1

ماجرای نمایش فیلم #سفیر برای رهبر انقلاب/خاطرات خواندنی #حسن_جلایر تهیه‌کننده از روند تولید و اکران فیلم

سینماروزان: با گذشت چهار دهه از تولید و اکران فیلم عاشورایی #سفیر، همچنان این فیلم یکی از سه محصول برتر عاشورایی تاریخ سینما و تلویزیون است.

#سفیر را فریبرز صالح دانش آموخته سینما در اروپا به تهیه‌کنندگی حسن جلایر ساخت؛ جلایر در آن زمان از مسئولان فرهنگی بنیاد مستضعفان بود ولی #سفیر با حمایت شهید یوسف کلاهدوز تولید شد که هم جلایر و هم صالح را مامور خدمت در سپاه می‌کند و با بودجه حدود ۱۵ میلیونی شرایط تولید را فراهم می‌نماید.

حسن جلایر به تازگی در گفتگویی تلویزیونی با مسعود نجفی تهیه‌کننده و کارگردان برنامه #قاب_عاشقی شبکه نسیم به ذکر روایتی خواندنی از تولید سفیر پرداخته است.

جلایر در برنامه قاب عاشقی گفت:  نود درصد کار انتخاب بازیگر با خود صالح بود و ایشان بازیگران را معرفی می‌کرد و من هم تأیید میکردم چون فکر کرده و میکنم کارگردان است که باید فیلم را بسازد. کارگردان باید کارش را بلد باشد و تهیه‌کننده فقط باید کنارش باشد و بگذارد کارش را انجام دهد.

جلایر ادامه داد: خدا خواست و به خاطر مضمون کار از زمین و آسمان برایمان کمک آمد و ازجمله یک سازمان سوارکاری که پای کار آمد و کاری کرد که همه سوارکار شدند؛ از فرامرز قریبیان تا افرندنیا و بقیه. هیچ بدلکاری برای سوارکاری نداشتیم، از نقش مثبت تا منفی همه سوارکاری می‌کردند و الحمدلله اتفاق بدی نیفتاد. قریبیان اصرار داشت که در تمام نماها خودش حضور داشته باشد و زیربار بدلکار نرفت.

تهیه‌کننده سفیر درباره همکاری با صالح گفت: فریبرز صالح وقتی به کار می افتاد دیگر صالح قبل نبود و گاهی کار دوروزه را ده روز می‌گرفت تا بهترین محصول عرضه گردد. البته گاهی از صالح عصبانی میشدم ولی به هر حال تعامل میکردیم تا کار به سرانجام برسد.

حسن جلایر با اشاره به خاطره ای از سفیر گفت: یک گله گوسفند اجاره کردیم برای برخی نماها ولی آن قدر فیلمبرداری این نماها ادامه پیدا کرد که در نهایت پول خرید دو گله را برای اجاره یک گله پرداخت کردیم.

جلایر با تاکید بر حمایت تام شهید کلاهدوز از فیلم بیان داشت: هم لطف خدا بود و هم بزرگواری شهید کلاهدوز که ما در هیچ چیز خست به خرج ندادیم و از همه امکانات، بهترین اش را به خدمت گرفتیم. استودیوی اصلی استودیوی روبیک منصوری بود و برای اعطای دستمزدها اصلا کم و کسری نداشتیم و چه به دوبلورها و چه به بازیگران هرچه خواستند دادیم‌. مثلا فقط یک قسط فرامرز قریبیان هشتاد هزار تومان بود آن هم در دهه شصت و دستمزدها سه بار تکرار شد یعنی در سه قسط.

حسن جلایر درباره انبوه هنروران حاضر در کار گفت: از شهریور ۶۰ استارت زدیم و پایان خرداد ۶۱، کار تمام شد. در نماهای یزد که عمدتا مربوط به مابعد دستگیری قیس بود، در هر سکانس پنجاه تا صد هنرور نیاز داشتیم که چون در یزد برادران افغان زیاد بودند از مدیر تدارکات خواستم از آنها استفاده کند و البته با حقوق روزانه صد تومان که از نظر معیشت هم به برادران افغان کمک شود. آنها هم با شوق می‌آمدند و کار میکردند ولی صالح چنان سختگیری میکرد که این جماعت نه شب داشتند و نه روز. در ادامه آن قدر فشار کار زیاد شد که برخی افاغنه اصلا در شهر نمی‌ماندند که مبادا دعوت به کار شوند!!

جلایر درباره چگونگی فیلمبرداری یکی از نماهای مهیج سفیر گفت: برای طراحی نمای سر زنی با شمشیر فردی کوتاه قامت پیدا کردند و سر ساختگی را روی سرش سوار کردند به طوری که او دو سر داشت و سپس حین حرکت فرار به جلو، قریبیان از پشت با شمشیر واقعی، سردیس را زد. قریبیان جایی را هم زد که فقط سه سانتیمتر فاصله داشت با سر آن فرد و اگر کمی پایین‌تر می‌زد، سر یارو بریده میشد.

حسن جلایر خاطره ای از برخورد با رهبر انقلاب را چنین طرح کرد: در اولین رونمایی فیلم در جشنواره آیت الله خامنه ای به نماهای انتهایی رسیدند یعنی نماهایی که قیس در حال سخنرانی انتهایی است. ایشان مشتاق شدند که یک بار دیگر فیلم را ببینند برای همین یک بار دیگر فیلم را به طور کامل تماشا کردند. برای نمایش دوم به ریاست جمهوری دعوت شدیم چون آیت الله خامنه ای آن موقع رئیس جمهور بودند، با من تماس گرفتند و گفتند فیلم را به ریاست جمهوری بیاور و در آن اکران هم رئیس جمهور و هم وزرا حضور داشتند. من کنار آقا نشسته بودم و ایشان خیلی از فیلم خوشش آمد.

جلایر ادامه داد: بعد از پایان نمایش گعده ای شکل گرفت و ازجمله جناب ناطق نوری هم بودند و نشستیم دور هم به گفتگو و صحبت کردیم درباره چند و چون تولید و هیچ گاه دیالوگ رفیق دوست و آقا را یادم نمیرود؛ در حال صحبت بودیم که محسن رفیق دوست جلو آمد و خطاب به آیت الله خامنه‌ای گفت آقا این فیلم را ما ساختیم که آقا هم بلافاصله خیلی صریح گفت اگر شما ساختی، برو دومی اش را هم بساز.

حسن جلایر پیرامون نماهای انتهایی گفت: برخی نماها را در برازجان و برخی نماها را در یزد گرفتیم. در یزد مسجد و عمارتی پیدا کردیم که زیر خاک پنهان بود و تازه کشف شده بود و صحنه آخر و صحنه شهادت قیس را در همان جا گرفتیم. فیلمبرداری آن نما هم به این شکل بود که به جای قیس، دوربین به پایین می‌افتاد و نمای بعد هم نمای شهادت قیس.

جلایر خاطرنشان ساخت: کاری که ریاکارانه و تصنعی باشد در دل جا نمی‌گیرد ولی خلوص فریبرز صالح و شهید کلاهدوز و همکاران باعث شد کار در دلها جا گیرد.

روایت خواندنی حسن جلایر تهیه کننده از روند تولید فیلم سفیر
روایت خواندنی حسن جلایر تهیه کننده از روند تولید فیلم سفیر




سعید راد مدعی شد⇐اگر اشاره ناصر تقوایی و برای بازی در “زنگی و رومی” نبود، اصلا به ایران برنمی‌گشتم!

سینماروزان: در اوایل دهه هشتاد ناصر تقوایی به‌دنبال تولید فیلمی با نام “زنگی و رومی” بود؛ فیلمی که بنا بود حسن جلایر(تهیه‌کننده “سفیر”) آن را تولید کند ولی به‌دلایل مختلف به سرانجام نرسید.

به گزارش سینماروزان “زنگی و رومی” زمینه ای تاریخی داشت و داستان آن در زمان حضور انگلیسیها در جنوب می گذشت. فیلم در آن زمان بنا بود با حضور  فرامرز قریبیان، سعید راد، هدیه تهرانی و شاهد احمدلو ساخته شود اما این فیلم مدتی کوتاه بعد از آغاز فیلمبرداری و ضبط نزدیک به ۲۰ دقیقه، متوقف شد.

هرچند سعید راد بعد از توقف “زنگی و رومی” توانست با بیگ‌پروداکشن “دوئل”احمدرضا درویش به سینما بازگردد ولی همچنان حسرت عدم تولید “زنگی و رومی” با اوست چنان که به اعتماد گفت: شايد اگر اشاره استاد تقوايي براي ايفاي نقش در فيلم آخرشان(“زنگی و رومی”) نبود اصلا مساله بازگشت به كشور چندان برايم مطرح نمي‌شد. همواره افسوس مي‌خورم كه حسادت‌ها و كارشكني‌ها و بي‌معرفتي‌ها در جريان ساخت آن فيلم به قدري زياد شد كه در نهايت جلوي ساخت فيلم را گرفت. فكر مي‌كردم مسوولان و دست‌اندركاران فرهنگ و هنر مملكت آنقدر هوش داشته باشند كه اجازه ندهند، سنگ‌اندازي‌ها سد راه اين كارگردان قدر سينماي ما شود. مگر ما چه تعداد كارگردان داشته و داريم كه سينماي ايران را ساختند و دگرگون كردند؟ اين افراد زحمت كشيدند كه بعدها علي‌ حاتمي‌ها، عباس كيارستمي‌ها و جعفر پناهي‌ها آمدند.

به گزارش سینماروزان سعید راد که در فیلمهایی مثل “نفرین” و “صادق کرده” با تقوایی همکاری داشته، ادامه داد: البته يك مساله جدي هم وجود داشت؛ اينكه بعضي كارگردانان مثل تقوایی اين طور نبودند كه منتظر بمانند، ببينند نظرات رسمي چيست و بخواهند مطابق خواست آن عمل كنند. اتفاقا مشكلات امروز سينماي ما ناشي از چنين روحياتي است. در مرحله بعد هم تغييرات تكنولوژيك شرايط و شمايل متفاوت توليد را به وجود آورد؛ با تمام اين تفاسير هيچ‌وقت نبايد يك چيز را فراموش كنيم اينكه هميشه بايد براي ناصر تقوايي كلاه از سر ‌برداريم.

راد تاکید کرد: متاسفم که وضعيت به سمت و سويي پيش رفته كه بعضي چهره‌هاي افتخارآفرين سينماي ما مانند امير نادري و بهرام بيضايي به غربت رفتند، ناصر تقوايي هم يكي از آنان بود كه به شيوه خودش غربت‌نشين شد و نتوانست کار کند. اين دردي است كه سينماي ايران سال‌ها به آن مبتلاست.




ادعای پرویز پرستویی⇐می‌خواستیم “زنگی و رومی” تقوایی را تولید کنیم اما فارابی بودجه نداد

سینماژورنال: پرویز پرستویی که این روزها مشغول بازی در تازه ترین فیلم مسعود کیمیایی “قاتل اهلی” است به تازگی ادعایی طرح کرده درباره تلاش برای تولید پروژه نیمه تمام “زنگی و رومی” ناصر تقوایی.

به گزارش سینماژورنال “زنگی و رومی” در ابتدای دهه هشتاد بنا بود به تهیه کنندگی حسن جلایر تهیه کننده آثاری همچون “سفیر” و “قاعده بازی” تولید شود.

“زنگی و رومی” زمینه ای تاریخی دارد و داستان آن در زمان حضور انگلیسیها در جنوب می گذرد. فیلم در آن زمان بنا بود با حضور  فرامرز قریبیان، سعید راد، هدیه تهرانی و شاهد احمدلو ساخته شود اما این فیلم مدتی کوتاه بعد از آغاز فیلمبرداری و ضبط نزدیک به 20 دقیقه، متوقف شد.

حالا یک دهه و نیم بعد از زمانی که بنا بود فیلم ساخته شود و نشد پرستویی در گفتگو با “شرق” با اشاره به اینکه در دولت دهم قصد داشته با همراهی جواد نوروزبیگی این فیلم را تولید کند اما بودجه کافی به او نداده اند، گفته است: این مسئله به دولت دهم مربوط می‌شد؛ زمانی‌که آقای میرعلایی، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی بودند. سه ماه دوندگی کردیم درنهایت گفتند برای این فیلم بودجه کافی نداریم!… ناصر تقوایی دوست داشت آن فیلم را بسازد. من واقعا بدون هرگونه خشوع و خضوعی تمایل داشتم جزء عوامل صحنه فیلم باشم و نه به‌عنوان بازیگر؛ ولی نشد.

تقوایی: تهیه کننده “زنگی و رومی” را متوقف کرد

جالب است که تقوایی در هیچ کدام از گفتگوهای تفصیلی خود به چنین ماجرایی اشاره نکرده است و تنها گفته های وی درباره “زنگی و رومی” خاطرات همکاری با حسن جلایر است.

تقوایی درباره دلیل توقف تولید در آن زمان هم چنین گفته است: این پروژه کلی هزینه و وقت صرفش شد و بالاخره تعطیل شد چون تهیه‌کننده‌اش کار را متوقف کرد. حسن جلایر، تهیه‌کننده فیلم از یک جای کار دیگر مایل به ادامه نبود. داستانش مفصل است.