سینماروزان: تحولات خلیج فارس و اذعان رسانه‌ها به دست برتر ایران در مواجهه با نیرو‌های بیگانه، بار دیگر باعث شد تا غرور ملی و احساسات ضداستعماری در میان مردم ایران به اوج برسد، به خصوص اینکه دولت انگلیس در یک طرف این مواجهه است و مردم ایران در حافظه تاریخی خود سابقه طولانی از دشمنی انگلیس با ایران به یاد دارند.

به‌ گزارش سینماروزان و به نقل از “جوان” علیرغم اینکه این روز‌ها می‌شد با نمایش آثار ضداستعماری از تلویزیون، حس ضداستعماری مردم را تقویت کرد، نگاهی کوتاه به کارنامه تولیدات نشان می‌دهد، مهم‌ترین اثری که از برخورد مستقیم ایرانیان با نیرو‌های اشغالگر انگلیسی تولید شده، سریال قدیمی «دلیران تنگستان» است.

سریال تلویزیونی «دلیران تنگستان» ساخته مرحوم همایون شهنواز در سال ۱۳۵۳ از تلویزیون ملی آن زمان پخش شد. این سریال از معدود آثار نمایشی تولید شده در پیش از انقلاب است که با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییرات بنیادین فرهنگی، مجوز پخش از صداوسیما گرفت و تا به حال چند نوبت از شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش شده است.

بعد از «دلیران تنگستان» در دهه ۷۰، ضیاءالدین دری، کارگردان فقید سینما و تلویزیون «کیف انگلیسی» را برای نمایش دخالت‌های انگلیس در امور داخلی ایران ساخت؛ سریالی که وقایع آن در دوره پهلوی می‌گذشت. دری به رغم هفت سال خانه‌نشینی بعد از ساخت «کیف انگلیسی» سریال تاریخی دیگری ساخت به نام «کلاه پهلوی» که در آن نیز رویکردی مشابه کیف انگلیسی را در پی گرفت. دری سال گذشته در حالی به دلیل بیماری از دنیا رفت که چند فیلمنامه آماده ساخت داشت. یکی از فیلمنامه‌هایی که مرحوم دری آن را تکمیل کرد ولی نتوانست بسازد، به موضوع مبارزات ضداستعماری رئیسعلی دلواری می‌پردازد.

نوید دری آقازاده ضیاءالدین دری با اشاره به اینکه فیلمنامه‌ای با عنوان «جزیره‌هندورابی» درباره مبارزات رئیسعلی دلواری و مقاومت مردم خلیج فارس در برابر تهاجم انگلیسی‌ها، توسط ضیاءالدین دری نوشته شده بود، گفت: حدود شش سال پیش بود که پدرم سفری به جزیره هندورابی در نزدیکی جزیره کیش داشت. در آنجا دوست پدرم گورستانی بسیار قدیمی را نشان داد که گویا متعلق به نیرو‌های هندی بود که در جنگ کشته شده و به صورت دسته جمعی در آنجا دفن شده بودند. این هندی‌ها به عنوان نیرو‌های ارتش انگلیس قصد تجاوز به ایران را داشتند که در درگیری با مردم ایران کشته شده بودند، البته انگلیسی‌ها این تلفات را پنهان کرده‌اند.

دری ادامه می‌دهد: پدرم تصمیم گرفت بر اساس آن اتفاق فیلمنامه‌ای را درباره رئیسعلی دلواری بنویسد، اما برخلاف سریال «دلیران تنگستان» و همه تاریخ فیلمنامه‌نویسی در ایران که ماجرا از نگاه قهرمان ملی روایت می‌شود، این بار نگاه از طرف مقابل روایت شده و داستان رئیسعلی و مقاومت از نگاه انگلیسی‌ها روایت شده و در نهایت یکسری اتفاقاتی می‌افتد و متوجه می‌شوند که مردم ایران و رئیسعلی چگونه مقابل تهاجم خارجی ایستادگی می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه «هندورابی» یک فیلمنامه کامل ۷۰ صفحه‌ای است، بیان داشت: سکانس به سکانس این فیلمنامه نوشته شده و برای برخی از آن‌ها دیالوگ‌نویسی هم شده است، این فیلمنامه با نام «جزیره هندورابی» در بانک فیلمنامه خانه سینما ثبت شده، اما پدرم آن را «هندورابی» می‌نامید، چون داستان آن به جزیره هندورابی مرتبط بود. شروع داستان آن از انگلیس است و بعد به هند می‌رود و بعد از آن به ایران می‌آید که حدود ۱۰ درصد کار در ایران خواهد گذشت. برآورد هزینه ساخت این فیلم چیزی بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون دلار است.

فرزند مرحوم ضیاءالدین دری درباره چرایی ساخته نشدن این فیلمنامه بیان داشت: فیلمنامه “هندورابی” یک کار سینمایی عظیم و ملی است، زمانی تلویزیون کیش می‌خواست فیلمنامه را بسازد، اما متوجه شد سطح کار از تولیدات شبکه‌های استانی بسیار بالاتر است. اصولاً پدرم همیشه در نگارش فیلمنامه سعی می‌کرد نگاه ملی و بین‌المللی داشته باشد و نگاهش به کار کوچک و محلی نبود.

وی ادامه داد: در این فیلمنامه هیچ کدام از بازیگران اصلی به غیر از رئیسعلی، ایرانی نیستند و حتی می‌شود کار را به زبان انگلیسی تولید کرد و برای آن پخش بین‌المللی داشت. متأسفانه در زمانی که مردم احساسات ضدانگلیسی دارند جای تولید چنین آثار ضداستعماری خالی است.

نوید دری با اشاره به اینکه از زمان فوت پدرش به دنبال تولید فیلمنامه‌های باقی مانده از وی بوده است، گفت: پدرم تلاش زیادی کرد تا «هندورابی» را بسازد و حتی در زمانی که از دنیا رفت این فیلمنامه هنوز روی میز کارش بود ولی نگذاشتند. با این حال من هم از آن زمان فیلمنامه را از روی میز برنداشتم.

وی افزود: پدرم در زمان فوت، سه فیلمنامه آماده داشت که یکی سریال «سنجرخان» بود که کاری ملی است. در زمان بیماری پدرم مدیران ارشد صداوسیما به دیدن او آمدند و گفتند چه زمانی حالت خوب می‌شود که کار را بسازی؟ اما بعد از فوت او قرار شد محمدحسین لطیفی کار را بسازد ولی اتفاقی نیفتاد. در حالی که می‌بینیم سریال‌های میلیاردی ساخته و پخش می‌شوند و می‌روند، اما هیچ تاثیری ندارند.

فرزند کارگردان سریال “کیف انگلیسی” گفت: از ۱۱ ماه پیش که پدرم فوت کرد به دنبال ساخته شدن فیلمنامه‌های او هستم، به چند تن از مدیران ارشد صداوسیما نیز گفته‌اند، اما کاری پیش نرفته و گویا تلاش‌های آن‌ها برای ساخت فیلمنامه‌ها به سرانجام نرسیده است.

نوید دری با تأکید بر اینکه سریال «دلیران تنگستان» امروز حرف جدیدی برای مخاطب دهه‌های ۷۰ و ۸۰ ندارد، گفت: آن سریال در زمان ساخت خودش اثر خوبی بود، ولی باید برای امروز حرف جدیدی زد که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند. پدرم داستان جذابی را برای «هندورابی» نوشته بود که کاملاً مخاطب‌پسند بود که در آن مفاهیمی مانند «استقلال» و «تمامیت ارضی» و تلاش هزاران ساله مردم ایران برای مبارزه با دشمن خارجی به نمایش درآمده بود.

وی در پایان درباره اینکه چه تصمیمی برای ساخت «هندورابی» دارد، گفت: من حاضرم این فیلمنامه را به کارگردانانی که توانایی ساخت آن را دارند بدهم. زمانی به یک تهیه کننده فیلمنامه را نشان دادم، گفت برو پول و سرمایه‌گذار بیاور! به نظرم هنرمندانی مثل ضیاءالدین دری که بتوانند کار‌های ملی بسازند کم نیستند، فقط باید از آن‌ها حمایت شود. نه مثل پدرم که می‌گفت کسانی که از ساخت «کیف انگلیسی» ناراحت بودند و فکر می‌کردند منظور از ساخت “کیف انگلیسی” نشان دادن آن‌ها و زدوبندهایشان بوده، باعث شوند هفت سال از ساخت فیلم و سریال دور شود. وگرنه او هم می‌توانست مانند خیلی‌ها در تلویزیون سریال کمدی بسازد، بعد برود در سینما فیلم بسازد و به تلویزیون فحش دهد و دوباره به تلویزیون برگردد و برنامه بسازد.

سینماروزان: سیدضیاءالدین دری کارگردانی که بیش از هر چیز به خاطر ساخت سریالهای تاریخی «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» شناخته میشد درگذشت.

به گزارش سینماروزان دری که در هفته های اخیر به خاطر پیوند کبد به شیراز منتقل شده بود به علت عفونت بعد از پیوند درگذشت.

دری از جمله سینماگرانی بود که در دولت اول اعتدال و در روزگار رییس معزول سینما، در شورای پروانه نمایش حضور داشت و تلاش فراوانی کرد برای حل مشکل برخی از آثاری که گرفتار ممیزی بودند و از جمله «مادر قلب اتمی»، «فروشنده» و «نهنگ عنبر».

با این حال در تغییر و تحولات آخرین ماههای حضور رییس معزول در سازمان سینمایی به ناگاه دری از شورای پروانه نمایش حذف شد! بماند که در همان سالها دری تلاشهای بسیاری برای روی غلتک انداختن چند پروژه سینمایی از جمله «پهلوان خشمگین»(در حاشیه زندگی حسین نوری کشتی‌گیر و شوهرخواهر محمدعلی فردین) و درام زندگینامه ای مرتضی پاشایی را داشت اما هیچ کدام مورد حمایت قرار نگرفت.

دری در ماههای انتهایی عمرش به دنبال آن بود که بتواند از طریق معاونت استانهای سیما سریال «سنجرخان» را بسازد اما نتوانست و در نهایت درگذشت.

چقدر باید بگذرد تا کارگردانی با تجربه پروژه هایی نظیر «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» پیدا شود؟ مشخص نیست! افسوس که قدر این تجربیات دانسته نمیشود و میرانده میشوند قبل از آن که بمیرند و می میرند در حالی که کوله باری از تجربه به فنا میرود…

سینماژورنال: شورای راهبردی سینمای ایران از شهریورماه پارسال اعلام موجودیت کرد و در هفته های ابتدایی آغاز فعالیتش بیانیه های تند و تیزی هم می داد اما هر چه به زمان جشنواره نزدیکتر شدیم این شورا فعالیتش کمتر شد و در هفته های اخیر هم که اصلا خبری از این شورا نیست.

به گزارش سینماژورنال همین مسأله عاملی شده است تا روزنامه اصولگرای “جوان” در گزارشی با عنوان “چرا ديگر از بيانيه‌هاي آتشين خبري نيست؟” به طرح احتمال انحلال شورای راهبردی بپردازد و این فرضیه را طرح کند که امتیازات تحصیص یافته از سوی سازمان سینمایی به اعضای شورا بوده که باعث شده آنها فعلا سکوت اختیار کنند.

سینماژورنال متن کامل گزارش “جوان” را ارائه می دهد:

شورایی که می خواست مشاوره دهد

شهريورماه پارسال و در آستانه روز ملي سينما، شورايي به نام شوراي راهبردي تحقيق و توسعه سينماي ايران آغاز به كار كرد؛ شورايي متشكل از تعدادي از سينماگران ايراني كه از كارگردان گرفته تا بازيگر و تهيه كننده در آن حضور داشتند.

اين شورا آن طور كه خودش ادعا مي‌كرد به دنبال آن بود كه در مقاطع حساس سينمايي كشور با ارائه مشاوره به مديران سينمايي، آنها را در جهت تصميم‌گيري‌هاي درست ياري كند.

ايوبي ابتدا واكنش نشان داد و بعد امتیاز داد
البته كه حجت‌الله ايوبي نيز سريع‌تر از حد تصور در برابر اين خواسته‌ها به حرف آمد و از اعضاي اين شورا خواست براي اينكه سايه رانت‌خواري از سر سينما كم شود، خودشان پيشقدم شوند و براي ساخت آثارشان از حمايت‌هاي دولتي استفاده نكنند، اما اين اتفاق باعث كوتاه آمدن اعضاي شوراي راهبردي نشد و برخي از چهره‌هاي آن كوشيدند به نقد ادبيات واكنشي رئيس سازمان سينمايي دست زنند.

اين بار ايوبي به پاسخگويي دست نزد، ولي در مقابل نه‌تنها پروانه ساخت فيلمنامه‌اي از مهدي كرم‌پور از جمله اعضاي اين شورا به سرعت صادر شد كه در كنار آن شرايط حضور برخي از اعضاي اين شورا در هيئت‌هاي انتخاب و داوري جشنواره فيلم فجر فراهم آمد.

مهدي كرم‌پور، عضو هيئت داوران فيلم اولي‌هاي جشنواره سي و چهارم شد و سيدجمال ساداتيان و مهدي فخيم‌زاده نيز به هيئت داوران بخش اصلي راه يافتند. از آن جالب‌تر اين بود كه براي يكي از اعضاي شوراي راهبردي يعني فخيم‌زاده علاوه بر كرسي داوري، بزرگداشتي ويژه هم برگزار شد تا همه چيز در خدمت اعضاي شوراي راهبردي باشد.

درّي با استعفا از شورا هم مغضوب بود، اما حاضران در شورا به هيئت داوري راه يافتند
مدتي پيش از استفاده از اعضاي شوراي راهبردي در جشنواره شايعاتي طرح شد درباره جدايي برخي از اعضاي شورا مطرح شد اما در اين ميان درّي تنها چهره‌اي بود كه به صراحت استعفاي خود را از شورا اعلام كرد، ولي بقيه سعي كردند در اين باره وضعيت نه تأييد نه تكذيب را در پيش گيرند.

پيش‌بيني مي‌شد دري بعد از استعفا راحت‌تر بتواند توليد پروژه‌اي تاريخي به نام «پهلوان خشمگين» كه پروانه ساختش را هم گرفته بود در دستور كار قرار دهد، اما عقبه حضور در شورا باعث شد هيچ گونه حمايتي از جانب سازمان سينمايي براي توليد اين پروژه به وي محول نشود!

دري حتي با استعفا از شورا هم نتوانست پروژه‌اش را امتداد دهد و باقي‌ماندگان در شورا اما به هيئت‌هاي داوري جشنواره راه يافتند.

امتیازات آن قدر بوده که اعضای شورا را به سکوت واداشته؟
حالا در ابتداي سال جديد و در شرايطي كه بيشتر از چهار ماه از آخرين بيانيه شوراي راهبردي مي‌گذرد، هيچ خبري از اين شورا نيست.

بسياري انتظار داشتند شورا لااقل در آستانه نوروز و در شرايطي كه مشكلات رفاهي بسياري گريبانگير اعضاي صنف سينماي ايران است يك بيانيه راهبردي بدهد، اما گويا امتيازاتي كه اعضاي شورا در راستاي حضور در جشنواره و دريافت پروانه ساخت و گرفتن وعده حمايت از ارگان‌هاي سينمايي دريافت كرده‌اند، آن قدر بوده كه فعلاً ترجيح مي‌دهند بي سروصدا امور شخصي خويش را پيش گيرند تا شايد اگر باز هم در مسير دريافت پروانه ساخت به مشكل خوردند يا نيازمند دريافت كمك‌هاي دولتي براي ساخت آثارشان بودند به ارائه بيانيه‌هاي راهبردي درباره اوضاع سينماي ايران دست زنند.