1

پرسشهای یک هموطن بختیاری⇐چرا بختیاری‌ها حق دارند که به «سرزمین کهن» و تلویزیون بی‌اعتماد باشند؟/اگر جعفری‌جوزانی این سریال را می‌ساخت باز هم مشکل‌ساز می‌شد؟

سینماروزان/محسن عبدالحسنی(یک هموطن بختیاری): مخاطبان تلویزیون عادت کرده‌اند که هر چند وقت یک بار اخباری از پخش سریال «سرزمین کهن» بشنوند و پس از تماشای تیزرهایی که وعده پخش این سریال را می‌دهد، از تماشای این اثر تلویزیونی ناامید شوند. یکی از مهم‌ترین دلایل عدم پخش این سریال، انتقادها و نگرانی‌هایی است که نمایندگان مردم شریف بختیاری در مجلس نسبت به این سریال داشته‌اند.

مرور رویه جاری در صدا و سیما نسبت به برخی از اقوام و نیز نحوه ساخت سریال «سرزمین کهن» نشان می‌دهد نگرانی‌های قوم شریف بختیاری نسبت به این سریال چندان هم بی دلیل نیست. برخی از دلایل این امر به شرح زیر است:

1 ـ کمال تبریزی کارگردان پرحاشیه‌ای است. او در طول دوران فعالیت هنری خود بارها «فیلم‌ها و سریال‌های توقیفی» ساخته است. «در مسلخ عشق» دومین اثر وی توقیف شده است. «مارمولک» فیلم دیگر پُرحاشیه اوست و «خیابان‌های آرام» نیز آخرین فیلم توقیفی تبریزی است. او ساخت سریال توقیفی «قصه‌های رودخانه سیاکیا» و سریال پرحاشیه «دوران سرکشی» را هم در کارنامه کاری خودش دارد. به اینها اضافه کنید سریال ناموفق «ابله» در شبکه نمایش خانگی را. حالا با این کارنامه پُرحاشیه این سؤال مطرح می‌شود که اساساً چرا ساخت این اثر به تبریزی واگذار شده و چرا با وجود این حاشیه‌ها مسوولان تلویزیون بر ادامه فعالیت وی تاکید داشته و به فکر جایگزین برای او نیفتاده‌اند؟

2 ـ تلویزیون ـ به جز شبکه‌های محلی و استانی کم بیننده ـ در شبکه‌های سراسری خود به دلیل حاشیه سازیها اغلب تمایلی به بازنمایی چهره اقوام ایرانی نداشته است. مشخصاً آخرین سریالی که مثلاً در آن لهجه و زبان تُرکی، کُردی، خوزستانی و… در آن به کار برده شده را به یاد دارید؟ شاید همین مسئله باعث بی اعتمادی اقوام ایرانی به سریال‌هایی از جنس «سرزمین کهن» شده و به همین دلیل وقتی اقوام شریف ایرانی با آثاری از نوع «سرزمین کهن» مواجه می‌شوند، نگران ادامه سریال می‌شوند زیرا این ترس وجود دارد که مفاهیم اشتباهی در سریال مطرح و این مسائل در ذهن مخاطبان جای بگیرد و دیگر زدوده نشود.

3 ـ شاید اگر کارگردان‌هایی که سابقه ساخت سریال با موضوع قومیت‌ها را به شکل مثبت داشتند تولید این اثر را به دست می‌گرفتند دیگر شاهد چنین حاشیه‌هایی نبودیم. مثلاً اگر کارگردانی مانند مسعود جعفری جوزانی در مقام کارگردانی این سریال بود، قطعاً این اثر تاکنون پخش شده و حتی با رضایت قوم شریف بختیاری نیز مواجه می‌شد.

4 ـ طولانی شدن روند تولید این سریال و جدا شدن برخی از بازیگران مانند شهاب حسینی از این اثر نیز نکته نگران کننده دیگری است. تجربه نشان داده وقتی مدت زمان ساخت سریالی طولانی می‌شود، موضوع و خط داستانیان به شدت کهنه می‌شود. در چنین شرایطی قطعاً اثر تلویزیونی ساخته شده فاقد کیفیت لازم بوده و باعث نارضایتی‌های فراوان می‌گردد. شاید به همین دلیل است که شهاب حسینی از ادامه ایفای نقش در این اثر خداحافظی کرد و جای خود را به بازیگر دیگری داد.

5 ـ نکته پایانی اینکه در چنین شرایطی تا عدم مرتفع شدن دغدغه‌های این قوم شریف به طور کامل، پخش این سریال به صلاح نیست و حتی عدم پخش آن نیز بهتر از پخش آن است چرا که تجربه نشان داده اثری که حساسیت‌های لازم را برای ساخت رعایت نکرده می‌تواند تبعاتی داشته باشد که دامنه آن فقط به صدا و سیما محدود نمی‌شود و می‌تواند به بحرانی ملی تبدیل گردد.