سینماروزان: حواشی توزیع عیدی میلیاردی۹۸ ارشاد میان سینماگران بیش از یک‌ سال ادامه پیدا کرده و هنوز مشخص نیست چرا عیدی میلیاردی ارشاد به مساوات میان تمام سینماگران توزیع نشده و چرا نیمی از سینماگران از دریافت عیدی کنار گذاشته شده‌اند؟

در دوران اعتراضات سینماگران به روال توزیع عیدی، حرف و حدیث‌هایی درباره ورود سازمان بازرسی به این غائله شنیده شده و حالا رییس هیات مدیره خانه سینما هم علنا ورود سازمان بازرسی را تایید کرده!

همایون اسعدیان رییس هیات‌ مدیره خانه سینما به ایسنا گفت: سال گذشته در موضوع عیدی، سازمان بازرسی کل کشور ورود کرد و بررسی‌هایی را انجام داد و برای همین امسال موظف شدیم دیگر عیدی را به صورت کارت هدیه در اختیار کسی قرار ندهیم، بلکه عیدی به حساب شخصی افراد واریز می‌شود.

هرچند ورود سازمان بازرسی همان طور که اسعدیان اذعان داشته موجب شده عیدی سال۹۹ به طور مستقیم به حساب‌ سینماگران واریز شود ولی همچنان اعتراضات سینماگران به چرایی عدم توزیع عیدی میان تمام سینماگران و حذف بیش از دوهزارنفر از فهرست عیدی‌گیرندگان وجود دارد؟؟
آیا درباره این تبعیض هم سازمان بازرسی باید ورود کند؟؟؟

سینماروزان: احسان علیخانی به‌واسطه اجرای “ماه عسل” شهرت فراوانی یافت و حتی بعد از تعطیلی این برنامه و کلی هزینه‌تراشی برای تولید “عصرجدید” هنوز رمضان که می‌شود باز فیل احسان‌دوستان یاد “ماه عسل” می‌کند و اینکه چرا بساطش جمع شد؟

اگر درمواردی مانند “نود” و عادل این خودکامگی مدیران نورس شبکه سه بود که عامل حذف نود و عادل شد در ماجرای تعطیلی “ماه عسل” بیش از هر چیز این تکراری شدن روال برنامه و البته حمایت از اسپانسرهای مشکوک بود که دردسرساز شد.

“ماه عسل” در سالهای آخر به چنان مجلس روضه‌ای بدل شده بود که حتی دوستداران برنامه را هم دلزده کرده تا جایی که شوخی با ژست‌های اشک‌آور مجری و مهمانان برنامه، محملی شده بود برای طنازی در فضای مجازی.

از آن بدتر اتفاقاتی بود که در جریان حمایت فصولی از برنامه از یک موسسه مالی-اعتباری بعدا غیرمجاز رخ داد؛ موسسه‌ای که مجری “ماه عسل” مدام برایش نوشابه باز کرد و کلی مشتری برای این موسسه جور کرد بی‌توجه به عاقبت شومی که درانتظار سپرده‌گذاران این موسسه است.

“ماه عسل” در آخرین سالهایش خودمحورانه و با حداقل نوآوری پیش رفت و گاهی حتی در انتخاب سوژه و دعوت از مهمانان به سراغ مصادیقی می‌رفت که خیلی زود درکانون نقد قرار می‌گرفت به‌گونه‌ای که در جشنواره تلویزیونی۹۷ ، آخرین فصل “ماه عسل” ، رقابت را به “نود” و “هزارداستان” که این دومی، تازه‌کار ولی نوآورانه بود، باخت.

حتی زمانی که فصلی از “ماه عسل” مقارن فصل دوم “خندوانه” روی آنتن رفت باز این “خندوانه” بود که “ماه عسل” را کنار زد و اینها همه معنایی نداشت جز آن که این نزول پله‌پله برنامه بود که اسباب تعطیلی آن را موجب شد و حواشی اسپانسرهایی مانند ثامن هم این روند تعطیلی را سرعت بخشید.

“ماه عسل” زمانی که بکر و تازه بود، گرفتار ساختار اشک‌سازش(!) نشده و پای اسپانسرهای مشکوک بدان باز نشده بود، برنامه‌ای دیدنی بود و در رمضان امسال هم هر برنامه‌ای که خلوص و تازگی را کنار هم داشته باشدو نگاه سوداگرانه بر آن حاکم نباشد، خواهد توانست به‌سرعت جلب مخاطب کند.

سینماروزان: ماجرای غیرقانونی بودن فعالیت رپرها در ایران همچنان ادامه دارد و با وجود کوششهایی که برای مجاز شدن موسیقی رپ در دوره‌هایی صورت گرفت همچنان غیرقانونی بودن موسیقی رپ ادامه دارد و رپرها هم‌ کماکان غیرمجازند ولی در همان بیزنس غیرمجاز هم کلی سروصدا و حاشیه دارند.

پیروز ارجمند مدیر سابق دفتر موسیقی ارشاد با اشاره به لزوم صدور مجوز برای آثار رپ به فرهیختگان گفت: امروز در دنیای رسانه‌ها چیزی به‌معنای ممیزی و سلب ارائه محصول نداریم. باید در یک‌جایی این تصمیم را بگیریم که به موسیقی رپ مجوز بدهیم و آن را کنترل کنیم و امثال تتلو و بقیه رپ‌خوانان را مدیریت کنیم تا باشند.

ارجمند ادامه داد: زمانی که در حوزه هنری بودم پژوهشی درباره موسیقی‌های زیرزمینی انجام دادم ازجمله یکی از آیتم‌های ما موسیقی رپ بود. بسیاری از موسیقی رپ‌هایی که در ایران تولید می‌شود شعرهای خوبی بود و محتوای بدی نداشت اما کل اینها ممنوع شده است. با یکی از این رپرهای معروف ایران(یاس) صحبت می‌کردم، گفتم در تحلیل‌ها دیدیم متن‌های شما قابل مجوز دادن است و اگر انتقادی است با زبان متناسب با عرف و اخلاق جامعه ایرانی است. چه چیزی است که خود را مقید به این اخلاق می‌دانید با اینکه مجوزی از ارشاد ندارید؟ گفت من هربار یک شعری را برای رپ می‌سرایم ابتدا آن را برای پدر و مادرم می‌خوانم. اگر دیدم از اینکه برای پدر و مادرم بخوانم خجالت نمی‌کشم آن را منتشر می‌کنم. خود این آدم تاثیرپذیری را دارد. برای خود او تناسب شعر با اخلاق اجتماعی مهم بود و نیازی به ما نبود. اگر به این فرد در فرآیندی اجازه فعالیت رسمی می‌دادیم قطعاً مشکلی نبود و می‌توانستیم تولیداتی داشته باشیم ولی به او هم مجوز ندادیم.

ارجمند درباره مورد امیر تتلو بیان داشت: چندین فاکتور در شکل‌گیری پدیده تتلو یا تتلیسم وجود دارد. تنها نباید یک عامل را به‌عنوان شکل‌گیری این پدیده درنظر بگیریم. یک بخشی به مدل شخصیتی و کاراکتر تتلو برمی‌گردد. این را نمی‌توان تعمیم داد و مختص تتلو صحبت می‌کنم. تتلو در یک دوره‌ای زبان بخشی از بدنه جوانان و نوجوانان ایران می‌شود. بسیاری از اعتراضات این جوانان نسبت به موقعیت خودشان در اجتماع نیاز به تریبونی برای طرح دارد و طبیعتا زبان هنر بهترین زبان برای طرح این موضوعات است. تتلو در یک دوره‌ای به‌دلیل شناختی که از این گروه اجتماعی و جامعه هدف داشته که اعتراض داشتند، این نوع موسیقی را انتخاب می‌کند که این مفاهیم اعتراضی در آن وجود دارد. مدل شخصیتی و تیپ او به‌گونه‌ای است که بسیاری از جوانان را جذب خود می‌کند. خصلت روانی جوانان عموما به‌سمت اعتراض و هیجان می‌رود. از یک انسانی که 50 سال عمر کرده انتظار رفتار هیجانی ندارید ولی از یک نوجوان و جوان دارید. این هیجانات باید در یک جایی فروکش کند و در یک جایی تخلیه شود.  اگر ابزارها و روش‌هایی را برای تخلیه نداشته باشیم، اینها به سمت همذات‌پنداری با افراد یا گروه‌هایی خواهند رفت که آن افراد این زمینه را ایجاد می‌کنند که این تنش‌ها و اعتراضات تخلیه شود. مدل رفتاری تتلو به‌گونه‌ای است که این امکان را به مخاطبان و طرفداران می‌داد که آنها همذات‌پنداری کنند. مدیران ارشاد حواسشان نیست که رسمی نبودن تتلو یکی از مواردی است که به شهرت او دامن زده است؛ یعنی اگر واقعا در فرآیندی به تتلو به‌عنوان هنرمندی که قشر زیادی از جوانان و نوجوانان ما به او علاقه دارند، مجوز رسمی داده می‌شد و آن را مدیریت می‌کردیم، تتلو امروز تبدیل به پدیده‌ای نمی‌شد که با الفاظ رکیک در کشور دیگری کنسرت بدهد.

ارجمند افزود: من فکر می‌کنم جای نقد را باید سیاستگذاران فرهنگی ما وارد بدانند که اینها فرصت هستند؛ حتی پدیده‌ای همچون تتلو به‌رغم اینکه شاید من این موسیقی را گوش نمی‌دهم اما می‌تواند تبدیل به یک سرمایه اجتماعی شود، سرمایه‌ای که بسیاری از مشکلات ما را در بستر ابزارهای هنری حل کند. به‌جای مدیریت تتلو و کمک به فعالیت مجاز، او را تبدیل به هنرمندی کردیم که یک جریان سیاسی از او استفاده ابزاری کند و بعد هم خیلی راحت در یکجا رهایش کند! طبیعی است که این رهایی منجر به یک پدیده ناموزون می‌شود و بخشی از این پارادوکسی را که امروز امیر تتلو با آن روبه‌رو است، ما در او ایجاد کرده‌ایم، یعنی از یک طرف با یک استقبال و اقبال اجتماعی روبه‌رو می‌شود و از سوی دیگر ممنوعیت رسمی برای کار پیدا می‌کند و از طرفی به‌دلیل سابقه زندگی‌ای که داشته، فردی ناهنجار و بیمار است و باید برای درمان برود. در یکی از مصاحبه‌ها وقتی زندگی خود را تعریف می‌کند، می‌گوید من زاده چنین زندگی‌ای بودم، آیا به نظر شما من آدم سالمی هستم؟ خودش می‌گوید من آدم سالمی نیستم و باید درمان شوم. خود او این را اقرار کرده که توسط پدیده ناموزون اجتماعی می‌توانست مدیریت و کنترل شود. همه اینها را در کنار هم نگاه کنیم، ضمن اینکه با هنرمندان برخورد انتظامی و امنیتی می‌کنیم. اصولاً هنرمند برنمی‌تابد. وقتی با هنرمند با زبان و بیان خودش صحبت نشود نمی‌توانیم با او کنار بیاییم و به انسانی خلاق و تاثیرگذار تبدیلش کنیم. باید در یک‌جایی این تصمیم را بگیریم و این جراحی را در سیاستگذاری فرهنگی داشته باشیم.

مدیر سابق دفتر موسیقی حوزه هنری خاطرنشان ساخت: شاید هنرمندان موسیقی تنها افرادی هستند که برای هر فعالیت اجتماعی و هر کنسرت‌شان ده‌ها بار استعلام گرفته شود. این یک نوع بی‌اعتمادی است که در هنرمندان نسبت به خود ایجاد می‌کنیم. از سوی دیگر انتظاراتی است که از اینها داریم. هنری که ساز آن در صداوسیما نشان داده نمی‌شود ولی دانشکده و آموزشگاه و دانشگاه دارد، رسمیت دارد، صنف و سندیکا و انجمن و خانه دارد. حتی اداره‌ای در وزارت ارشاد دارد. این پارادوکسی است که اساسا در هنرمندان ایجاد کردیم و در امیر تتلو هم ایجاد شده، باعث یک سردرگمی می‌شود و آن را هر کسی می‌تواند به هر سمتی بکشد و مصادره به نفع خود کند. این مصادره می‌تواند در یک گروه سیاسی یا در یک گروه اجتماعی یا در خارج از ایران در گروه اپوزیسیون اتفاق بیفتد. اشتباهی که درباره تتلو کردیم نباید درباره بقیه هنرمندان انجام دهیم. یک‌جایی باید تصمیم بگیریم این نوع موسیقی‌ را به‌جای برخورد سلبی، برخورد ایجابی و اصلاحی داشته باشیم. غیر از این چاره‌ای نداریم. امروز در دنیای رسانه‌ها چیزی به‌معنای ممیزی و سلب ارائه محصول نداریم. چون چنین محدودیتی وجود ندارد مجبور هستیم این مدل آدم‌ها همانند تتلو را مدیریت کنیم که نتیجه خوبی بگیریم. در غیر این صورت اگر به این مدل ادامه دهیم احتمالاً در سال‌های بعد تتلوهای زیادی خواهیم داشت.

پیروز ارجمند تاکید کرد: باید در جایی این تصمیم را بگیریم که به موسیقی رپ مجوز بدهیم و آن را کنترل کنیم و امثال تتلو را مدیریت کنیم تا باشند. به‌هرحال بسیاری از هنرمندانی که امروز کار می‌کنند خوانندگان زیرزمینی بودند که تبدیل به سرمایه‌های اجتماعی خوبی شدند. آن تصمیم‌گیری مجوز دادن به این افراد که فعالیت خود را شروع کنند، عاقلانه‌ بوده است. درمورد بقیه هم باید این تصمیم را بگیریم و این سرمایه‌ها را تبدیل به سرمایه‌های اجتماعی کنیم تا تبدیل به معضل اجتماعی نشوند.

سینماروزان: شائبه‌های مستثنی کردن برخی دفاتر سینمایی از دریافت پروانه ساخت برای آثارشان با نگرانی بسیاری از سینماگران مواجه شده؛ اینکه برخی دفاتر که همچون مافیا پخش را دراختیار دارند از دریافت پروانه مستثنی شوند معنایی ندارد جز آن که سایر سینماگران باید به امربران این دفاتر بدل شوند و دراین شرایط اصلا چه نیاز به سازمان سینمایی و معاون نظارت؟؟

علیرضا رییسیان کارگردان سینما با اشاره به بی‌هویت بودن ممیزی قبل از تولید به سینماپرس گفت: ما در هیچ کدام از شاخه های فرهنگی و هنری نظارت قبل از تولید محصول نداریم و تنها در سینما این اتفاق رخ میدهد که اگر بناست حذف شود باید کلا حذف شود نه به صورت تبعیض‌آمیز.

رییسیان ادامه داد: سازمان سینمایی اگر می‌خواهد پروانه ساخت را حذف کند باید آن را برای یکایک سینماگران حرفه‌ای و دارای سابقه در صورت تمایل شخصی‌شان حذف کنند و فقط کارگردان و تهیه کننده فیلم اول پروانه ساخت بگیرند و به مرور این هم حذف شود چون یکباره نمی شود همه چیز را حذف کرد. هرچند اصولاً عده ای برای فرار از مسئولیت ترجیح می‌دهند دولت پاسخگو باشد ولی پاسخگویی را میتوان در همان پروانه نمایش خلاصه کرد و خلاص.

علیرضا رئیسیان با اشاره به ماده ۱۰ پیش‌نویس نظام‌نامه تهیه‌کنندگی که اخیرا از سوی سازمان سینمایی منتشر شده گفت: طرح ارائه شده برای حذف پروانه ساخت برای دفاتر خاص(!) باعث ایجاد انحصار به صورت قانونی می شود؛ این عمل اشتباه است و بعدها زحمت بسیاری لازم دارد تا انحصار به وجود آمده جمع شود.

کارگردان فیلم های سینمایی «دوران عاشقی» و «چهل سالگی» یادآور شد: این طرح زمانی می تواند درست باشد که نظارت پیش از تولید برای همه آثار به صورت یکسان حذف شود نه اینکه کمیت تولید برخی دفاتر سینمایی(!) بتواند برگ برنده ای برای عدم درخواست پروانه ساخت برای فیلم‌های‌شان شود که این امر اصالت دادن به سرمایه است!

رییسیان با اشاره به اینکه ساختار استودیویی هالیوود هم در سالهای اخیر دچار دگرگونی شده گفت: امروزه وضعیت سینما با گذشته تفاوت های بسیاری کرده و حتی کمپانی های بزرگ آمریکایی هم دیگر به شکل سابق کار نمی کنند و کمپانی های خرد و کوچک ولی موثر برای تولید پروژه ها با کمپانی های بزرگ تر شریک می شوند بدون آن که ادغامی در آن صورت نمی گیرد؛ در واقع کمپانیهای مستقل توسط خود کارگردان و تهیه کننده ها و نویسندگان برخی از بهترین فیلم های سال های اخیر را جز فیلمهای ابرقهرمانی تولید کرده اند.

این سینماگر خاطرنشان کرد: اینکه امروزه ما بخواهیم از روی نظام قدیم و الگوهای قدیمی برخی کشورها تقلید کنیم کاملا نادرست است و منجر به ایجاد انحصار برای افرادی خاص می شود کما اینکه در پخش هم چنین وضعیتی پیش آمد و آفات انحصارگرایی در اکران پیش روست پس اینکه تولید را هم انحصاری کنند کاملا غیرمنطقی است. آنچه مهم است اینکه انحصار نباید شکل قانونی به خود بگیرد و مسئولان سینمایی نباید در پی دامن زدن به انحصارطلبی افرادی خاص در سینما باشند. بی تردید این اتفاق مشکلات را در سینما بیشتر می کند و به هیچ وجه راهگشا نخواهد بود.

سینماروزان: در دورانی که گوگوش‌بازان با حمایت مالی هنگفت مشغول کارند و مجازند همه‌جور اشاره مستقیم یا غیرمستقیم به استعمال تریاک، شرب خمر و توهین علیه دایی و مادر و پدر را داشته باشند اینکه سریالی به‌خاطر پرداختن به زندگی بانوان فوتبالیست گرفتار ممیزی شود جای تعجب دارد.

سریال “کامیون” که از ابتدای نوروز روی آنتن رفته از ابتدای هفته چندین بار به‌صورت بازپخش قسمتهای قدیمی پخش شد تا درنهایت قسمت تازه‌اش سه‌شنبه‌شب پخش شد ولی چه پخش شدنی که پر بود از کات‌های بی‌دلیل و پرش‌هایی که حکایت داشت از ممیزی سریال.

“کامیون” که داستانش را از دریچه همراهی یک قهرمان سابق و سه جوان ایرانی بیکار شروع کرده بود در قسمت اخیر وارد زندگی سه فوتبالیست زن ایرانی شد؛ سه فوتبالیستی که بناست برای حضور در یک تورنمنت بین‌المللی عازم خارج شوند با این حال حذف و تعدیل‌های وارده بر سریال آن قدر بالا بود که داستان زندگی این زنان فوتبالیست درحد یک خرده‌روایت عاشقانه باقی ماند.

هنوز نه مدیران سیمافیلم و نه مدیران شبکه دوی سیما درباره چرایی پرش‌های موجود در سکانس‌های مختلف این سریال توضیحی نداده‌اند ولی شنیده‌ها حکایت از ممیزی ۷۰دقیقه‌ای “کامیون” دارد!

اینکه نه تصویری از تمرینات بانوان فوتبالیست و نه تصویری از مسابقات آنها- که کاملا هم با پوشش متعارف و به‌صورت محجبه ضبط شده -در “کامیون” نمی‌بینیم و اینکه گرفت و گیرهای اقتصادی بانوان ورزشکار کمترین اثری در سریال ندارد و مدام با برش‌هایی مواجهیم که خط داستانی را به هم می‌ریزد از کجا نشات گرفته؟؟

آیا ممیزانی که این چنین به ابتر کردن سریالی با مضمون بانوان فوتبالیست پرداخته‌اند حواسشان نیست اگر در رسانه‌های رسمی داخل فضایی برای تصویرسازی واقعی زندگی ورزشکاران زن نداشته باشیم، رسانه‌های معاند، تصویرسازی خاص خود را ارائه خواهند داد؟؟

اینکه افتضاح سریالی معمولی(!) در کپی‌برداری از نردعشق‌های گوگوش آتشین در فیلمهای مختلفش عاملی شد برای هجمه به تلویزیون به‌جای خود ولی اینکه به‌جای توبیخ بانیان گوگوش‌بازی، سریالی دیگر که از ابتدا کاملا سلامت به‌دنبال داستان‌پردازی بوده، دستخوش سانسور و جرح و تعدیل می‌شود مبتنی بر کدام منطق مدیریتی است؟
از آن گذشته تکلیف این همه سکانس سانسورشده از “کامیون” که می‌توان با کنار هم گذاشتن آنها یک فیلم تازه تولید کرد چه می‌شود؟؟ این سکانسها، پخش نخواهد شد تا بعدا و بسان مواردی نظیر “شوخی با ماهواره”مدیری از فضای مجازی سردرآورد؟

یا آن که سکانسهای حذف شده در قسمتهای باقیمانده گنجانده شده و روی آنتن خواهد رفت تا راه بر هر سوءتفاهمی بسته شود؟؟؟

امید که لااقل بخشی از سکانسهای حذف شده در قسمتهای انتهایی سریال قرار داده شود تا هم سیر منطقی سریال زیر سوال نرود و هم راهی باز شود برای استفاده بیشتر از مضمون زندگی ورزشکاران زن در رسانه ملی!

سینماروزان: از جمله برنامه های رمضانی دیرپای رسانه ملی “ماه عسل” بود که با اجرای احسان علیخانی روی آنتن میرفت ولی بعد از حواشی حمایت فصولی از برنامه از یک موسسه مالی غیرمجاز و به دنبالش رسوخ نیروهای تازه کار به شبکه سوم “ماه عسل” تعطیل شد و “عصرجدید” با اجرای علیخانی تولید شد.
جواد محرمی در روزنامه اصولگرای “جوان” با انتشار یادداشتی به انتقاد از تعطیلی “ماه عسل” پرداخته است.

متن یادداشت جواد محرمی را بخوانید:

کمتر پیش می‌آید در تلویزیون برنامه‌ای تولیدی از همه مؤلفه‌های مثبت اعم از محتوا، تکنیک و فرم و نیز نوآوری در اجرا برخوردار باشد و در عین جذب انبوه مخاطب عام و خاص ترویج‌کننده ارزش‌ها و هنجار‌های مثبت و اخلاقی جامعه نیز باشد. ماه عسل، اما از این بابت همه مرز‌ها را درنوردید و به یک برند در میان برنامه‌های تلویزیونی تبدیل شد، اما به محض اینکه این برنامه ۱۰ ساله شد و تازه به بلوغ خود رسیده بود تعطیل شد و مجری و تهیه کننده ماه عسل روانه کار دیگری شد تا مردم از نعمت یک برنامه بی‌نظیر بومی و ملی و مذهبی محروم شوند آن هم در زمانه‌ای که تلویزیون از ضعف مفرط برنامه‌های پرمعنای پربیننده رنج می‌برد.

ماه عسل سال‌ها بدون رقیب خوراک معنوی بخش عمده‌ای از روزه‌داران ایرانی پیش از افطار را مهیا می‌کرد، اما در یک خطای راهبردی با برنامه‌ای تقلیدی تاخت زده شد. عصر جدید هم برنامه پربیننده‌ای بود، اما این کجا و آن کجا.

عصر جدید فقط در بعد جذب مخاطب می‌تواند هماورد ماه عسل باشد، اما ماه عسل فقط سرگرم نمی‌کرد بلکه رونق فضای معنوی لحظات پیش از افطار را صدچندان می‌کرد. ماه عسل داستان آدم‌هایی را از زبان خودشان روایت می‌کرد که تجربه‌های معنوی بی‌نظیری را از سر گذرانده بودند و این بی‌نظیر بودن به دلیل این بود که داستان هر آدمی در جهان منحصر به فرد است و اگر خود آن آدم با همه وجود داستانش را تعریف کند، تجربه‌ای عمیق و جدید را با دیگران به اشتراک می‌گذارد که همه با عطش خواهان شنیدن آن هستند؛ تجربه‌ای که برخلاف شرکت‌کنندگان عصر جدید خودنمایی در آن راه ندارد. در واقع کاراکتر‌های ماه عسل هیچ کدام در سودای خودنمایی و عرضه هنر و توانمندی خود پا به میدان ماه عسل نمی‌گذاشتند و اتفاقاً می‌آمدند تا مقابل میلیون‌ها مخاطب خود را بشکنند تا دوباره متولد شوند و در این زایش دوباره مخاطبان خود را نیز به تجربه و درکی تازه از جهان هستی نائل کنند.

ماه عسل همان کاری را که یک فیلم شاهکار در تاریخ سینما می‌تواند با مخاطبانش بکند، انجام می‌داد. اگر چه همه مردم را مقابل تلویزیون‌های خود به گریه وامی‌داشت، اما آن اشک ریختن‌ها برای زلال شدن و عبور از صافی، صداقت و پاکی و معرفت لازم بود و کاری که گریه‌های ماه عسل با مردم می‌کرد، شاید هزاران فیلم و سریال طنزآلود و سرگرم کننده و خنده‌دار توان انجامش را نداشتند. ماه عسل، اما فقط گریه نبود و پل باریکی هم به خنده باز می‌کرد.

میهمانان ماه عسل اگر چه در میان پیچ و خم روایت داستان زندگی‌شان مخاطب را به گریه وامی‌داشتند، اما هیچ کس از این گریه‌ها حالش بد نمی‌شد و همه با حال معنوی خوب و انرژی زیاد روزه‌شان را افطار می‌کردند. ماه عسل برنامه و برند صداوسیما بود. تازه ۱۰ ساله شده بود. داستان‌هایش ایرانی و میهمان خانه همه ایرانیان بود، اما چه چیزی سبب شد احسان علیخانی ماه عسل را با همه مولفه‌های بی‌نظیرش رها کند و سراغ تولید برنامه‌ای تقلیدی برود که برند تمدن غرب است.

موضوع این بود که عده‌ای آنقدر علیخانی را متهم کردند که اشک مردم را درمی‌آورد که کم‌کم خودش هم باورش شد که دارد کار بدی با جامعه می‌کند. آنقدر گفتند مردم ما به شادی نیاز دارند که گویی ماه عسل مردم را ناشاد می‌کرد. این القائات وارونه عاقبت روی خود احسان علیخانی هم تاثیر گذاشت. او بالاخره مقاومتش شکست و ماه عسل را رها کرد که لابد برنامه‌ای بسازد که مردم را شاد کند، اما این کجا و آن کجا.‌

ای کاش در بین مدیران سیما کسی وجود داشت که احسان علیخانی را از تعطیل کردن ماه عسل منصرف می‌کرد. ماه رمضان سال پیش مردم بدون ماه عسل روزه‌هایشان را افطار کردند و تلویزیون از این طریق به مخاطبانی که خواهان ادامه این برنامه پربیننده بودند بی‌اعتنایی کرد. کاش جنس بنجل را با جنس اصل تاخت نمی‌زدند.

سینماروزان: اینکه یک گروه حرفه‌ای زیربنای تولید سریال “کامیون” بودند و درک درستی که تهیه‌کنندگان سریال و کارگردان از مقوله موسیقی داشتند باعث شد بتوانیم برای “کامیون” موسیقی متن متنوع و مفرحی خلق کنیم.

علیرضا حبیبی آهنگساز سریال “کامیون” با اعلام مطلب فوق بیان داشت: برای ساخت موسیقی متن “کامیون” به جز قومیت‌گرایی، از تم‌های مختلف استفاده کردم.

حبیبی ادامه داد: “کامیون” سریالی بدون مرز و جغرافیا بود و برای همین محدودیت ساخت موسیقی نداشتیم؛ از مازنی تا لر و گیلک در سریال داشتیم و همین‌ هم تنوع موسیقی را می‌طلبید. مسعود اطیابی محوریت موسیقی را درگروی تنوع میخواست بخصوص که سریال به صورت اپیزودیک روایت میشد.

این آهنگساز افزود: به جز قومیت‌گرایی از تم‌های استانبولی تا هندی برای بخشهای مختلف سریال استفاده کردیم و درنهایت پکیجی پر از ملودی خلق شد که حتی میشود در قالب آلبوم هم منتشر شود.

حبیبی تاکید کرد: کار با گروه تولید “کامیون” دلچسب بود چون تهیه‌کنندگان سریال و همچنین کارگردان و گروهش افرادی فهیم و باهوش بودند و گاردی هم نداشتند دربرابر ایده‌های آهنگسازی.

علیرضا حبیبی درباره تفاوت آهنگسازی برای فیلم و سریال با آهنگسازی برای خوانندگان گفت: آهنگسازی برای سریال یا فیلم نیاز دارد به بار دراماتیک ولی کار با خواننده این بار درام را نمی‌خواهد. محدودیت هم در کار با خواننده داریم چون کلا بهترین صداهای انسانی هم محدودیت دارند. آهنگسازی برای سریال به‌شدت نیاز دارد به ایجاد حس در آهنگ و موسیقی گاهی تا ۷۰درصد بار احساسی سریال را بالا می‌کشد و ساختن موسیقی به‌خاطر وسعت کار زیاد، خلقی است در بی‌کران!

حبیبی خاطرنشان ساخت: هرچند موسیقی ساختن برای تصویر براساس ژانر پیش می‌رود ولی برای رسیدن به حس باید خیلی کار کرد و برای همین است که به غیر از خط داستانی یا تیم بازیگری یکی از مهمترین عناصر ماندگاری فیلم و سریال، موسیقی است. فراوان فیلم و سریال داریم که با موسیقی در اذهان مانده‌اند؛ مثلا “پدرسالار” یا “از کرخه تا راین” یا “پدرخوانده” و “لاو استوری/داستان عشق”.

آهنگساز “کامیون” درباره سطح کیفی موسیقی متن در ایران گفت: سطح اغلب کارها، خوب و استاندارد است ولی نیاز داریم به ایجاد تنوع و حرفه‌ای‌گری در ساخت موسیقی فیلم و سریال.

سینماروزان: اینکه بنیاد سینمایی فارابی در دل شیوع کرونا به جای آن که از تعطیلی جشنواره هایی مثل کودک و صرف هزینه هایش برای کمک به سینماگران خبر دهد از خرید حقوق ده اثر داستانی برای اقتباس خبر میدهد به شدت پرسش برانگیز است. اساسا وقتی تولید بحاطر کرونا تعطیل است چه معنایی دارد صرف هزینه برای خرید رایت آثاری که بناست در آینده نزدیک تولید شوند.

رضا اورنگ روزنامه نگار پیشکسوت با نگارش یادداشتی پیرامون اقدام اخیر فارابی پرسشهایی را طرح کرده است.

متن یادداشت رضا اورنگ را بخوانید:

کار بنیاد فارابی در خرید رایت اقتباس از آثار داستانی ستودنی است و باید به آن احسنت گفت، اما چه کسی یا شورایی قرار است تشخیص دهند کدام کتاب محبوب(!) ایرانی مناسب است تا به فیلم برگردانده شود؟ مهم این انتخاب است. در حقیقت کلید این قفل فقط در دست کارشناسان درجه اول است.

متاسفانه تا آنجا که می دانیم کارشناس خبره ای در این بنیاد ساکن نیست(؟) تا توانایی چنین کاری داشته باشد. اگر هم شخص خاصی را از بیرون دعوت به همکاری کنند، مطمئنا از آشنایان و دوستان خواهد بود تا ردیف بودجه جدیدی باز شود!؟

عملکرد ۲۰ سال اخیر بنیاد فارابی جز ضرر و زیان برای سینمای ایران دستاوردی در پی نداشته است. این نهاد به حیات خلوت دوستان و آشنایان تبدیل شده است تا هم از آن کسب درآمد کنند و هم در حیات دلبازش زیر درختان سایه گستر بنشینند و چای و شیرینی صرف کنند و به ریش کارشناسان و عاشقان واقعی سینما بخندند!

کتاب‌ها و رمان‌های ایرانی مانند رمان های آمریکایی و اروپایی نیستند که به راحتی بتوان آنها را تبدیل به فیلم و سریال کرد. اگر رمان های بیگانه زیاد مورد اقتباس قرار می گیرند برای ساخت فیلم و سریال، به خاطر آن است که کاملا تصویری هستند و به راحتی تبدیل به فیلم می شوند. چند کتاب ایرانی سراغ دارید که چنین خاصیتی داشته باشند؟ شاید بتوان فقط به برخی از داستان های صادق هدایت و صادق چوبک اشاره کرد که از لحاظ تصویرپردازی قوی تر از بقیه هستند برای همین بیشتر از هر نویسنده‌ای داستانهای آنان در ایران تبدیل به فیلم شده اند.

بیشتر رمان‌های ایرانی به جای تصویرپردازی حرافی فراوان دارند و برای همین قابلیت و شرایط به تصویر درآمدن را ندارند.

اگر معدود داستان‌هایی در ایران منتشر شده باشند که حداقل فاکتورها را برای اقتباس دارا باشند، باید توسط خبره های سینما و ادبیات تشخیص داده شوند. افرادی نظیر ناصر تقوایی، آیا فارابی چنین متخصصی را دارد؟!

خروجی‌های فارابی در این چند سال اخیر نشان داده است که فرد خبره ای در این نهاد که بتوان به دانش و هنر او اعتماد کرد وجود ندارد.

نمونه آن حمایت از فیلم کودک و نوجوان است که فارابی،نه تنها به این گونه فیلم ها کمکی نتوانسته بکند، بلکه به زمین گرم‌شان نیز زده است، چنان که نتوانند حتی از جای خود برخیزند!

ای کاش افراد با دانش و صاحب اندیشه ای در بنیاد فارابی بودند تا به جای ارائه طرح های سطحی و خنده دار که بودجه های کلان بیت‌المال مردم را دور می ریزند، ایده‌های نو و کارساز ارائه می دادند تا سینمای ایران را دوباره شکوفا کنند. شفاف سازی های نیم بند و صوری سازمان سینمایی گواهی تقریبا صادق است بر هرز رفتن بودجه های کلان در این بنیاد.

متاسفانه مدیر بنیاد فارابی افرادی را دور خود چیده یا برایش چیده اند که صلاحیت لازم را نداشته و ندارند. طبیعی است مدیری که خودش با  سفارش آمده باشد، فقط سفارشی ها را بپذیرد!

مطمئنا طرح خرید امتیاز کتابهای ایرانی برای اقتباس سینمایی از آنها مانند بقیه طرحها شکست خواهد خورد زیرا کارشناسی نشده ،چون کارشناسی در این نهاد وجود ندارد که کارشناسی کند! تنها سود این طرح به جیب برخی از دوستان و آشنایان و سفارش شده ها خواهد رفت. بعید می‌دانم از نویسنده قدر قدرتی حمایت شود برای خرید کپی رایت اثرش!

سینماروزان: خواه ناخواه وقتی نویسنده ثابت سریال “پایتخت” مرحوم شد بخش عمده‌ای از انتقادات وارده به فصل ششم “پایتخت” به سمت فقدان خشایار الوند رفت و البته که‌کپی‌کاری‌های بیش ازحد نویسنده تازه‌کار از برخی فیلمهاط گوگوش آتشین بر دامنه انتقادات افزود.

سیروس الوند برادر بزرگتر خشایار که رهنمون‌کننده برادر به وادی نویسندگی بوده هم به‌نوبه خود جای برادر کوچک‌تر در “پایتخت۶” را حس کرده.

سیروس الوند به شهروند گفت: “پایتخت” با همیشه‌اش فرق داشت و درواقع خود پایتخت نبود، بلکه جایی نزدیک به “پایتخت” بود!

الوند ادامه داد: ایراد مهم این سریال این ‏نکته بود که شخصیت‌هایی که در پنج سری گذشته کاراکترشان شکل گرفته بود؛ کارهایی می‌کردند که با آنچه از آنها ‏می‌شناختیم، تناقض‌های آشکاری داشت.

‏ الوند با اشاره به انتقادهای پرشمار مردمی به نمایش روابط عریان خانواده در فصل ششم “پایتخت” گفت: دو جور سانسور وجود دارد. یک جور سانسور مسائل اجتماعی- سیاسی است و یک جور دیگر سانسور ‏اخلاقی. بیشتر معترضان به فصل اخیر “پایتخت” فکر می‌کنم که به این وجه ماجرا یعنی سانسور مسائل اخلاقی انتقاد داشتند- که ممکن است جایی هم من با آنها همفکر باشم. به هر ‏حال یک سری از مسائل است که در گذر زمان به فرهنگ تبدیل شده، که حالا اینکه این مسائل تا چه حد صحیح است و تا چه حد ‏نیست، موضوع این بحث نیست. به‌هرحال مخاطب متوجه می‌شود که کدام سانسور به دلیل مسائل اخلاقی بوده و کدام را ‏مصلحت‌گرایی و اهداف سیاسی حاصل آورده است. ‏

سینماروزان: ارقام عجیب و غریبی که صرف تولید برخی برنامه‌های شوگونه رسانه ملی میشود بدون آن که درباره کارکرد بلندمدت چنین برنامه‌هایی ارزیابی دقیق صورت گیرد ازجمله پارادوکس‌های موجود در رسانه ملی است.

یعنی رسانه ملی از یک طرف کلی بودجه صرف کارکنان و پرسنل رسمی خود میکند ولی از آن طرف یک سری برنامه با برآورد بالا را برون‌سپاری می‌کند!

ناصر مقدم‌پور که تهیه‌کنندگی برنامه‌هایی سیاسی نظیر “موج” و “فصل رویش” را در کارنامه داشته با انتقاد از تبعیض در برآورد تولید محصولات تلویزیونی به فرهیختگان گفت: این تبعیض‌ها متاثر از ضعف و ناپختگی در مدیران سیماست!!

مقدم‌پور ادامه داد: چرا مثلاً مهران مدیری برنامه‌ای مثل «دورهمی» یا یک برنامه ترکیبی می‌سازد که دقیقه‌ای 30-20 میلیون تومان برآورد آن است و دیگران همان را با دقیقه‌ای 400 هزار تومان باید تولید ‌کنم؟؟ تفاوت‌ها خیلی زیاد است و این به مدیریت‌ برمی‌گردد.

این تهیه‌کننده افزود: مدیریت‌هایی که در سازمان اتفاق می‌افتد، واقعاً به مقوله برنامه‌سازی و تولید، اشراف کافی ندارند. سازمان به‌اشتباه چنین مسیری را می‌رود. به برخی آن‌قدر بها می‌دهند و بزرگش می‌کنند تا در روی خود سازمان برمی‌گردد و نقطه مقابل آن قرار می‌گیرد. بارها اتفاقات مشابه این افتاده و شاهدش بوده‌ایم. این روند خیلی جالب نیست. موقعیت و فضایی را برای یک‌فرد ایجاد کردند و رفته‌رفته آن‌قدر این فضا برای این فرد بزرگ و وسیع می‌شود که به خود سازمان هم پاسخگو نیست!

محمود سلامیان تهیه‌کننده “ململ” و “بچه‌های ایران” در امتداد مقدم‌پور بیان داشت: چارچوبی که برای هر برنامه‌ای سطح تعیین کند و به همه طبق رتبه‌ای که در آن قرار دارند، دستمزد یکسان پرداخت شود، الان وجود دارد. اگر این چارچوب وجود نداشته باشد نمی‌توان برای تلویزیون برنامه‌سازی کرد. منتها دوستان این چارچوب را می‌شکنند.

سلامیان ادامه داد: مثلا برنامه «کلاه‌قرمزی» چطوری برآورد می‌شود که دقیقه‌ای 7.5 میلیون می‌شود درحالی‌که کل فضای آن پلاتوی مجری است و اصلا سریال محسوب نمی‌شود؟ همین برای من جای سوال بود. علاقه‌مند بودم دفترچه برآورد این برنامه را ببینم و بررسی کنم که این کدها را چطور تنظیم می‌کنند که این رقم درمی‌آید. 45 دقیقه می‌ایستند، 12-10 عروسک با یک مجری هستند.

این تهیه‌کننده تاکید کرد: حتی اگر دستمزد اینها را در 100 ضرب کنید، باز‌هم این مقدار درنمی‌آید!!!

سینماروزان: یک مستندساز با اشاره به عدم امکان برگزاری جشنواره در دوران شیوع کرونا اظهار داشت: بهترین کار این است که این جشنواره‌ها با هم ادغام و بودجه باقی‌مانده صرف حمایت از سینماگرانی که مشکل معیشتی دارند، شود.

محمد دیندار، مستندساز و منتقد سینما درباره چگونگی برگزار شدن جشنواره‌های جهانی و کودک و مستند و کوتاه همزمان با دوران شیوع ویروس کرونا، گفت: خیلی کار سختی نیست، نیاز به نشست‌های آنچنانی و تشکیل اتاق‌های به اصصلاح‌ فکر هم نیست؛ در شرایطی که بخشی از دست‌اندرکاران سینما و نه‌ همه آنها به‌واسطه ویروس شوم کرونا دچار مشکلات مضاعف معیشتی شده‌اند و از سویی امکان برگزاری منظم برخی جشنواره‌ها وجود ندارد، یکی از بهترین راه‌ها ادغام جشنواره جهانی فیلم فجر و کودک و… در جشنواره فیلم فجر و اختصاص بودجه این جشنواره‌ها برای کمک و حمایت از اهالی سینماست.

وی افزود: اگر حسین انتظامی رییس و دیگر مدیران سینمای کشور اندک احترامی‌برای خرد جمعی قائل هستند، کافی است این موضوع را به رای اهالی سینما بگذارند تا ببینند نظر اکثریت سینمایی‌ها همین است.

دیندار ادامه داد: همچنین سایر دستگاه‌ها و نهادهایی که قرار است امسال جشنواره سینمایی داشته باشند، می‌توانند جشنواره خود را در جشنواره فیلم فجر ادغام نموده و ضمن صرفه‌جویی در دوران اقتصادی سخت بعد از کرونا، هم قدمی ‌برای حمایت از اهالی سینما برداشته و هم یک جشنواره فیلم فجر متفاوت و به معنای واقعی ملی را رقم بزنند.

سینماروزان: مستند «مرغ آتش» با محوریت تلاش‌های یک گروه فیلمسازی برای ثبت تصاویری منحصر به فرد از این پرنده و ثبت یک زیستگاه جدید از فلامینگوهای ایران به کارگردانی حجت‌الله طاهری آماده نمایش شد.

فلامینگوها در مناطق ساحلی دریاها و دریاچه‌های شور و کم عمق به سر می‌برند و آشیانه را به شکل توده‌ای کاسه مانند که از گل است و کمی بالاتر از آب قرار دارد، می سازد و همانجا تولید مثل می‌کند. تا پیش از این تصور می‌شد زیستگاه این پرندگان در ایران، در دریاچه ارومیه، فارس و سیستان باشد اما برای اولین بار در مستند «مرغ آتش» یک زیستگاه جدید از فلامینگوها در ایران معرفی خواهد شد.

بهمن ماه سال 98 ؛ ۲ قطعه «فلامینگوی کوچک» در خورهای تالاب شادگان، در حوزه جغرافیایی آبادان، توسط علی سجاد جلالی محیط‌بان آبادانی مشاهده و ثبت شد و به دنبال این ماجرا گروه تصویربرداری مستند «مرغ آتش» با حضور در این منطقه برای اولین اقدام موفق به شناسایی زیستگاهی جدید از این پرنده عظیم‎الجثه در نواحی جنوبی ایران شدند و بیش از 5 هزار فلامینگو در این منطقه شناسایی شد.

تا پیش از این تصور می‌شد زیستگاه اصلی «فلامینگوی کوچک» در کشور یمن است و در سال‌های گذشته در کشور کویت و در استان سیستان و بلوچستان نیز تعدادی از این گونه مشاهده شده بود اما در خوزستان امسال برای نخستین بار ثبت شده است و در مستند «مرغ آتش» نحوه زاد و تولد و فرزندآوری این پرندگان نیز به تصویر کشیده شده است.

به دلیل بازه زمانی محدود فلامینگوها برای تولید مثل و نگهداری از تخم‌ها تصویربرداری مستند «مرغ آتش» 6 سال به طول انجامیده است.

مستند «مرغ آتش» به کارگردانی حجت‌الله طاهری و تهیه‌کنندگی عطا پناهی تولید شده است.

سینماروزان: خسرو سینایی ازجمله سینماگران سرشناس ایرانی است که متاسفانه به دلایل مختلف در سالهای اخیر بیکار بوده! بیکاری امثال سینایی که بیش از هر چیز به نبود حامی برای تولید بازمیگردد را کنار بودجه های میلیاردی که فقط صرف هزینه های جاری و پشتیبانی زیرمجموعه های دولتی سینما میشود بگذارید یک واقعیت تکان دهنده عاید میشود و آن هم تجاهل مدیریت دولتی سینما در حمایت از این پیشکسوتان.

خسرو سینایی با اشاره به خط کشی های بی فایده در سینمای ایران به شهروند گفت: من فیلمساز هستم و بسته به موضوع پیش‌رو تصمیم می‌گیرم که فیلم مستند بسازم، مستند داستانی یا سینمایی داستانی، در صورتی که به اشتباه همیشه مُهر قدیمی مستندساز بودن را در این حرفه به من زده‌اند. این مهر باعث شده نتوانم بسیاری از کارها را انجام دهم. هیچ وقت نمی‌خواستم وارد بازار فیلم شوم، می‌خواستم استقلال خود را حفظ کند. هر زمانی هم که امکان ساختن فیلم داشته‌ام از “زنده باد” و “عروس آتش” گرفته تا بقیه آثارم در محافل بین‌المللی جایزه گرفتم، بنابراین آنها نمی‌توانستند بگویند سینایی فیلمسازی بلد نیست. می‌گفتند بله… ولی مستندساز است، در صورتی که این حرف دروغ است و چندین دهه ادامه دارد.

سینایی ادامه داد: نمی‌گذارند من و امثال من فیلممان را بسازیم و یک سری گزارش سطح پایین را به‌عنوان فیلم اجتماعی یا مستندنمایی همه جا پخش می‌کنند، واقعا با دیدن آنها از فیلمسازی بیزار شده‌ام، اینها که مستندنگاری نیست، یکسری تصویر گویاست.

این کارگردان افزود: با دیدن اینها احساس می‌کنم به حرفه‌ام توهین شده است. هر کسی با یک دوربین کوچک فیلم ساخته و می‌گوید که فیلمساز هستم. فیلم‌ها را با نوعی زرنگی به کانال‌های خارجی می‌فروشند، اما آدم از دیدن‌شان شرمنده می‌شود. نسلی ۵٠‌سال روی این موضوع کار کرد تا بگوید فیلم چیست و مستند چیست، اما حالا…. نمی‌شود که یکسری تصویر بگیرید، روی آن صدا بگذارید و بگویید مستند است. به اینها که مستند نمی‌گویند.

سینایی با اشاره به ذبح آخرین فیلمش “جزیره رنگین” در هنروتجربه بیان داشت: وقتی در آن زمان از آن مدیران هنروتجربه پرسیدم چطور فیلم را اکران کردید که پس از ۶ ماه فقط ۴‌میلیون و ٢٠٠‌هزار تومان فروخت؟ در جوابم گفت بفروش بساز تا اکران خوب بدهیم.
سینایی افزود: منظورم این نیست که هرگز فیلم بفروش نسازیم، می‌گویم هر فیلمی جایگاه خود را دارد و باید به آن امکان زندگی داد. قصدم این بود که در همه نقاط ایران براساس فرهنگ آن منطقه، با هنرمندان و داستان‌های همان منطقه فیلم‌هایی ساخته شود تا مردم با کشور خود بیشتر آشنا شوند، ولی با حرف‌هایی که آنها به من گفتند دیگر حرفی برای گفتن نداشتم و ندارم. مدت‌ها بود که تصمیم گرفته بودم سکوت کنم.

سینایی با گلایه از تبعیضها گفت: در همین دو‌سال اخیر هم که اوضاع اقتصادی کمی بدتر شده است، بارها دیده‌ام فیلم‌هایی ساخته شده با ١٠ برابر بودجه‌ای که فیلم من نیاز داشته است. اینها تاوان مستقل‌بودن است، پذیرفتم، (فیلم نمی‌سازم) به اندازه کافی فیلم ساخته‌ام.  با این شرایط نمی‌توانم فیلمم را بسازم، حالا شاید برای خودم کارهایی انجام دهم و در خانه با دوستانم فیلم بسازم، اما این‌طور نه. شاید عده‌ای بگویند تنبلی است که نمی‌خواهد فیلم بسازد، اما فیلم‌ساختن بودجه می‌خواهد. بعد از ۵٢سال توقع دارم از تجربیاتی که طی این سال‌ها کسب کرده‌ام، در ساختن فیلمی استفاده کنم که کمی بودجه بیشتری نسبت به بقیه نیاز دارد، جوان تازه‌کار نیستم که فیلم یک ربعه بسازم و دلم خوش باشد. این را نمی‌خواهم، بیش از ١٠٠ فیلم ساخته‌ام و الان دیگر نمی‌توام به خاطر اینکه فیلم ساخته باشم بروم دم در اتاق کسی بنشینم.

سینایی افزود: دلم می‌سوزد که بارها از این کلمه استاد استفاده می‌کنند، می‌گویند استاد! بیایید تشریف بیاورید هیأت ژوری و داور فلان جشنواره باشید، می‌گویم اگر من فیلمساز هستم، بگذارید کارم را بکنم. آدم بنده هیچ چیز نباشد جز خداوند، من بنده فیلمسازی نیستم، ولی فیلمسازی را با عشق دنبال کردم و سعی کردم حرمت آن را حفظ‌کنم، اما آنجایی که یک نفر -که معلوم نیست از کجا آمده- بگوید بفروش بساز تا اکران خوب بدهیم، دیگر جای من نیست.

سینماروزان: بخش عمده انتقادات به فصل ششم “پایتخت” و به‌خصوص کپی‌برداری‌های مناقشه‌برانگیز پایان‌بندی از برخی آثار گوگوش به عدم حضور یک نویسنده حرفه‌ای در کار بازمی‌گشت؛ منتقدان معتقد بودند اگر خشایار الوند زنده بود “پایتخت۶” در دامی نمی‌افتاد که محصول دست یک نویسنده بدون رزومه مشهود در سینما و تلویزیون است.

با این حال سیروس مقدم به این امر اعتقاد ندارد و مدعی است که نویسنده اصلی “پایتخت” در تمام فصول محسن تنابنده بوده!!
مقدم در گفتگویی که با تینا جلالی در اعتماد داشته سعی زیادی کرده که نقش تنابنده را در متن این سریال پررنگ و نقش خشایار را کمرنگ کند!

مقدم گفت: «پايتخت يك» براساس طرح يك‌صفحه‌اي از محسن تنابنده و تورج اصلاني با نامي ديگر خريداري شد و شكل گرفت. فكر و ايده اصلي “پايتخت” و همچنين ايده‌هاي اصلي ديگر پايتخت‌ها متعلق به محسن تنابنده است. بعد از شكل‌گيري ايده اوليه توسط تنابنده، نويسندگان اضافه مي‌شدند. در فصل اول مرحوم خشايار الوند از نيمه‌هاي كار به تنابنده اضافه شد.

مقدم ادامه داد: در «پايتخت 2» كوروش نريماني و حسن وارسته در كنار تنابنده قرار گرفتند و مرحوم خشايار، اساسا نقشي در قصه‌ گنبد و گلدسته نداشت.
در «پايتخت 3 و 4» ايده اصلي توسط تنابنده شكل گرفت و بعدا مرحوم خشايار و حسن وارسته اضافه شدند.

این کارگردان افزود: در پايتخت 5، ايده اصلي و نگارش 6 قسمت اول توسط تنابنده انجام شد و بعد از آن مرحوم خشايار اضافه شد. بنابراين نويسندگان با آنكه زحمات زيادي كشيده‌اند ولي سرپرستي و هدايت تنابنده سمت و سوي فيلمنامه‌ها را تعيين مي‌كند.

سینماروزان: سام درخشانی بازیگری که در سالهای اخیر درکنار پژمان جمشیدی با کمدی‌هایی مثل “خوب بد جلف” و “تگزاس” دیده شده اخیرا مجری‌گری را هم در مسابقه “ایران” تجربه می‌کند.

مسابقه “ایران” را هاشم رضایت تهیه کرده و سعید رضایت اخوی هاشم هم کارگردانیش را برعهده داشته است!

سام درخشانی با اشاره به ضبط “ایران” حین شیوع کرونا به جام‌جم گفت: حین ضبط روزانه با بیست نفر به شکل مستقیم ارتباط داشتم و درچنین شرایطی با وجود همسر و فرزند کوچک به منزل می‌رفتم و ممکن بود آنها را هم در معرض ابتلا قرار دهم.

درخشانی ادامه داد: مادرم وقتی متوجه شد در روزهای کرونایی سر کار می‌روم درابتدا با گریه کردن خواست منصرفم کند و بعد به التماس افتاد و درنهایت کار به عاق کردن رسید ولی کاری بود که استارت خورده بود و باید به انتها می‌رسید.

سام درخشانی درباره انتقادات به اجرایش بیان کرد: بخش عمده نقدها بخاطر حضور من بود. هرچند حضور سلبریتی باعث می‌شد برنامه زودتر دیده شود ولی به هر حال انتقادات هم بود ولی این اولین و آخرین اجرایم است و چون نام برنامه “ایران” بود، پذیرفتم و دیگر هم به فکر اجرا نخواهم بود.

سینماروزان: تعطیلی کرونایی سینماها کماکان ادامه دارد و همچنان مشخص نیست بالاخره چه زمانی سینماها باز می‌شود و از آن سو برای جبران ضرر و زیان تعطیلی سینماها در دو ماه اخیر هیچ فعالیت قابل توجهی صورت نگرفته و همه چیز به قضا و قدر سپرده شده است.

امیرحسین حیدری مدیر موسسه پخش نمایش‌گستران که درست در روزهای تعطیلی کرونا کمدی پرفروش “جهان برقص” را روی پرده داشت، با اشاره به اینکه تقریبا میزانسن اکران در سینمای ایران از بین رفته است، به ایلنا گفت: کرونا باعث شده تا سینمای ایران در یک وضعیت برزخی قرار بگیرد و اصلا نمی‌توان هیچ چیزی را پیش‌بینی کرد و برای آینده برنامه‌ریزی کرد. تکلیف هیچکس مشخص نیست و همه در یک بلاتکلیفی هستند.

وی با تاکید بر اینکه همه بخش‌های سینما از تولید، اکران و نمایش متضرر شده‌اند، گفت: اولویت دولت هم در شرایط فعلی سینما و فرهنگ نیست و مشکلات دیگری را دارد که اول می‌خواهد به آنها بپردازد.

حیدری افزود: اینکه بگوییم باتوجه به گسترش کرونا تولیدات در سینما متوقف شده و ما دیگر تا پایان سال نمی‌توانیم تولیدی داشته باشیم، درست نیست زیرا در شرایط عادی نیز تولیدات در سینمای ایران از ابتدای پاییز آغاز می‌شد بلکه مشکل اصلی فیلم‌‌هایی است که پشت اکران ایستاده‌اند و ما شاهد یک ترافیک سنگین از این فیلم‌ها خواهیم بود.

وی ادامه داد: ‌حتی اگر امروز نیز کرونا از بین برود و سینماها بازشوند، حداقل یک ماه طول می‌کشد تا اطمینان مخاطبان جلب شود و شرایط مانند سابق بشود. همچنین قطعا بعد از بازگشایی باید پروتکل‌های مشخصی اجرا شود که عادت کردن به این پروتکل‌ها زمان زیادی می‌برد.

مدیرعامل موسسه پخش نمایش‌گستران با اشاره به اینکه بازگشایی سینماها پروتکل پیچیده‌ای است، گفت: باید شرایطی فراهم شود که مخاطبان در امنیت و سلامت به تماشای فیلم‌ها بنشینند زیرا جان انسان‌ها بر هر چیزی ارجح است و اگر پروتکل‌های پزشکی و بهداشتی به خوبی اجرا نشود، مانند چین که سینماهای خود را بازکرد و بعد مجبور شد دوباره ببندد، ما نیز گرفتار می‌شویم.

وی ادامه داد: خطر مبتلا شدن به کرونا در مترو و اتوبوس بیشتر از سینما و سالن تئاتر است و اینکه در این شرایط سالن‌های سینما تعطیل است اما مترو و اتوبوس با این حجم جمعیت فعالیت می‌کند، باعث تعجب است.

حیدری درباره اکران اینترنتی فیلم‌ها گفت: اکران آنلاین فیلم‌ها می‌تواند موفق شود اگر ما مانند کشورهای دیگر قوانین کپی‌رایت را رعایت کنیم و به حقوق مولف احترام بگذاریم، امروز در همه دنیا اجاره کردن فیلم در بازه زمانی کاملا امری رایج است و شرکت‌هایی همچون نت فیلیکس، آمازون‌پرایم از این مساله استفاده می‌کنند ولی ما متاسفانه ما در کشورمان به لحاظ حقوقی و دینی و اخلاقی این مساله را رعایت نمی‌کنیم به همین دلیل نسخه قاچاق فیلم‌ها سریع در اینترنت عرضه و باعث می‌شود صاحبان آثار دیگر از این طرح استقبال نکنند.

وی ادامه داد: باید برای اکران‌های آنلاین پروتکل‌های مشخصی نوشت و به آن با دید یک مساله ملی نگاه کرد و از همه ظرفیت‌ها استفاده و همه وی‌اودی‌ها مشارکت کنند تا هم ریسک کپی غیرمجاز کاهش پیدا کند و هم بتوان با حمایت قوه قضاییه با قاچاقچیان و عرضه‌کنندگان غیرمجاز مبارزه کرد.

حیدری با اشاره به ستاد مدیریت بحران در سازمان سینمایی و همچنین کمک‌هایی که این سازمان به سینماگران خواهد کرد، گفت:‌ رقمی که سازمان سینمایی می‌خواهد به اعضای صنوف کمک کند، بالا نیست. پولی که می‌دهد براساس بضاعت آن است درغیر این صورت 500 هزار تومان پولی که به اعضای صنوف و وام 10 میلیون تومانی که سینماداران قرار است، داده شود اصلا جوابگوی هزینه‌ها و خسارت‌ها نیست و باید بودجه جداگانه‌ای توسط دولت در اختیار سازمان سینمایی قرار بگیرد تا بتوان برای سینما  هزینه کرد.

سینماروزان: کاملا قابل پیش‌بینی بود که ارگان تولیدکننده “خروج”حاتمی‌کیا که نومید از نمایش در سینماها، فیلم را روانه اکران آنلاین کرده بلافاصله بعد از قاچاق فیلم، به آماردهی پیرامون اقبال بالای بازدیدکنندگان-حتی با بلیت ۱۲هزار تومانی-بپردازد.

این نوع آماردهی که یادآور آمار میزان مخاطبانی است که مدیران تلویزیون از سریالهای خود ارائه می‌دهند می‌تواند کمک‌حال احسان محمدحسنی رییس سازمان هنری-رسانه‌ای اوج در برهه پیش‌رو باشد که از زیربار انتقادات مرتبط با چرایی اکران آنلاین -بدون فراهم آوردن زمینه‌ای محافظت‌شده برای جلوگیری از قاچاق- برهد ولی گویا رییس اوج و مشاوران و مدیرانش به عواقب این آماردهی‌ها توجهی ندارند.

اصلی‌ترین عاقبت آماردهی بالایی که اوج از سوددهی آنلاین “خروج” ارائه داده، این است که سایر فیلمهای اوج هم باید مستقیما روانه اکران آنلاین شوند.

اگر گردانندگان اوج آن قدر توانمندند که در اوج قاچاق مجازی میتوانند در کمتر از یک هفته، یک میلیارد از “خروج” بکشند حتما قادرند که لااقل هفته‌ای نیم میلیارد از فیلمهایی نظیر “روز بلوا”، “لباس شخصی”، “آبادان یازده شصت”، “کیک زرد” و “کارو” و… بیرون بکشند.

به خصوص که برخلاف اکران در سینماها، اکران آنلاین نه سقف زمانی دارد و نه حفظ کف فروش در سرگروه و به این ترتیب گردانندگان اوج می‌توانند خیلی زود و بی‌کمترین هزینه جانبی به پول برسند.
پس برادران اوج بشتابید که تا واکسن کرونا یافت نشده و همچنان سینماها بسته‌اند، سودآوری آنلاین آثارتان را به نظاره بنشینید.

سینماروزان: اگر از سوی روسای امور متهم به بدبینی نشویم باید بگوییم اوضاع مدیریت فرهنگی بدجوری در نشیب است چون نه تنها بعد از گذشت دو ماه از شیوع کرونا در کشور هیچ تسهیلات مشهودی نصیب هنرمندان بیکار نشده که تناقض‌گویی روسا هم بدجوری حال هنرمندان را خراب کرده است.

نمونه آشکار این تناقض‌گویی بر سر وعده حق بیمه رایگان سه ماه ابتدایی هنرمندان روی داده که یک نهاد(صندوق اعتباری هنر) از تحقق آن می‌گوید و نهاد دیگر(خانه سینما) صراحتا به سینماگران می‌گوید خودشان حق بیمه خویش را پرداخت کنند!

صندوق اعتباری هنر به مدیریت حسین سیدزاده اعلام کرده با توجه به مصوبه هیات مدیره صندوق اعتباری هنر درخصوص پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی اعضا و پشتیبانی و قول مساعد وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر حمایت همه جانبه از پرداخت سه ماه حق بیمه هنرمندان، این تصمیم به قوت خود باقی است.

با این حال خانه سینما به مدیریت منوچهر شاهسواری در اطلاعیه‌ای اعلام کرده باعنایت به لزوم تمدید دفترچه‌های بیمه تامین اجتماعی اعضای خانه سینما تا تاریخ ٣١ فروردین ماه، به استحضار می‌رسد که ضروری است اعضای محترم هرچه سریعتر (به جهت پیشگیری از قطع بیمه تامین اجتماعی) راسا نسبت به تمدید دفترچه‌های خود اقدام فرمایند.

سینماروزان: سیامک شایقی کارگردان سینما در سن 65 سالگی درگذشت؛ درحالی که به‌مانند بسیاری از آنها که این روزها فوت می‌کنند علت مرگش سرطان(!) اعلام شده و نه چیز دیگر.

سیامک شایقی که سابقه نقدنویسی برای مطبوعات داشت و از اواخر دهه شصت و با فیلم‌ “جهیزیه برای رباب” وارد سینما شد و هرچند تا زمان درگذشت بیش از ده فیلم مختلف ساخت ولی هیچ کدام به‌اندازه فیلم اولش نزد مخاطب عام، توجه‌برانگیز نشد.

«در کمال خونسردی»، «باغ فردوس پنج بعدازظهر»،«مادرم گیسو»، «خواب زمستانی»، «ماه در جنگل»، «ابرهای ارغوانی»، «ستاره و الماس» و «شراره» از دیگر فیلم‌های این کارگردان بودند.

شایقی ازجمله کارگردانانی بود که به علی سرتیپی-پخش‌کننده فعال این سالها- در فیلمی با عنوان “راه و بیراه” نقش اصلی داد. سرتیپی هرچند پیشتر هم سابقه بازی در فیلم “قربانی”رسول صدرعاملی را داشت ولی با “راه و بیراه” بود که نقشی پررنگ در سینما گرفت.

سینماروزان: ماجرای تعطیلی کرونایی مشاغل و صنوف بسیاری از اقشار جامعه را که آبشخور دولتی ندارند دچار مشکلات اقتصادی کرده و متاسفانه هنوز هیج فعالیت جامعی برای حل مشکلات اقتصادی انجام نشده.

مساله اینجاست که مقامات دولتی مدام مردم را به خانه‌نشینی دعوت می‌کنند ولی حتی از توزیع در مقیاس بالای سبدکالاهای ارزانقیمت در بدنه جامعه هم عاجزند.

مجید مظفری بازیگر سینما و تلویزیون به فرهیختگان گفت: برخلاف ادعاها، دوران جنگ با الان متفاوت است. الان معلوم نیست با چه چیزی طرف هستید. نه آمار درست است، نه حرکات درست است، نه قرنطینه‌ها درست است، نه بستن راه‌ها درست است.

بازیگر “کشتی آنجلیکا” و “جنگ نفتکشها” ادامه داد: هیچ چیزی در این مساله کرونا معلوم نیست. هر روز مرگ‌ومیر بیشتر می‌شود و دولت معلوم نیست چه کاری انجام می‌دهد.

مجید مظفری خطاب به مدیران دولتی تاکید کرد: مثل همه‌جای دنیا قرنطینه کنید و وظیفه هم دارید به مردم رسیدگی کنید. تا الان مردم به شما رسیدگی و کمک کردند و مالیات پرداخت کردند، الان نوبت دولت است که به مردم رسیدگی کند، ارزاق مردم را تهیه کند و مردم را در خانه نگه دارد تا این وضعیت از بین برود و به شرایط ایده‌آل برسیم.