1

بالاخره صداوسیما خسّت را کنار گذاشت و جواب manoto را داد

سینماروزان/محمدصادق عابدینی: «در برابر طوفان مقاومت نکن بگذار طوفان از تو عبور کند»، اين جمله نصيحت پهلوي اول به پسرش محمدرضاست در روزهايي که ايران در اشغال متفقين بود و مشخص نبود حکومت پهلوي بعد از برکناري رضاشاه چه سرنوشتي خواهد داشت و آيا محمدرضا مي‌تواند جاي پدرش را بگيرد يا نه. همين جمله دستمايه نامگذاري مستندي تأثيرگذار به نام «در برابر طوفان» شد که در طول دهه فجر از تلويزيون پخش شد.

به گزارش سینماروزان و به نقل از «جوان»، مجموعه «در برابر طوفان» سرگذشت حکومت پهلوي است، از زماني که رضاخان افسر قلدر قزاق پله‌هاي ترقي را يکي‌يکي بالا رفت تا مورد توجه دولت انگليس قرار گرفت و با کودتا عليه قاجارها به قدرت رسيد تا روزهايي که پسرش نتوانست جلوي طوفان مردم ايران را که خواهان برقراري جمهوري اسلامي بودند، بگيرد و دودمان پهلوي و نظام شاهنشاهي درهم پيچيده شد.

مجموعه مستند «در برابر طوفان» در 10 قسمت توليد شده و کارگردان و تهيه‌کننده آن مهدي نقويان است. کساني که آثار مستند نقويان را دنبال کرده‌اند و از کار‌هاي قبلي وي آثاري مانند «رمز و راز ملکه»، «قصه فيل و الاغ» و «مستندبازي» را ديده‌اند به خوبي با سبک کاري اين مستندساز آشنا هستند. مي‌شود گفت نقويان متخصص ساخت فيلم براساس تصاوير آرشيوي است. وي قصه‌گوي خوبي است و مستندهايش را براساس روايت داستاني و صداي مخملين ناصر طهماسب مي‌سازد. طهماسب در اکثر کارهاي نقويان نريتور است و گفتار متن مستند را مي‌خواند که اساس روايت مستند را تشکيل مي‌دهد.

نقويان در ساخت «در برابر طوفان» سراغ تصاويري از دوران پهلوي‌ها رفته که کمتر در تلويزيون شاهد نمايش آنها بوده‌ايم. اولين جذابيت «در برابر طوفان» پيدا کردن و نمايش چنين تصاويري است. قسمت اول از مجموعه «در برابر طوفان» با تصوير تاجگذاري محمدرضا پهلوي آغاز مي‌شود؛ تصويري که شايد در مستند‌هاي توليد شده در خارج از کشور از آن استفاده شده بود، اما پخش تصاویر حرکت کالسکه سلطنتي و ورود آن به کاخ گلستان که محل برگزاري مراسم تاجگذاري است و تشريفات هنگام اجراي مراسم، از آن جمله فيلم‌هاي کمياب از تاريخ معاصر است که با وجود اينکه در آرشيو غني صداوسيما وجود دارد، خيلي کم از تلويزيون پخش شده و مي‌توان آن را از جمله تصاوير ديده نشده تلويزيوني دانست.

نقويان بلافاصله بعد از نمايش تاجگذاري محمدرضا پهلوي و فرح ديبا، فلاش‌بکي به گذشته پهلوي‌ها مي‌زند و تاريخ را از زماني آغاز مي‌کند که رضاخان پهلوي وارد نيروي قزاق مي‌شود. از آنجايي که مستندساز قصد دارد خود را روي دوران پهلوي دوم متمرکز کند، در همان قسمت اول به سرعت مروري بر دوران 16 ساله حکومت رضاشاه انجام مي‌شود و بحث اصلي روي روزهاي حساس شهريور سال 20 و روي کار آمدن محمدرضا پهلوي مي‌رود. زماني که به گفته خود محمدرضا پهلوي، انگليسي‌ها ترجيح مي‌دادند وي به حکومت برسد، اما قدرت چنداني نداشته باشد.

نقويان توانسته مجموعه‌اي از تصاوير تاريخ معاصر را در کنار هم جمع کند که دسترسي به آنها در داخل کشور چندان آسان نبوده و حتي با وجود اينکه صداوسيما و مراکز تحقيقاتي تاريخ معاصر عکس‌ها، مدارک و فيلم‌هاي متعددي از اين دوران در اختيار دارند، مستندسازان يا نتوانسته‌اند به خوبي از آنها استفاده کنند يا اصلاً اجازه دسترسي به آنها داده نشده است.

انتقال بخشي از تصاوير دوران پهلوي به خارج از ايران و توليد مستندهايي توسط شبکه «من و تو» که با روايتي يک‌سويه قصد تطهير دوران پهلوي و تضعيف باور لزوم انقلاب اسلامي را دارند، نيازمند پاسخي مستند بود؛ مستندي که بتواند بدون غرض‌ورزي دروغ‌هاي مستندهاي خارجي را برملا کند و تاريخ را آنگونه که هست، روايت کند.

مهدي نقويان به عنوان مستند‌سازي که کارنامه موفقي دارد در طول مجموعه «در برابر طوفان» تلاش کرده با همين رويکرد و حفظ بي‌طرفي مستندساز، مجموعه‌اي را بسازد که مورد توجه بينندگان سيما قرار گيرد. مجموعه 10 قسمتي «در برابر طوفان» علاوه بر پخش از تلويزيون، در تارنما(سايت) اينترنتي شبکه مستند سيما نيز بارگذاري شده و علاقه‌مندان مي‌توانند قسمت‌هاي مختلف اين مجموعه مستند جذاب را به صورت آنلاين تماشا يا دانلود کنند.