سینماروزان: واکنشهایی که عزت الله ضرغامی بعد از جدایی از صداوسیما نسبت به اتفاقات و رخدادهای مختلف سیاسی-فرهنگی نشان داده است سبب ساز ارائه تحلیلی قابل تأمل در رسانه اصلاح طلب «اعتماد» شده است.

به گزارش سینماروزان این رسانه با طرح این پرسش که چگونه میتوان حاکمان را از خلق و خوی شمر دور و به خلق و خوی شبلی و بایزید اولی صوفی و دومی عارف قرن سوم هجری نزدیک کرد، چاره این کار را عزل حاکمان دانسته و مثالی هم زده از نیروهای چپ ابتدای انقلاب که علیرغم تندرویهای اولیه، این سالها اصلاح طلبی پیشه کرده اند؛ در ادامه تحلیل این رسانه جسارت ضرغامی رییس اسبق صداوسیما هم از مواهب دوران معزولی برشمرده شده است.

متن تحلیل «اعتماد» را بخوانید:

حاكمان در زمان معزولي/همه شبلي و بايزيد شوند؛ مابقي سخن حكيم البته تلخ است و حاوي اين نكته كه اگر دوباره به همين حاكمان معزول فرصت داده شود ديگر بار چنان كنند كه پيش از اين مي‌كردند. با بخش دوم سخن حكيم فعلا كاري نداريم. بالاخره انسان با نسيان همزاد است و مدام در ساحت غفلت از خويش به سر مي‌برد اما چگونه مي‌توان حاكمان را از خلق و خوي شمر و يزيد دور كرد و به شبلي و بايزيد نزديك؟ آيا چاره‌اي جز عزل آنان وجود ندارد؟ در اين سال‌ها كم نبوده‌اند حاكماني كه در زمان معزولي بالكل چهره ديگري از خود به نمايش گذاشتند.

اصلا يكي از دلايلي كه بسياري از چهره‌هاي موسوم به چپ در ايران پس از انقلاب از گريبان اصلاح‌طلبي سر برآوردند همين موهبت زمان معزولي بود. به تعبيري توفيق اجباري نصيب آنها شد تا در زمان معزولي با مردم كوچه و خيابان بيشتر نشست و برخاست داشته باشند. تا فرصتي براي خواندن و انديشيدن و تامل بيابند تا بتوانند اندكي از تبختر و تفرعن حاكمان فاصله بگيرند. البته اين توفيق فقط نصيب سياستمداران چپ رو نشده. در ميان راستگرايان هم بوده‌اند كساني كه اين توفيق اجباري سبب فلاح و رستگاري‌شان شده.

از قديمي‌ها چند نفري را مي شناسم كه اندكي فاصله گرفتن از سياست به معناي معمول و مرسوم كلمه سرنوشت سياسي‌شان را به كلي دگرگون ساخته و از جديدي‌ها عزت‌الله ضرغامي كه دارد به شبلي و بايزيد نزديك مي‌شود. جسارت و صداقت اين روزهاي آقاي ضرغامي را بايد به فال نيك گرفت و آن را از مواهب زمان معزولي دانست و اما پرسش سهمگين اين است: آيا براي رسيدن به حداقلي از انصاف و عدالت تنها راه، عزل حاكمان است؟ متاسفانه در سرزمين ما چاره‌اي جز اين نيست. يعني مادامي كه حاكمان به هيچ كس پاسخگو نباشند در، بر همين پاشنه خواهد چرخيد، ‌مگر اينكه نهادهاي نظارتي همواره همچون شمشير داموكلس بر فراز سر حاكمان در پرواز باشند تا اگر خطايي از آنان سر‌زد، بلافاصله آنها را عزل كنند.

سینماژورنال: محمد رحمانیان کارگردان سرشناس تئاتر ایران که در سالهای اخیر علاقه زیادی به استفاده از آثار سینمایی مطرح در کارهایش نشان داده است به تازگی روخوانی فیلمنامه “روز واقعه” بهرام بیضایی را در دستور کار قرار داد.

به گزارش سینماژورنال رحمانیان در نشست خبری مربوط به این نمایشنامه خوانی ادعاهایی را درباره تغییر فیلمنامه بیضایی نسبت به فیلمی که شهرام اسدی از روی آن ساخته بود مطرح ساخت.

رحمانیان گفت: “روز واقعه” عنوان فیلمنامه‌ای است که استاد بهرام بیضایی چند سال پیش آن را نوشت که آقای شهرام اسدی بخش هایی از آن متن را در قالب فیلم “روز واقعه” کارگردانی کرد. البته در این فیلم صحنه هایی حذف شده بود، ضمن اینکه نیمی از اسامی شخصیت ها نیز تغییر یافته بود.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: حتی ما در این فضا{روخوانی “روز واقعه”} از بخش هایی از توضیح صحنه‌هایی که در اثر سینمایی کار حذف شده بود، استفاده کردیم و شما و مخاطب با اثری روبرو می شوید که کاملا متعلق به بهرام بیضایی است.

شهرام اسدی: امیدوارم حرفهای رحمانیان برای فریب مسئولان نبوده باشد

ادعاهای رحمانیان درباره حذفیات “روز واقعه” واکنش مستقیم شهرام اسدی را به دنبال داشته که در گفتگو با “مهر” به گلایه از رحمانیان پرداخته است.

اسدی درباره اینکه رحمانیان گفته فیلمی که از روی فیلمنامه بهرام بیضایی ساخته تنها بخش هایی از اثر را به تصویر کشیده گفت: به نظر من آقای رحمانیان یا این جمله را با سهل ­انگاری محض گفته ­اند، یا قصدشان مزاح بوده و یا اینکه خدای نکرده نعوذبالله نیت سویی از ابراز آن داشته­ اند؛ که انشاءالله به خاطر فریب مسئولین برای دریافت مجوز نمایشنامه­ خوانی نبوده است.

وی ادامه داد: اگر بخواهم صراحت در بیان داشته باشم در یک کلمه باید بگویم میزان وفاداری من به متن آقای بیضایی در «روز واقعه» از وفاداری لارنس اولیویر در «هملت» شکسپیر که مشهور عام و خاص است به مراتب بیشتر است. در یکصد و چهار دقیقه ­ای که مدت زمان فیلم است میزان آنچه تغییر کرده کمتر از حتی پنج درصد است. و شما به امروز نگاه نکنید. شرایط سال شصت و هفت را در نظر بگیرید که هیچکس دنبال دردسر ساختن فیلم تاریخی و مذهبی نبود. هشت ماهِ تمام فیلمنامه­ بی­‌نقص و ارزشمند بهرام بیضایی را به دندان گرفتم و به هر جلسه­ ای که فراخوانده شدم، رفتم و از کلمه به کلمه­ آن دفاع کردم و به پشتیبانی مدیران دلسوز آن زمان در برابر خیل بی شمار مخالفان نود و پنج درصد آن را حفظ کردم.

“روز واقعه” صاحب یکی از صحیح­‌ترین و دقیق‌­ترین خوانش­‌ها در یک اثر سخت تاریخی است

این کارگردان سینمای ایران درباره خوانش رحمانیان از این متن یادآور شد: ای کاش آقای رحمانیان هدف از نمایشنامه­ خوانی خود را خوانش تازه ­ای از اثر عنوان می­ کردند که در همه جای دنیا مرسوم است و برای بیننده یا شنونده به دلیل ارایه دیدگاهی تازه جذابیت دارد. در خلق یک اثر چه برای بار نخست، چه برای بار صدم، آنچه مهم است جهان­‌بینی هنرمند است نه تخریب­ های کودکانه­ ای از این دست. امروز بعد از گذشت بیش از دو دهه از ساخت فیلم، می ­توانم به صراحت خدمت شما عرض کنم که فیلم «روز واقعه» صاحب یکی از صحیح­‌ترین و دقیق‌­ترین خوانش­‌ها در یک اثر سخت تاریخی است. دوبله­ یک فیلم سینمایی در کشور ما معمولاً بین چهار تا پنج روز طول می­ کشد، دوبله­ «روز واقعه» به خاطر رعایت همین حساسیت­ ها، سی و یک روز زمان برد.

حتی یک اسم را هم تغییر نداده ام/تعویض نام شخصیت اصلی از “شبلی” به “عبدا..” در نسخه واگذاری فیلمنامه به تهیه کننده صورت گرفته است

وی درباره مساله تغییر در اسامی برخی از شخصیت ها در فیلم «روز واقعه» که توسط محمد رحمانیان مطرح شده بود، توضیح داد: حتی یک اسم را هم تغییر نداده ­ام. یعنی اساسا دلیلی برای این تغییر وجود ندارد. فیلمنامه شش شخصیت اصلی دارد که به اسامی آنها در دیالوگ­ ها اشاره می­ شود و انبوهی اسامی شخصیت­ های فرعی که تغییر آنها مطلقا محلی از اعراب ندارد چون در تصاویر فیلم اشاره ­ای به آن اسامی نمی­ شود؛ مثل پیاده، مرد نصرانی، جوان بی ­طاقت، زن، پیرمرد و… تنها اسم تغییر کرده که اتفاقا توسط خود آقای بیضایی انجام شده، تعویض اسم شخصیت اصلی (عبدالله) در نسخه­ واگذاری به تهیه­ کننده است که در نسخه­ انتشاراتی به شبلی برگردانده شده است.

کوشش کنیم در فردای این روز شرمسار همدیگر نباشیم

کارگردان «شب واقعه» متذکر شد: اینکه در مجلس نمایشنامه­ خوانی توضیح صحنه­ ها خوانده شود بسیار طبیعی است. اما اینکه من به عنوان کارگردان در برگردان فیلمنامه به تصویر ملزم به خواندن آنها و متهم به حذف آنها باشم غیرمنطقی ­ترین و غیرحرفه ­ای­ ترین سخنی است که تا به حال شنیده ­ام و از شما چه پنهان باور نمی­ کنم این جملات از دهان آقای رحمانیان خارج شده باشد. مطمئنم راوی حتما ریگی به کفشش بوده و همین الان دارد آب به آسیاب یکی می ­ریزد.

اسدی در پایان صحبت هایش بیان کرد: نکته ­ای که حائز اهمیت است این است که در حال حاضر ما در دوران گذار قرار داریم و همگی دچار تنگناهایی هستیم که اتفاقا در برخی موارد این مشقت­ ها بر هنرمند مضاعف است. اما این دوران خواهد گذشت. باید کوشش کنیم در فردای آن روز به سبب رفتاری که در این روزهای سخت از ما سر زده، شرمسار همدیگر نباشیم.