1

روایت تلخ همسر یک روزنامه‌نگار فقید از تلاش‌های نافرجام برای زنده نگه داشتن یاد همسر⇐ناگهان همه‌چیز به هوا رفت و در ناتمامی عذاب‌آوری، غرق شد

سینماروزان: روزنامه نگاران اگر بخواهند مستقل باشند و بی آلودگیهای سیاسی زندگی کنند قطعا به همان اندازه که از اثرگذاری در حرفه خویش لذت می برند ممکن است در برابر موانعی هم قرار گیرند که قصد انحراف آنها از مسیر پیش رو را دارند اما اعتماد به اصول و توکل می تواند هر سدی را از راه بردارد.

به گزارش سینماروزان محمدرضا رستمی روزنامه نگار عرصه فرهنگ از جمله فعالان این حیطه بود که در زمان حیات کوشید تا حد زیادی به عنوان مهره ای سیاسی مطرح نشود و سدها را با تکیه بر اصول از پیش رو بردارد شاید برای همین است که بعد از درگذشت ناگهانی اش جز با احترام از وی یاد نشد.

الهه خسروی یگانه همسر محمدرضا رستمی بعد از درگذشت وی به دنبال راه اندازی یک کتابخانه به نام همسرش در زادگاه وی اسدآباد همدان بود اما با وجود گذشت یک سال از فقدان محمدرضا هنوز موفق به این کار نشده است. خسروی یگانه با نگارش یادداشتی در «شرق» کوشیده روایتی ارائه دهد از تلاشهای نافرجام برای زنده نگه داشتن یاد همسر.

متن یادداشت همسر محمدرضا رستمی را بخوانید:

از پیگیری برای یاد رضا خسته نمی‌شوم

پیش از هر چیزی، شاید بهتر باشد به‌جای نوشتن حرف‌های تکراری، برای یک‌بار هم که شده از وضعیتی که بعد از فوت محمدرضا رستمی، همسرم، پیش آمد، حرف بزنم. بعد از این اتفاق، من و خانواده او با دو موضوع روبه‌رو شدیم؛ نخست پرونده پزشکی و دیگری ماجرای کتابخانه‌ای که قرار بود به اسمش در شهر زادگاه او تأسیس شود.  داستان پرونده پزشکی که حالا کمیسیون پزشکی برای آن حکم ١٠ درصد قصور داده است، یکی داستان است پر آب چشم. مثل همه قصه‌هایی که با این موضوع، در جامعه روی می‌دهد. ما همچنان با دیوار بلند بی‌اعتمادی، سوءتفاهم و البته بی‌مسئولیتی روبه‌روییم. در این مدت آن‌قدر حرف‌های عجیب‌وغریب شنیده‌ام که باورم نمی‌شود در چنین شرایطی دارم زندگی می‌کنم. وقتی شما از اعضای کمیسیون می‌شنوید که تقدیر این بوده که همسرم بر اثر تشخیص و جراحی اشتباه، فوت شود یا اینکه همین ١٠ درصد قصور زیاد هم هست، چون معمولا بیش از یکی، دو درصد، قصور تأیید نمی‌شود، دیگر نمی‌دانی چه باید بگویی و اصلا گفت‌وگو را بر چه اساسی ادامه دهی. من در این ماجرا با پزشکی روبه‌رو هستم که ظاهرا پیش از این نیز در دادسرای جرائم پزشکی پرونده داشته است؛ پزشکی که وقتی از جلسه کمیسیون بیرون می‌آید، بدون آنکه لحظه‌ای فکر کند مقصر در مرگ یک همسر، یک پدر و یک فرزند است، از روند کمیسیون با لفظ «عالی، عالی» یاد می‌کند و خوشحال است که روند ماجرا به نفع او پیش می‌رود.

در چنین شرایطی شما چه‌کار باید بکنید؟ چه راهی دارید جز اینکه دوباره شکایت کنید و در ‌هزارتوی روند بررسی، دندان بر جگر بسایید و هیچ نگویید؟

  بعد از فوت رضا، وقتی دوستانش تصمیم گرفتند برای او مراسم یادبودی برگزار شود، پیشنهاد دادم که آدم‌ها به‌جای گل، با کتاب به مراسم بیایند؛ کتاب‌هایی که رفته‌رفته و قطره‌قطره جمع شدند و کمپین کتاب به‌جای گل، در نهایت منجر به جمع‌شدن ١٢ هزار جلد کتاب شد. با همیاری دوستان وزارت ارشاد و جناب آقای صالحی، معاون فرهنگی وقت، علی‌اصغر سیدآبادی و استاد سیدفرید قاسمی، قرار شد در دانشگاه تازه‌تأسیس سیدجمال‌الدین اسدآبادی کتابخانه‌ای به نام همسرم احداث شود؛ کتابخانه‌ای که برای نخستین‌بار در یک دانشگاه بخش کودک و نوجوان داشت و محلی بود برای فرزندان دانشجویان و استادان تا وقتی پدرومادرهایشان مشغول درس و کار هستند، از کتاب‌ها و فضای آن استفاده کنند. رؤیاهای بزرگ از راه رسیدند. با آدم‌های زیادی برای برگزاری کارگاه‌های مختلف، به‌خصوص در حیطه کودک و نوجوان حرف زدم و قول مساعد گرفتم. رئیس فرهیخته دانشگاه هم به تهران آمد و در جلسه‌ای مشترک همه‌چیز فراهم شد. قرار شد هفته بعد به اسدآباد برویم و کار شروع شود، اما، ناگهان همه‌چیز به هوا رفت و در ناتمامی عذاب‌آوری، غرق شد. 

چه کسی اجازه تأسیس کتابخانه را در شهر اسدآباد نمی‌دهد؟ این پرسشی است که شما هیچ پاسخ روشنی برای آن نمی‌توانید بیابید. اصلا نمی‌دانید با کدام نهاد یا ارگان باید حرف بزنید؟ طرف حسابتان کیست و چه‌کار باید کرد. حالا کتاب‌ها در زیرزمین خانه خواهر همسرم محبوس شده‌اند. در این یک سال آدم‌های زیاد دیگری هم خواسته‌اند به کتابخانه کتاب اهدا کنند؛ کتابخانه‌ای که هنوز وجود خارجی ندارد و پاسخ من به آنها جز سکوت و شرمندگی چیز دیگری نبوده است.
این، خلاصه یک سالی است که فارغ از سوگواری و داغ بر من گذشته است. در این یک سال من چیزهای زیادی یاد گرفتم؛ یاد گرفتم درد شخصی‌ام را هدف قرار ندهم و از این به‌بعد سعی کنم صدای کسانی باشم که بر اثر خطای پزشکی آسیب می‌بینند و صدایشان به جایی نمی‌رسد، درعین‌‌حال یاد گرفتم اگر بخواهی کار ریشه‌ای و درست در عرصه فرهنگ بکنی هفت کفش آهنی شوخی است، باید همه وجودت را از آهن بسازی و فقط بدوی، بی‌آنکه امیدی به رسیدن داشته باشی.
چرا اینها را می‌نویسم؟ راستش از واگویه همه اینها خسته شده‌ام، ولی از پیگیری خسته نمی‌شوم؛ نه پیگیری پرونده پزشکی و نه کتابخانه‌ای که کتاب‌هایش چون بار سنگینی به امانت روی دوش من مانده است. حافظ در جواب آنهایی که می‌گویند سنگ در مقام صبر، لعل می‌شود حرف خوبی می‌زند. بااطمینان می‌گوید: آری شود ولیک به خون جگر شود. خوش به حالش، چون من حتی با این خون‌دلی که خورده‌ام، مطمئن نیستم صدایم به جایی برسد. بااین‌حال هرروز به خودم می‌گویم به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل! چاره دیگری ندارم. جز کلمات و ادبیات چه چیزی می‌تواند از پس این داغ و این وضعیت برآید و آن را قابل تحمل کند؟




در یادداشت کارگردان “آشغالهای دوست‌داشتنی” بیان شد⇐مقصر مرگ رضا رستمی تومور مغزی بود یا آنها که چهار ماه وی را خانه‌نشین کردند؟

سینماروزان: درگذشت محمدرضا رستمی روزنامه نگار توانای حوزه فرهنگی به علت ابتلا به تومور مغزی سبب ساز آن شده که محسن امیریوسفی کارگردان آثاری همچون “آتشکار”، “خواب تلخ” و “آشغالهای دوست داشتنی” با نگارش یادداشتی در “شرق” به نوبه خود بکوشد به طرح پرسش درباره مقصر مرگ وی بپردازد.

به گزارش سینماروزان در این طرح پرسش ها امیریوسفی از یک طرف درباره تومور مغزی رضا گفته که هیپوفیز او را درنوردید و از طرف دیگر از خانه نشینی رضا به خاطر استعفا از دبیری فرهنگی یک خبرگزاری.

نتیجه گیری یادداشت امیریوسفی اما در این جهت است که به جای مقصریابی باید همبستگی میان آحاد جامعه مطبوعاتی و سینمایی بیشتر از اینها شود.

متن کامل یادداشت محسن امیریوسفی را بخوانید:

قصور پزشکی یا قصور مطبوعاتی؟

رضا رستمی عزیز رفت، به‌همین‌راحتی، آن‌هم در آستانه ٤٠سالگی؛ در اوج خلاقیت و آمادگی برای نوشتن، مدیریت‌کردن و قلم‌زدن در راهی که به آن معتقد بود. در زمانی که مطبوعات کشور بیش‌ازپیش به وجود اشخاصی صادق، باسواد و حرفه‌ای مثل رضا نیاز داشت، ولی فرشته مرگ به عادت ‌هزاران‌ساله، این دلایل را با لبخندی می‌شنود، چون از دید او وقت رفتن بوده و بس!

ولی دلیل مرگ نابهنگام رضا رستمی چه بود؟ مقصر تومور مغزی خوش‌خیمی بود که غده هیپوفیز او را دربر گرفته بود؟ یا پزشکی که جراحی خودش را با تشخیص ظاهرا نادرست عروق و نهایتا خون‌ریزی مغزی بیمار و دو جراحی اضافی و بی‌نتیجه دیگر برای جلوگیری از خون‌ریزی به پایان رساند؟

شاید هیچ‌کس به اندازه من قدر پزشکان حاذق و کاردان را نداند که چند سال پیش یکی از آن خبرگان به‌نام دکتر بابک زمانی با تشخیص درستش مرا از مرگ مغزی نجات داد و به‌همین‌دلیل امروز دیدن چنین اتفاق دردناکی برایم هولناک و غم‌انگیزتر است و دردناک‌تر از همه، پاسخ حیرت‌انگیز آقای جراح به همسر داغدار رضا رستمی است که بعد از گذشت تألمات روحی اگر صلاح بدانند خودشان خواهند گفت.

از اینکه بگذریم، شاید هم مقصر اصلی کسانی بودند که چهار ماه رضا رستمی را خانه‌نشین کردند؟ یا کسانی که وقتی رضا به‌خاطر حق آنها استعفا داد، سر پایین انداختند و به کارشان ادامه دادند!

اهالی مطبوعات و اهالی سینما در قضیه درگذشت تأسف‌بار کیارستمی بزرگ تلاش زیادی کردند که قصور یک پزشک و نه همه جامعه پزشکی را فریاد بزنند و دادخواهی کنند هرچند جوابش فقط سه ماه دوری آقای دکتر از بیمارستان بود!

ولی حالا بعد از رفتن تأسف‌بار رضای عزیز، باید غیر از مقصریابی، به مسئله‌ای مهم‌تر فکر کرد و آن لزوم همبستگی بیشتر در جامعه مطبوعات، جامعه سینمایی و جامعه هنری کشور است؛ همبستگی‌ای که باعث می‌شود رضا رستمی‌های دیگر در اوج خلاقیت کاری، این‌گونه خانه‌نشین و اسیر مرگ زودهنگام نشوند و بتوانند حداقلِ امنیت شغلی را داشته باشند.

ولی هرچه بود گذشت، هرچند فراموش نمی‌شود. مهم این است که رضا رستمی دیگر کنار همسر فداکارش، خانم الهه خسروی و دختر نازنینش، رها، نیست. رضا با عمر کوتاهش، تأثیر خودش را در عرصه مطبوعات و خبررسانی گذاشت، خوش‌به‌حالش که چنین زندگی کرد و صدحیف که بیشتر نماند،