هاي خصوصي و ماهواره‌اي كشور ناميد.

آيا اين شبكه‌ها هم الگوي «افق» را در پيش مي‌گيرند که متأسفانه الگوی موفقی نبوده است يا قرار است تصوير جديدي از شبكه‌هاي خصوصي را به مخاطبان تلويزيون ارائه دهند؟ اگر با راه‌اندازي اين شبكه‌ها موافقت شود، درون‌مايه و محتواي قوي آنها است كه اهميت زيادي خواهد داشت چه بسا در سطح رسانه ملي نيز كميت هيچگاه نتوانسته جاي كيفيت را بگيرد.

لزوم به وجود آمدن شبکه های خصوصی

پيش از اين در فروردين سال 88 مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي در گزارشي مهم و كمتر ديده‌شده‌اي در خصوص لزوم به وجود آمدن شبكه‌هاي تلويزيوني خصوصي در كشور منتشر كرده بود.

در اين گزارش تأكيد شده بود: «جلوگيري از راه‌اندازي تلويزيون‌هاي ماهواره‌اي با توجه به طراحي پايگاه‌هاي اينترنتي متنوع و متعدد نمي‌تواند عامل بازدارنده مؤثري در راه ارتباط‌گيري با مخاطبان داخلي به ويژه جوانان ايران با گرايش بالا به سوي اينترنت باشد، زيرا در دنياي اينترنت داستان به كلي با دنياي تلويزيون‌هاي ماهواره‌اي فرق مي‌كند و احتمال دسترسي به سايت تلويزيون‌هاي ماهواره با توجه به طراحي و ساخت روزانه صدها فيلترشكن بسيار سهل‌تر است. بنابراين بهتر است ضمن راه‌اندازي تلويزيون‌هاي رقيب با درون‌مايه تحليلي قوي، از ظرفيت سايت‌ها و پايگاه‌هاي مختلف اينترنتي نيز در اين زمينه استفاده شود.»

ایجاد امکانی تازه

پيش‌بيني مركز پژوهش‌هاي صدا و سيما سال‌ها است كه به حقيقت پيوسته است. به هر حال ساليان سال است كه مردم با شبكه‌هاي محدود رسانه ملي خود را سرگرم مي‌كنند و شبكه‌هاي ماهواره‌اي در كمين اين محدوديت همواره خطري بزرگ براي خانواده ايراني بوده است.
به راه افتادن شبكه‌هاي خصوصي و ماهواره‌اي پايبند به جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند به معناي گسترش طيف شبكه‌هاي سرگرم‌كننده تلويزيوني و ماهواره‌اي و پوشش سليقه‌هاي مختلف باشد. چه بسا شايد سال‌ها اداره دولتي تلويزيون جواب نداده و اكنون امكان تازه‌اي در راه است. آیا توالي اين اتفاقات ممکن است به رفع موانع قانونی این مسیر بینجامد؟ باید منتظر ماند و اوضاع را رصد کرد…