سینماروزان/احمد رنجبر: سريال «معماي شاه» روزهاي آرامي را سپري مي كرد تا اين كه آهنگي از ابراهيم حامدي آن را بار ديگر در صدر اخبار قرار داد. شنبه شب سكانسي از سريال در كاباره روايت مي شد كه محمود قربانی (سپند امیرسلیمانی) به همراه غلامرضا پهلوی(با بازی علی فرجام‌فر) به‌کاباره‌ای می‌روند که ابراهیم حامدی در آنجا مشغول آواز خواندن است.
به گزارش سینماروزان و به نقل از «هفت صبح» اين بخش از سريال به طرفه العيني در كانال هاي تلگرامي دست به دست شد و هر كسي از ظن خود درباره آن نظر داد.
پيش تر و همزمان با پخش صداي ويگن در «معماي شاه» خبر رسیده بود برخي آهنگ هاي پيش از انقلاب با گريم خواننده هاي شان در «معمای شاه» نشان داده خواهد شد.
سید احسان قاضی زاده هاشمی نماینده مردم فریمان و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و عضو ناظر مجلس در شورای نظارت بر صدا و سیما درباره حضور ابی و دیگر خوانندگان در «معمای شاه» اظهارنظر کرده است.
سرنوشت مبهم «معماي شاه»
نخستين مساله اي كه با سید احسان قاضی زاده در ميان مي گذاريم، ديدگاه شوراي نظارت بر صدا و سيما درباره پخش صداي ابراهيم حامدي است:« در «معماي شاه» يك بيان تاريخي صورت گرفته است. ما بايد موضوع را در شوراي نظارت بر صدا و سيما بررسي كنيم و در آن جا فيلم صحنه مذكور را مرور خواهيم كرد و نتيجه بعد از بررسي اعلام مي شود.»
به قاضي زاده مي گوييم خبرها حکایت از آن دارد که در روزهای آینده دیگر خواننده‌های قبل از انقلاب نیز به جمع کسانی که تصاویرشان در سریال «معمای شاه» پخش میشود، خواهند پیوست:«ما با صداي خواننده زن قطعا مشكل داريم و براي مان خط قرمز است؛ البته بايد درباره صحت و سقم اين كه واقعا قرار است صداي زن پخش شود يا نه كسب اطلاع كنم . درباره اين كه ديگر خواننده هاي زمان شاه قرار است در «معماي شاه» مورد استفاده قرار گيرند، بزودي در شورا بررسي خواهيم كرد.»
انتقادهاي سابقه دار
درباره اين كه واقعا شوراي نظارت بر صدا و سيما ، مسولان تلويزيون را قانع مي كنند كه جلو پخش صداي ديگر خوانندهاي پيش از انقلاب را بگيرند يا نه طي روزهاي آينده و بعد از جلسه شورا معلوم مي شود.
سيد احسان قاضي زاده هاشمي بحث را فراتر مي مي بيند و مي گويد: « قبلا ديدگاه هايي درباره «معماي شاه» به ما رسيده بود. انتقادهايي به خود بنده منعكس شد كه به مسولان معاونت سيما ارائه دادم.» او رئوس انتقادها را اين طور برمي شمرد:« مهم ترين انتقاد پررنگ تر نشان دادن نقش آيت الله طالقاني نسبت به نقش حضرت امام (ره) بود ، برخي از انتقادها هم نوع روايت تاريخ را شامل مي شد كه منتقدان معتقد بودند به روايت به ذكر منابع خاص و يا به نگاه و قاب كارگردان محدود شده و همه چيز را در برنمي گيرد.»
اين نماينده مجلس در ادامه نظر شخصي خود را درباره دلايل بروز چنين انتقادهايي اين طور بيان مي كند: « قالب سريال اين بوده كه بيان تاريخي داشته باشد و اگر مقطع مقطع روايت مي شد شاهد قوام قصه مي بوديم. و يا ملودرامي كه از طريق خانواده دكتر وزيري شكل گرفته در خيلي موارد هماهنگ با ماهيت بيان تاريخي سريال نيست.»
سريال خوب به صداي منشوري نياز ندارد
يكي از موارد مشترك در كامنت هاي مردم اين است كه «معماي شاه» با اضافه كرده خواننده هاي پيش از انقلاب قصد تزريق جذابيت كاذب دارد و از اين طريق خواسته ضعف قصه را بپوشاند. قاضي زاده هاشمي هم چنين رايي دارد:«استفاده از ابزارهاي متنوعي مثل خواننده ها و آهنگ هاي پيش از انقلاب براي نشان دادن فضا حقيقي بوده. اما بنظر من اگر بجاي تاكيد بر اين موارد، تاكيد بر قصه و بيان هاي تاريخي مي بود سريال ماندگارتر مي شد. البته گزارش هايي داريم كه بر آمار مخاطبان «معماي شاه» روز بروز افزوده شده. »
چرا «معماي شاه» موفق نيست؟
سيد احسان قاضي زاده هاشمي به واسطه عضويت در شوراي نظارت بر سازمان صدا و سيما بر سريال هاي تلويزيوني اشراف دارد براي همين مي توان به ديدگاهش درباره كيفيت «معماي شاه» اعتماد كرد. او ابتدا مي گويد: « موفق نشدم همه قسمت ها را بخاطر مشغله كاري ببينم. هر وقت فرصت مي شود «معماي شاه» را مي بينم اما سراغ بعضي سريال ها به دليل كيفيت نازل شان نمي روم ؛مثل «همسايه ها» كه از شبكه دو به شبكه نسيم رفته را نمي بينم. «معماي شاه» اما استراتژيك است.»
با اين مقدمه سراغ تحليل چرايي عدم موفقيت سريال مي رود: « من سطح مشاورهاي سريال را خيلي قوي نديدم ؛تعداد مشاورين و گروه نويسندگان در حوزه تحقيق فيلمنامه بايد بيشتر مي بود. يا حتي استفاده از لوكشين هاي متنوع سريال به لحاظ جذابيت بصري و داستاني قوي جا داشت قوي تر شود. حتما تحقيق زياد شده اما اين كه پژوهش ها چطور تبديل به قصه بشود مهم است. البته نسل جوان كه متولد دهه شصت و هفتاد هستند سريال را مي بينند منتهي بيشتر از بعد نگاه تاريخي؛ چون اطلاعات شان كم است. اما كاش جذابيت داستاني و بصري به مراتب بيشتر مي بودكه نتيجه آبرومندانه تر مي شد.»
قاضي زاده هاشمي بار ديگر تاكيد مي كند اگر اثر قوي باشد نياز به افزوده كاذب ندارد:« فيلم هايي داريم كه فضاي آن زمان را بخوبي منتقل مي كنند. شايد هزينه ها بالا مي رفت اما سريال واقعي تر مي شد. »
- احسان قاضی زاده هاشمی
