سینماروزان: در تمام روزهای پس از اغتشاشات منتج از گرانی بنزین کم نداشته‌ایم تحلیلگرانی را که کوشیده‌اند برمبنای ذهنیت خود درباره چرایی بروز این اغتشاشات، تحلیل ارائه کنند.

در یکی از تازه‌ترین تحلیل‌ها کمال اطهاری اقتصاددان، با یادآوری فیلم “پرندگان” آلفرد هیچکاک به قیاس خیزش پرندگان در آن فیلم با اعتراضات اخیر پرداخته است.

كمال اطهاري، اقتصاددان و  پژوهشگر اقتصاد توسعه در واکنش به سوزاندن بانکها در جریان اغتشاشات بعد از گرانی بنزین به “شرق” گفت: تنها 9 درصد جمعيت به نوعي با بانك‌ها در ارتباط هستند و همین است که کینه میسازد. اين نوع اعتراض دسته‌جمعي كه در اغلب شهرهاي كشور رخ داد را با فيلم “پرندگان” هيچكاك قياس مي‌کنم. اينجاست كه ياد فيلم «پرندگان» هيچكاك مي‌افتم كه پرندگان سياه و سفيد بالاخره بيرون مي‌ريزند و به يك دنياي رنگي حمله مي‌كنند!!

این اقتصاددان ادامه داد: طبق آمارها، در سكونتگاه‌هاي غيررسمي فقط 9 درصد افراد به‌نوعي با بانك‌ها ارتباط دارند. اين خيلي مهم است. پس بانك امري است براي دنياي رنگي كساني‌كه اين افراد را به تله سياه و سفيد هل ‌داده‌اند. اين روان‌شناسي بهتري است كه نيروهاي انتظامي متوجه باشند براي افراد حاشيه‌نشين، بانك مظهر كنار‌گذاشتگي‌شان است.

کمال اطهاری افزود: به هر صورت واكنش به پمپ بنزين‌ها، واكنش كور كساني است كه مثل تاس لغزنده در تله فضايي پايين مي‌رود و به هر چيز بتواند چنگ مي‌زند كه نفرتش را نشان دهد. شما شير گاز را كه باز كنيد، جرقه مي‌زند و ممكن است عمدي باشد يا سهوي. در فيلم “پرندگان” هيچكاك هم چند تا از پرندگان مصنوعي بودند!! مسئولان در مقابل اين تله فضايي كه هر سال تنگ‌تر كرده‌اند، مسئول هستند و واكنش اين افراد واكنش كساني است كه به هر چيزي چنگ مي‌اندازند تا پايين‌تر نروند، حتي اگر غارت يك مغازه در ازاي دو روز سير‌بودن باشد.

اطهاری تاکید کرد: سال 70 در آمارگيري‌ها متوجه شدم كه هيچ‌كدام از اين افراد حاشیه‌نشین نمي‌توانستند به دندان‌پزشكي مراجعه كنند و از سنين پايين تا 40، 50 سالگي دندان‌هايشان دچار تخريب مي‌شد. حتي بيمه اين افراد را هم گرفته بودند، اما آنها تلاش مي‌كردند فرزندانشان را به دانشگاه بفرستند تا از آن تله خارج شوند و شغل ثابت داشته باشند. كساني آنجا هستند كه شغل ثابت ندارند. شما به پاي كسي كه در حال غرق‌شدن بوده، وزنه بسته‌ايد. آنها اگر واكنش نشان داده‌اند، طبيعي است. اين افراد در انتخابات سال 92، آن‌قدر عقلاني عمل كرده كه فكر مي‌كرده نباید يارانه بيشتر بگيرد و دست رد به آن زده است. حالا بعد از وقوع بخواهيم يارانه بدهيم كه چه بشود؟ خودش و فرزندش شغل ندارند. در سكونتگاه‌هاي غيررسمي براي اينكه بتوانند بيرون از تله ارتباط زنده‌اي داشته باشند، ممكن است براي يك كارت تلفن، کارهایی که نباید را انجام دهند.

اطهاری خاطرنشان ساخت: وقتي در اينجاها قدم مي‌زنيد وقتي دختران و پسران را مي‌بينيد چهره‌هاي معصومي مي‌بينيد كه واقعا مي‌تابند، اما در تله فضايي گير كرده‌اند. در اين مناطق، پيشاني مغازه‌ها دو، سه متر است و به همين خاطر نمي‌شود ويترين مغازه جا بگيرد چون بايد به جايش در بگذارند. نمي‌شود كارگاهي تأسيس شود چون زمين كوچك است، امكان رفت‌و‌آمد ماشين نيست. كنارشان كارخانه‌هاي تعطيل‌شده‌اي وجود دارند و حالا مي‌خواهند آنها را مال كنند يا ساختمان 20 طبقه بسازند! هيچ‌كس به اينجاها كاري ندارد. شهردار اين مناطق مي‌بيند به دلايل مختلف نمي‌تواند به اندازه نيمي از جاهاي ديگر خدمت برساند. شهرداري مي‌خواهد پول دربياورد و مال بسازد، آيا نجات پيدا مي‌كنند؟ يك عده صاحب زمين هستند، كارخانه‌دار پول مي‌دهد كه اين كار صورت بگيرد. چند مشاور يك‌مدت مقاومت مي‌كنند و بعد راضي مي‌شوند چون مي‌بينند پول ندارند تا به كاركنان بدهند. ببينيد چطور يك دور باطل، تله فضايي را تشديد مي‌كند. بايد جلوي اين كار گرفته شود!

سینماروزان: کامبیز دیرباز که اخیرا و در طعنه به برخی همکاران دوپاسپورته، خودش را هنرمندی یک‌پاسپورته خطاب کرد در اعترافی صادقانه از درک گرفتاری مردم گفته و حرفهایی درباره مهاجرت مهناز افشار طرح کرده.

کامبیز دیرباز با اشاره به روزهای سخت زندگی گذشته‌اش به “فرهیختگان” گفت: من شاید الان به‌راحتی بتوانم 10 باک بنزین سه‌هزار تومانی در ماه بزنم، اتفاقی هم در زندگی‌ام نیفتد، اما نباید یادم برود روزی را که ماشین نداشتم و تئاتر کار می‌کردم. نباید یادم برود روزی را که ماشین داشتم و محاسبه می‌کردم در ماه چقدر باید بنزین بزنم که آخر ماه کم نیاورم و یادم نمیرود روزهایی که لنگ ۱۰ لیتر بنزین بودم!

بازیگر نقش مجید سوزوکی در “اخراجیها” ادامه داد: اینها را نباید یادم برود، اگر یادم نرود پس دغدغه مردم، دغدغه من هم هست.اما یک نکته دیگری را هم باید این وسط بگویم، اینکه بگوییم هنرپیشه می‌تواند ناجی یک جریان اجتماعی باشد، این مساله درستی نیست. الان مقداری انتظارها از هنرمندان بالا رفته است. اگر فقط در حد حل مساله باشد، بله باید همراه مردم بود ولی نمیتوان انتظارات ماورایی از هنرمند داشت.

دیرباز که در درام “انعکاس” با مهناز افشار همبازی بوده درباره ماجرای مهاجرت مهناز افشار و همکاریش با یک شبکه سعودی بیان داشت: اینکه می‌گوییم ما تا آخرین قطره خون‌مان در وطن هستیم که نباید شعار باشد، اینکه من یک امکان مالی پیدا کنم، سریع از کشور بروم که نشد عرق ملی. شاید اسمش چیز دیگری باشد اما نمی‌خواهم بگویم. من خودم هیچ‌وقت این رفتار را نداشتم، هیچ‌وقت سعی بر شوآف نداشتم. کلمه «یک‌تابعیتی» هم که نوشتم، برای این بود که به مردم بگویم من هم مثل شما هستم، بچه‌ام هم در همین کشور به دنیا آمده است، خودم هم قرار نیست جایی بروم.

دیرباز افزود: مساله اینجاست که هنرمندان هم که همه خانم مهناز افشار یا ایکس و ایگرگ نیستند، یک خانواده چندین و چندصدنفری هستند که ممکن است اعتقادات مختلفی داشته باشند. این را مردم خودشان تشخیص می‌دهند که چه کسی یک حرفی را برای شوآف می‌زند یا ازته دل.

سینماروزان: برخلاف وعده‌های مکرر مدیران، خسرو معصومی کارگردان سینما بسان بسیاری از مردم اعتقاد دارد گرانی بنزین، گرانی بسیاری از اقلام دیگر و در نهایت گرانی تولید فیلم و سریال را رقم خواهد زد.

خسرو معصومی کارگردان پیشکسوت سینما درباره اثرات گرانی بنزین بر تولید به سینماروزان گفت: معلوم است که وقتی بنزین گران می‌شود بر همه هزینه‌ها و قیمت همه چیز تاثیر میگذارد. وقتی بنزین گران شود اجناس و حمل و نقل و همه چیز گران میشود و معلوم است که هزینه تولید در سینما هم بالاتر خواهد رفت.

کارگردان “رسم عاشق‌کشی” ادامه داد: گرانی ۳۰۰درصدی بنزین، شوکی بود که به ناگاه بر پیکره جامعه وارد شد و برخی مراجع هم با آن مخالف بودند ولی در نهایت اجرایی شد و اینکه می‌گویند در نتیجه این ماجرا هیچ کالایی، گران نخواهد شد باورپذیر نیست. چگونه چنین ادعایی می‌کنند وقتی بلافاصله بعد از این ماجرا به ناگاه قیمت گوجه فرنگی بالا می‌کشد یا هزینه پیک موتوری بالا میرود؟؟

این کارگردان ۶۴ساله در پاسخ به این پرسش سینماروزان که آیا با افزایش مجدد هزینه‌های تولید فیلم، شاهد گسترش حضور سرمایه‌های آلوده در سینما خواهیم بود، اظهار داشت: مگر آن موقع که بنزین گران نشده بود، سرمایه‌های آلوده وارد سینما نمی‌شد؟! سرمایه‌های آلوده همیشه بوده و هست و احتمالا خواهد بود و تفاوتش این است که وقتی هزینه تولید به واسطه افزایش قیمت سوخت، بالاتر می‌رود طبیعتا افزایش ورود سرمایه‌های مشکوک به سینما را شاهد خواهیم بود.

معصومی درباره واکنش احتمالی مدیران سینمایی به این ماجرا بیان داشت: تجربه نشان داده مدیران سینمایی دربرابر افزایش ورود سرمایه‌های آلوده به سینما کاری نمی‌توانند بکنند یا شاید هم نمیخواهند کاری کنند چون مساله‌شان نیست.

کارگردان “باد در علفزار می‌پیچد” و “کار کثیف” خاطرنشان ساخت: وقتی میتوان امید به حل یک مشکل داشت که آن مشکل به مساله مدیران بدل شده باشد ولی وقتی می‌بینیم مدیران سینمایی بیشتر به‌دنبال آماردهی هستند تا حل مشکل نمیتوان امید داشت به پاک کردن سینما از جولان سرمایه‌های مشکوک به‌خصوص که اوضاع اقتصادی سینماگران مستقل به‌دلیل عدم تقسیم منصفانه حمایت‌های دولتی، تعریفی ندارد و در چنین گذرگاهی بیش از کیفیت هویت سرمایه‌گذار این کمیت سرمایه است که اهمیت پیدا کرده!

سینماروزان: اوضاع تراژیک فروش سینماها که منتج است از ماجراهای ناشی از افزایش سیصددرصدی قیمت بنزین، سبب ساز آن شده که شورای عالی اکران بعد از مدتها جلسه‌ای برگزار کرده و تصمیماتی برای بهبود اکران بگیرد.

در جلسه اخیر شورای عالی اکران تصمیم گرفته شد تا با توجه به شرایط موجود در سطح کشور و کاهش مخاطبان سینما به دلیل فضای حاکم، یک هفته به اکران فیلم‌های روی پرده اضافه شود. شرایط حساس جامعه موجب شده شورا مقرر کند سانس فوق‌العاده فیلم‌ها که پیشتر ساعت ۲۲ بود نیز به ساعت ۲۱ منتقل شود.

مصوبه دیگر شورای عالی اکران این بود که از این پس پردیس‌هایی که بیشتر از هفت سالن سینمایی دارند می‌توانند با هماهنگی پخش‌کننده یک سالن خود را به نمایش فیلم‌هایی که دو هفته از اکران آن‌ها گذشته در هر سانسی که می‌خواهند، اختصاص بدهند.

سینماروزان: این روزها، روزهای ناراحتی مردم از گرانی ناگهانی قیمت بنزین است و صدالبته که این ناراحتی بیشتر بدان سبب است که طی یک تجربه بارها امتحان شده، با بالا رفتن قیمت بنزین همه چیز از کرایه حمل و نقل و تا خورد و خوراک، گران خواهد شد.

محمدرضا هنرمند کارگردانی که فانتزی “سمفونی نهم” را در همین روزهای تلخ روی پرده دارد و در فیلمش فرازهایی از تاریخ را کنار هم قرار داده در چرایی این نوع روایت به “اعتماد” گفت: ما در حال تبديل شدن به يك ملت بي‌پشت و پناه و فاقد پشتوانه‌هاي ملي هستيم. به گمان من، دست‌هاي پنهان و آشكاري چه در خارج و چه در داخل با يك همبستگي ناميمون در تحقق اين رخداد خاموش و فاجعه‌وار ديده مي‌شود. من هيچ ادعا يا نسخه‌اي براي درمان اين درد فرهنگي ندارم. ابزار كارآمدي هم در دستم نيست.

این کارگردان ادامه داد: هر چند سينما در شرايطي غير از شرايط فعلي سينما مي‌تواند و بايد كه ابزار كارآمدي باشد ولي بر كسي پوشيده نيست كه فضاي غالب سينماي امروز ايران در دست‌هاي سالم و دلسوزي نيست.

هنرمند در چرایی بی پشت و پناهی ملت اظهار داشت: نگاهم و دغدغه‌ام هويت ملي است. به گمان من ملتي كه از گذشته تاريخي خودش بريده باشد دچار بي‌هويتي، تزلزل، اضطراب و گسست و سرگرداني مي‌شود. با چنين ملتي هر كاري مي‌شود، كرد. مي‌شود او را ترساند، مي‌شود تحريم و تحقيرش كرد.

محمدرضا هنرمند افزود: من در “سمفوني نهم” تلاش كرده‌ام تا در حد بضاعت اندك خودم و در حد يك فيلم سينمايي 90 دقيقه‌اي و با وجود تمام محدوديت‌هاي پيرامونم، اشاراتي مختصر به گذشته تاريخي و افتخاراتي كه از اقتدار، اعتقادات و عشقي عميق به اين سرزمين خبر مي‌دهد، بكنم. فقط يادآوري و نه بيشتر چون مجموعه ظرفيت‌هاي موجود اجازه پرداخت بيشتر و عميق‌تر را نمي‌دهد. من از ميان دريايي از شخصيت‌ها برجسته و تاثيرگذار در گذشته پر افتخار كشورم، محدود به انتخاب فقط چند شخصيت و فرازهايي از زندگي و طرز تفكر آنها بودم. به تصور من براي يك فيلم سينمايي كه صرفا تاريخي نيست و درامي امروزي را روايت مي‌كند و قرار است نسل امروز تماشاگر آن باشد، اينها مهم بود و لازم.