نامه یک کارگردان سینما به رییس سازمان سینمایی⇐اگر می‌توان با پروانه ویدیویی وارد جشنواره فجر شد پس چرا بیت‌المال هزینه تولید فیلم سینمایی می‌شود؟
سینماژورنال: علیرغم آن که در آستانه پیش فروش بلیت جشنواره قرار داریم اما انتقادات به تصمیمات هیأت انتخاب جشنواره سی و چهارم فیلم فجر همچنان ادامه دارد.
به گزارش سینماژورنال در این بین برخی سینماگران هستند که با زبان تند به انتقاد پرداخته اند و برخی نیز سعی می کنند با آرامش بیشتری انتقاد کنند.
محمدرضا عرب از جمله سینماگرانی است که برای بیان انتقاداتش سعی کرده لحنی آرام را انتخاب کند و البته حین این آرامش هم گلایه های تند خویش را بیان کرده است.
عرب که به عنوان تهیه کننده فیلمی با عنوان “پری دریایی” به کارگردانی امیرمسعود آقابابائیان را به بخش فیلم اولیهای جشنواره ارائه داده بود و فیلمش پذیرفته نشده بود با نگارش نامه ای به رییس سازمان سینمایی برخی مشکلات هیأت انتخاب را گوشزد کرده است.
متن کامل این نامه که نسخه ای از آن هم برای انتشار در اختیار سینماژورنال قرار گرفته را می خوانید:
جناب آقای دکتر ایوبی
ریاست محترم سازمان سینمایی
باسلام
احتراما نخست لازم می دانم به عنوان یک سینماگر به رسم ادب از حسن انتخابتان در مورد اعضای محترم هیئت انتخاب سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر که دو نفرشان از اصحاب رسانه نوشتاری و دیداری هستند و طبعا پاسخگوی انتقادات خواهند بود و نیز عدم مداخله جنابعالی و دبیر محترم جشنواره در کارهیئت مذکور ، تشکر نمایم.
جناب آقای دکتر ایوبی اگر اعضائ هئیت محترم انتخاب سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر در برنامه های زنده تلویزیونی اینقدر درباره عملکرد خودشان توضیح نمی داند و دفاع نمی کردند اینجانب بنا را بر سکوت و نظاره اوضاع و احوال گذاشته بودم به گونه ای که برخی دوستان به طعنه می گفتند: مصلحت اندیش شده ای! اما اکنون ضروری می دانم برای ثبت در تاریخ سینمای ایران، طبق فرمایش جنابعالی که صدای آهسته را بهتر و بیشترمی شنوید، مطالبی را با صدای بسیار آهسته به عرض برسانم. همان گونه که مستحضرید طی سالهای 1394 و1393 صد و یازده پروانه ساخت فیلم اول صادر شده است که تقریبا نیمی از آنها در شرایط بسیار بد اقتصادی کشور به تولید رسیده است. بر اساس اعلام دبیرخانه سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر سی و چهار فیلم اول سینمایی فرم پر کرده اند و سی فیلم اول سینمایی به دبیرخانه جشنواره رسیده است.جا دارد به جنابعالی و همکارانتان در بنیاد سینمایی فارابی که از تعداد زیادی از این فیلم ها حمایت کرده اید، آنهم بقول شما در ماه رمضان سینمای ایران، دست مریزاد بگوئیم.
عدد یازده از کجا آمده و چه تناسبی بین آن و پروانه ساخت های صادر شده و آثار تولید شده و مورد حمایت بنیاد سینمایی فارابی وجود دارد؟
اما سوال این است که با وصف این زحمات و کمک ها چرا باید از میان فیلم های اول سینمایی رسیده به جشنواره یازده فیلم انتخاب شود؟ عدد یازده از کجا آمده و چه تناسبی بین پروانه ساخت های صادر شده که حداقل بیست جلسه شورای پروانه ساخت در سال 94 برای آن اختصاص داده شده و آثار تولید شده و مورد حمایت بنیاد سینمایی فارابی وجود دارد؟ در کجای جهان یک سازمان برای فیلم اول سینمایی مجوز صادر می کند، مورد حمایت قرار می دهد و در جشنواره همان سازمان از گردونه مسابقه و نمایش جشنواره حذف می شود؟ اصلا چرا وقت گرانبهای هیئت محترم انتخاب صرف دیدن این سی فیلم اول شده است؟ پس فیلمهای اول سینمایی که شروع کار کارگردانان‌های جدید در سینمای حرفه ای است، کجا باید به نمایش در آید؟ آن هم فیلمهایی که در زیرمجموعه تحت مدیریت خودتان مجوز گرفته و یا مورد حمایت معنوی و مشارکت مالی بنیاد سینمایی فارابی قرار گرفته است!
بهتر نبود بجای حذف فیلم ها اول سینمایی فکری به حال فیلم های بخش مستند و هنر و تجربه می نمودید؟
این واقعیت که ظرفیت نمایش در جشنواره محدود است را نمی توان منکر شد ، اما بهتر نبود بجای حذف فیلم های اول سینمایی و فی الواقع حذف پنجاه و هفت نفر(نوزده کارگردان، نوزده تهیه کننده، نوزده سرمایه گذار) فکری به حال فیلم های بخش مستند، هنر و تجربه (بخش عمده فیلم ها پروانه ویدیوئی دارد) که جشنواره های مستقلی به نام سینما حقیقت و یاس دارد می نمودید؟ (لازم به ذکر است که اینجانب خود از طرفداران سینمای مستند ، هنر و تجربه هستم و به جایگاه ارزشمند این نوع فیلم ها واقفم.)
این شیوه برخورد با فیلم های اول سینمایی، کار و تلاش یک ساله آنان را زیر سوال می برد
جناب آقای دکتر ایوبی اعم از اینکه مدیر عامل محترم بنیاد سینمایی فارابی و مدیرانش انتخاب قطعی و مورد علاقه شما باشند یا نباشند، این شیوه برخورد با فیلم های اول سینمایی، کار و تلاش یک ساله آنان را زیر سوال می‌برد. پرسش این است که اگر می شود با یک پروانه ساخت ویدئویی تهیه کننده و کارگردان سینما شد و در بخش هنر و تجربه جشنواره فیلم فجر حضور داشت، پس چرا برای فیلم های اول سینمایی این همه هزینه های مادی و معنوی از بیت المال شود؟ آیا وقت آن نرسیده که از مدیریت آزمون و خطا چشم پوشی کنید؟ در این مدیریت آزمون و خطا و یا بهتر بگویم مدیریت مشاوره ای که مدیران پی در پی در فاصله ای کوتاه عوض می شوند، سینما و سینماگران آسیب دیده و خواهند دید.
به استحضار می رساند اینجانب بنا بر دینی که در تکریم ارزشهای دوران دفاع مقدس از طریق هنر سینما همواره بر عهده خود می دانستم، با انگیزه شخصی اقدام به تهیه کنندگی فیلم سینمایی “پری دریایی” نمودم که موضوع آن حول شخصیت یک رزمنده غواص بازمانده دوران دفاع مقدس می چرخد که با رانت خواران نفتی مبارزه می کند. او امروز مدافع محیط زیست خلیج فارس در مقابل نفوذ یک پیمانکار خارجی است . فکر می کنم این فیلم در راستای اهداف دولت تدبیر و امید به معنی مبارزه با فساد و رانت خواری است. فیلمی که حافظ منافع ملی و ارزش های دفاع مقدس است. اینجانب با توجه به نقش منحصر به فرد غواصان دریادل در طول هشت سال دفاع مقدس از سال 1390 شروع به تحقیق و نگارش فیلمنامه در این مورد نمودم. سرانجام با تلاشی چهارساله و در شرایط مالی سخت بدون کمک وحمایت هیچ سازمان ونهاد نظامی و انتظامی فیلم ساخته و تکمیل شد. از آنجایی که اتمام فیلم مصادف با رجعت پیکر 175 شهید غواص دریادل شد به پاس احترام این شهیدان گرانقدر و مادران ارجمندشان فیلم به آنان تقدیم شد.
فیلم ها با سلایق شخصی انتخاب شده اند
جنابعالی مستحضرید که قرارداد مشارکت تولید این فیلم با بنیاد سینمایی فارابی در روزهای آخر مدیریت مدیر عامل وقت بنیاد جناب آقای جعفری جلوه منعقد گردید در زمان تولید این فیلم بنیاد که با سرپرست محترم وقت اداره می‌شد، نتوانست به تعهدات مالی خودش عمل کند و بناچار برای اینکه فیلم متوقف نشود تمام تعهدات به عهده اینجانب بود و همین امر باعث افزایش هزینه ها و روند طولانی تولید شد. شایان ذکر است که پس از منصوب شدن مدیرعامل جدید جناب آقای تابش به همت ایشان و خزانه دار محترم جناب آقای پیماندار و معاون محترم فرهنگی جناب آقای احمدیان این تعهدات انجام شد که جای تشکر دارد.
جناب آقای دکتر ایوبی جنابعالی دیپلمات فرهنگی برجسته ای هستید و با ادبیات حذف و تک صدایی بیگانه اید و بهتر از هرکسی از حقوق شهروندی و جامعه چند صدایی مطلع هستید و نیک می دانید اگر در یک جامعه حتی اگر یک مخالف وجود داشته باشد باید صدایش را شنید. متاسفانه هیئت محترم انتخاب سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر با حضور سه سینماگر و چهار مدیر دولتی تمام سلایق سینماگران ایران را در بر نمی گیرد و نمایندگی نمی کند. برغم پرهیز جنابعالی و دبیر محترم جشنواره در دخالت در کار هیئت محترم انتخاب این بخش مدیریت نشده است. به دلیل سابقه طولانی که اینجانب در هیئت انتخاب و داوری فیلم در داخل و خارج از کشور دارم، معتقدم که فیلم ها با سلایق شخصی انتخاب شده اند. در صورتی که نمی توان با محصول یک ساله سینمای ایران و سرمایه های مادی و معنوی آن با دیدگاه و سلایق شخصی برخورد کرد. کار هیئت انتخاب، انتخاب گونه های مختلف فیلم برای جشنواره است نه اینکه چهار فیلم محصول یک سازمان را برای ساکت نمودن یک طیف وسلیقه انتخاب کند. از سوی دیگر به گفته دو تن از اعضای محترم هیئت انتخاب، هشتاد درصد فیلم های انتخابی آثار اجتماعی و تلخ اند.
کار به آنجایی می رسد که یکی از اعضای محترم هیئت انتخاب در برنامه زنده تلویزیونی از عضو محترم دیگر هیئت انتخاب، گواهی می گیرد بر مسلمانی عضو محترم هیئت انتخاب و مجری برنامه، که شما شهادت بدهید که این فیلم هایی که ما انتخاب کردیم اجتماعی و تلخ هستند ولی سیاه نمایی و سیاسی نیستند! و ایشان هم این مطلب را تایید می فرمایند.
این چه هیئت انتخابی است که برای تایید کارخودشان نیاز به شهادتین دارد؟
این چه هیئت انتخابی است که برای تایید کار خودشان نیاز به شهادتین دارد؟ عضو محترم دیگر هئیت انتخاب در برنامه زنده شبکه خبر می گوید من حاضر به مناظره نیستم و اولین بار است که در هئیت انتخاب حضور دارم ؟ ولی به گونه ای سخن می گوید که این هئیت محترم انتخاب از هر گونه اشتباه و خطا مبرا است ؟ اگر هئیت محترم انتخاب در مورد فیلم یا فیلم هایی اشتباه کرده باشد تاوان این خطا و اشتباه را چه کسی باید پس بدهد؟
جناب آقای دکتر ایوبی متاسفانه اینجانب تجربه تلخ اشتباه هیئت محترم انتخاب را در همین جشنواره فیلم فجر با اولین ساخته ام( آخرین ملکه زمین ) دارم و تاوان گزافی بابت آن پرداخت کردم یعنی هدر رفتن چهار سال از عمرم هرچند که آن فیلم در داخل و خارج از کشور جوایز بسیارزیادی برای سینمای ایران به ارمغان آورد و درگوشه و کنار اعضاء محترم هئیت انتخاب آن دوره جشنواره فیلم فجر اذعان به اشتباه خود کردند و حتی دبیر محترم سعی به جبران داشتند و لی هنوز بعد از سال ها جراحت آن اشتباه روح و روانم را می آزارد.
باور دارم که شما هم اعتقاد دارید بغیراز انبیا و اولیا تمامی انسان ها جایزالخطا هستند. هر کسی درزندگی شخصی مرتکب اشباه و خطا شود تاوان آن را خودش پس خواهد داد ولی گاهی انسان در مسند قضاوت می نشیند که کار بسیار سخت و دشواری است و اشتباه در آن باعث خواهدشد تا دیگران تاوان آن را پرداخت کند که در آموزه های دینی ما به این اشتباه می گویند حق الناس.
روحی تازه به کالبد نجیب و نحیف سینمایی ایران
جناب آقای دکتر ایوبی جنابعالی را انسانی متعهد می دانم و نگرانی بابت پروانه نمایش و ساخت ندارم تمام آنچه که نوشتم و امیدوارم شما بخوانید از خلوص و صدق نیت است ولا غیر، من دنبال در خواستی از جنابعالی بابت نمایش این فیلم در هیچکدام از بخش های جشنواره نیستم. شاید اهداف برگزار کنندگان جشنواره با مضامین این فیلم همسو نباشد. ولی باورکنید نمایش فیلم اول سینمایی که توسط جوانان فیلمساز ساخته شده اند در جشنواره فیلم فجر می تواند روح تازه ای به کالبد نجیب و نحیف سینمایی ایران بدمد و شعار عملی المپیاد فیلمسازی و مدرسه ملی سینما و حمایت از جوانان فیلمساز می تواند در نمایش فیلم کارگردانان اول سینمای ایران تجلی پیدا کند.
برای جنابعالی و همکارانتان دربرگزاری هرچه باشکوه تر سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر آرزو توفیق دارم.
باقی بقای سینمای نجیب ایران
محمدرضا عرب کارگردان و تهیه کننده سینما
( بیست و هفتمین روز از روزهای سخت اولین ماه زمستان نود و چهار)