سینماروزان/محمدصادق عابدینی: محمد كاسبي از جمله بازیگران رشدکرده در سینمای بعد از انقلاب اسلامی و از محصولات اولیه حوزه هنری است که در سالهای بعدتر در تلویزیون هم تجربیات مختلفی را از خود به جای گذاشت.
به گزارش سینماروزان و به نقل از «جوان» کاسبی که سال گذشته یک فیلم مفرح با نام «رفقای خوب» را روی پرده داشت بعد از چند سال دوری از تلویزیون اين روزها سرگرم بازي در سريال «سر دلبران» است كه با بودجه سازمان هنری-رسانه ای اوج براي پخش در شبكه 2 سيما در ايام ماه مبارك رمضان توليد مي‌شود.
بهانه گفتگو با كاسبي حضور در این سریال بود اما زودتر از حد تصور بحث به سمت نقضانهای مدیریت فرهنگی رسید.
«سر دلبران» چندمين همكاري شما با محمدحسين لطيفي است؟
من از بنيانگذاران حوزه هنري بودم و حدود سي‌و‌خرده‌اي سال پيش محمدحسين لطيفي كه آن سالها نوجوان بود، به حوزه آمد و از آن سالها وي را مي‌شناسم. اولين كار مشترك‌مان نيز به فيلم سينمايي «دنياي وارونه» به كارگرداني شهريار بحراني باز‌مي‌گردد كه من در آن بازي مي‌كردم و لطيفي طراح لباس و صحنه بود. دومين همكاري ما نيز سريال بسيار زيباي «صاحبدلان» بود كه واقعاً سريال عجيب و غريبي بود و فكر مي‌كنم بهترين سريالي باشد كه در تلويزيون توليد شده است. اين سريال هم براي ماه رمضان توليد شده بود و درباره حرمت قرآن و اعتقادات بود. اكنون هم سومين همكاري من با محمدحسين لطيفي است كه در سريال «سر دلبران» مشغول بازي هستم و قرار است براي ماه رمضان آماده شود.
درباره موضوع سريال «سر دلبران» بگوييد!
داستان سريال را كه نمي‌توانم لو بدهم و اصلاً از نظر حرفه‌اي درست نيست. حتي گروه توليد‌كننده سريال هم نظرشان اين است كه تا زمان پخش «سر دلبران» هيچ خبري درباره داستان سريال منتشر نشود. ولي مي‌توانم بگويم داستان و موضوع نويي دارد و اميدوارم بيننده‌ها هم آن را دوست داشته باشند.
شما همان‌طور كه گفتيد سابقه بازي در سريال‌هاي مناسبتي ماه رمضان را داريد، سريال‌هاي ماه رمضان با ديگر سريال‌هايي كه طي سال از تلويزيون پخش مي‌شوند بايد تفاوت داشته باشد؟
نظرات درباره اين موضوع متفاوت است. بعضي از هنرمندان و البته مديران تلويزيون معتقد‌ند كه در ماه رمضان حتماً بايد سريال مفرح و شاد پخش شود. من دليل اين اصرار را نمي‌دانم، شايد فكر مي‌كنند براي كسي كه روزه مي‌گيرد روزه‌داري خيلي سخت است و بايد با پخش سريال مفرح و نشاط‌آور از سختي روزه‌داري كم كرد. اگر اين فكر را مي‌كنند بايد بگويم فكرشان خيلي عجيب و كودكانه است. من مخالف پخش سريال شاد براي ماه رمضان نيستم ولي اين اصرار را ندارم كه حتماً بايد سريال شاد و مفرح باشد. اين تأكيد از كجا آمده؟ سؤال من اين است!
ولي بعضاً مي‌گويند بايد سريال ماه رمضاني رويكرد مذهبي و آموزنده داشته باشد!
من در كليت تفاوتي بين سريالي كه در ماه رمضان پخش مي‌شود و سريالي كه در نوروز پخش مي‌شود نمي‌بينم، به شرط آنكه به گفته امام خميني (ره) درباره اينكه راديو و تلويزيون دانشگاه باشد، عمل شود. مگر در دانشگاه برنامه درسي براي مهر و آبان يا عيد متفاوت است؟ همه سال يك برنامه درسي وجود دارد. اما بدي كار اين است كه راديو و تلويزيون ما دانشگاه نيست. همين باعث به هم ريختگي و از‌هم‌گسيختگي مي‌شود. اگر اين جور نبود تنها فرق برنامه عيد و برنامه ماه رمضان بايد در اين بود كه آن 13، 14 قسمتي بود و اين يكي 30 قسمتي! وگرنه هر دو را بايد بتوان در طول سال پخش كرد.
اما در سال‌هاي اخير شاهد افت كيفيت سريال‌هاي مناسبتي ماه رمضان بوده‌ايم، اين مشكل از كجا آب مي‌خورد؟
بزرگ‌ترين مشكل ما اين است كه سريال‌هايمان قصه و داستان قوي ندارند. سازمان صداوسيما سالها است از اين كار دست برنداشته كه با يك سيناپس يا خلاصه داستان يا حتي يك طرح فيلمنامه كار توليد سريال را شروع مي‌كند و در بين كار هي داستان به فيلم اضافه مي‌شود. اين كار باعث مي‌شود قصه‌ها غلط و ضعيف از آب در بيايد. چه كسي هم بايد آن فيلمنامه بد و ضعيف را غير از من بازيگر اجرا كند؟! آن وقت است كه هي ما بازيگرها بايد بر سرمان بزنيم كه اين كار اشتباه است ولي نه گوش شنوايي و نه فرصتي براي اصلاح است.
اين مشكل را چه كسي بايد حل كند؟
صداوسيما نبايد تا فيلمنامه سريال كامل نشده دست به توليد سريال بزند. بايد داستان قوي انتخاب كند. بعد از داستان بايد «كَست» قوي چيده شود و بازيگران خوبي انتخاب كند و در نهايت كارگردان خوب كه نقش آشپز را دارد. متأسفانه چندين سال است كه قصه‌ها ضعيف، بازيگري ضعيف و سريال‌ها هم ضعيفند. نتيجه‌اش اين مي‌شود كه بيننده‌ها كنترل تلويزيون را دست‌شان مي‌گيرند و هي كانال‌ها را عوض مي‌كنند.
سال گذشته مطرح شد كه سريال‌هاي ضعيف ماه رمضان باعث رونق سينما شده است، اين را قبول داريد؟
سينما مقوله‌اش فرق مي‌كند. آدم‌هاي خاصي سينما مي‌روند و كاري به اين ندارند كه سريال تلويزيون خوب است يا بد است! موضوع فروش سينما چندان با تلويزيون تداخل پيدا نمي‌كند، چون كساني كه سريال نگاه مي‌كنند معمولاً خانواده‌هاي معمولي هستند كه كارگر و خانه‌دار هستند و اگر يك خانواده چهار نفره بخواهند براي ديدن فيلم به سينما بروند و يك فيلم ساده را تماشا كنند حداقل مخارج‌شان با تنقلات و هزينه رفت و برگشت 100 هزار تومان مي‌شود.
احتمالاً به خاطر هزينه‌هايش به سينما نمي‌روند، پس چكار مي‌كنند؟
من به شما مي‌گويم چكار مي‌كنند، آنها به جاي تماشاي سريال‌هاي ضعيف تلويزيون، پاي ماهواره مي‌نشينند.
مسئولان فرهنگي بايد كاري كنند كه بازار ماهواره كم‌رونق شود، نه اينكه باعث رشد مخاطبانش شوند!
سياستمداران و مسئولان فرهنگي حرف زياد مي‌زنند و نمي‌دانم چرا از اين حرف زدن خسته نمي‌شوند. من محمد كاسبي، در 22 بهمن سال 57 مسئول نمايش‌هاي راديويي شدم. 39 سال از آن زمان مي‌گذرد ولي مي‌بينم مسئولان فرهنگي ما همان دوستان قديم و همكاران من در آن سالها هستند. آقايان ول كنيد! چرا ول نمي‌كنيد ميز‌ها را؟ اگر قرار بود شما كار مفيدي بكنيد كه در طول اين40 سال تركانده بوديم!
چرا اين دسته از مديرها كنار نمي‌كشند؟!
چون جاي ديگري بهشان اينقدر پول نمي‌دهند! اصلاً معلوم نيست از پشت ميز مسئوليت كنار بروند كسي به آنها كار بدهد يا اگر بدهد اينقدر حقوق و مزايا بدهد. براي همين هيچ كدامشان حاضر نيستند مسئوليت را ول كنند و بروند.
بالاخره يك مدير چه در حوزه فرهنگي و چه در ديگر حوزه‌ها بايد پاسخگوي كارهايش باشد!
ما در كشورمان قوي‌ترين واكسن دنيا را داريم به اسم واكسن «ضد انتقاد». مسئولان ما اين واكسن را كه تنها و تنها در كشور ما پيدا مي‌شود، مي‌زنند و ديگر به هيچ‌كس پاسخگو نيستند. حتي اگر دزدي طرف معلوم شود از اين اتاق مي‌رود به اتاق بغلي و تنها ميز كارش عوض مي‌شود.
با اين وضعيت اميدي به اصلاح وضعيت فرهنگي هست؟!
ما همه چيزمان بايد به همه چيزمان بيايد ديگر. الان چند ماه است گروه سريال‌سازي‌مان در شهر يزد مشغول كار است و ما به طور دائم مابين تهران و يزد در حال جابه‌جايي هستيم و خدا شاهد است در پرواز با «ايران اير» و «آسمان» هميشه و هميشه كمترين تأخيرمان يك ساعت و نيم تا دو ساعت بوده و حتي براي يك بار نشده از بلندگوي فرودگاه بگويند مسافران محترم از اينكه پروازتان تأخير دارد، عذرخواهي مي‌كنيم. اين وضعيت فرهنگي ما است، وضع در باقي جاها هم همينطور است! همين مناظره‌هاي رياست‌جمهوري را نگاه كنيد ببينيد وضع فراموشی فرهنگ چطور است!
اميدوارم اين وضعيت براي كشور و به‌خصوص مديريت فرهنگي بهتر شود، سؤال آخر اينكه «سر دلبران» قطعاً در ماه رمضان پخش مي‌شود؟
همه انسانيت و معرفت را موش نخورده و هنوز هم چيزي از آن باقي مانده، اما كم است، انسانيت در اقليت است، معرفت در اقليت است، مديريت خوب در اقليت است، سريال خوب در اقليت است و فيلم خوب در اقليت است! در صورتي كه ما همه يادمان است كه اينها زماني در اكثريت بودند. درباره سريال «سر دلبران» هم من فكر مي‌كنم حرف جديدي براي گفتن دارد و افرادي مثل من آن را دوست دارند. البته بچه‌ها دارند كارشان را با جديت انجام مي‌دهند اما با حجم كاري كه باقي مانده بعيد مي‌دانم به ماه مبارك رمضان برسد تا حالا ببينم خدا چه مي‌خواهد.
