پرسشهای یک منتقد قدیمی از دست‌اندرکاران جشنواره ۸میلیاردی جهانی(؟) فجر⇐چرا اغلب فیلمهای این جشنواره، پیشتر در جشنواره‌های ریز و درشت متعددی نمایش داده شده و بعضا به اکران عمومی هم رسیده بود؟؟/چرا فیلمی برنده جایزه بهترین کارگردانی شده که نه تنها در جشنواره‌های برلین و بلگراد و هنگ‌کنگ نمایش داده شده که هم در روسیه و هم در استونی اکران عمومی شده؟!/چرا فیلمی جایزه ویژه هیأت داوران را گرفته که در جشنواره‌هایی متعدد از ایرلند تا مکزیک شرکت داشته؟/چرا فیلمی جایزه «جلوه‌گاه شرق» را گرفته که علاوه بر حضور در جشنواره‌های متعدد، سال قبل در ویتنام نمایش عمومی داشته؟/چرا حتی فیلم افتتاحیه این جشنواره که فیلم مجیدی بود نیز پیشتر در لندن، بوسان و گوآ به نمایش درآمده بود؟
سینماروزان/مهدی فلاح‌صابر: جدایی بودجه خوار بین الملل از فجر که جزو تصمیمات رییس معزول سینما بود بعد از حذف او از سینما همچنان ادامه دارد و همچنان به هنگامه برگزاری جداگانه بین الملل است که انتقادات فراوان به کیفیت آثار این جشنواره و دست چندم بودن آنها علیرغم صرف هزینه بالا برای برگزاری رخ می نماید.
امسال هم از این قاعده جدا نبود و به غیر از شمار قابل توجهی از مردودیهای جشنواره ملی فجر که وارد محفل جهانی فجر شده بودند سبد محصولات خارجی جشنواره هم پر شده بود از آثاری که اصلی ترین شرط شرکت در جشنواره که دست اول بودن است را نداشتند.
سعید مستغاثی منتقد قدیمی سینمای ایران در یادداشتی بلند این وجه از جشنواره را به شدت زیر سوال برده است.
بخشهایی از یادداشت سعید مستغاثی را بخوانید:
اگر جشنواره فیلم فجر می‌خواهد یک جشنواره واقعا جهانی ارژینال باشد، دعوت از فیلم‌ها و فیلمسازانی که با موضوعات صدبار تکرار شده، از جشنواره‌ها و فستیوال‌های دیگر بارها جایزه گرفته‌اند، نمی‌تواند زمین بازی این جشنواره باشد. چرا که در آن صورت نه آن فیلمسازان این جشنواره را فستیوال مهم و اصلی محسوب می‌کنند و نه فیلمهای خود را در درجه نخست و برای نمایش اول و دوم و حتی سوم به آن می‌دهند.
از همین روست که اغلب فیلمهای حاضر در بخش مسابقه اصلی جشنواره امسال یعنی همان «سینمای سعادت» یا «جلوه‌گاه شرق» پیش از این در جشنواره‌های ریز و درشت متعددی نمایش داده شده و جایزه گرفته و بعضا حتی به اکران عمومی هم درآمده‌اند. چنین وضعیتی ممکن است برای برگزار کنندگان جشنواره فیلم فجر اهمیتی نداشته باشد ولی به شدت از اعتبار جشنواره می‌کاهد. مانند این است که در بخش مسابقه همین جشنواره فیلم فجر که بهمن ماه برگزار می‌شود، فیلم‌هایی شرکت کنند که قبلا در سینماها نمایش داده شده‌اند. آیا مسئولین جشنواره چنین مسئله‌ای را می‌پذیرند؟!!
مثلا فیلم «دولتوف» که جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کرد، نه تنها در جشنواره‌های برلین و بلگراد و هنگ‌کنگ (که این دوتای اخیر فستیوال‌های درجه 2 و 3 به شمار می‌آیند) در سال قبل شرکت داشت، از 10 اسفند سال گذشته هم در روسیه و از 19 اسفند در استونی به اکران عمومی درآمد.
یا فیلم «ترانه سنگ» که جایزه ویژه هیئت داوران را به عنوان یکی از مهم‌ترین جوایز جشنواره دریافت کرد، از اسفند دو سال پیش تا آبان ماه سال گذشته در جشنواره‌های متعددی مثل کارلوویواری چک، گالوی ایرلند، میل ولی، لندن، هامبورگ، لس کابوس مکزیک و… شرکت داشته که نام برخی آنها حتی به گوششان هم نخورده! و از آبان گذشته نیز به نمایش عمومی درآمد.
و یا فیلم «پدر و پسر» که جایزه بهترین فیلم بخش جلوه‌گاه شرق را دریافت کرد، علاوه‌بر حضور در جشنواره‌های مختلف از 15 فروردین سال گذشته در سینماهای ویتنام به نمایش عمومی درآمد.
این درحالی است که حتی مجید مجیدی نیز نمایش اول فیلم اخیرش را به جشنواره فیلم فجر نداد و آن را ابتدا در جشنواره فیلم لندن به نمایش درآورد. این فیلم در حالی به عنوان فیلم افتتاحیه یعنی برگ برنده سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد که قبل از آن، به جز لندن در فستیوال‌های متعددی مثل پوسان کره جنوبی، گوا در هند، پالم اسپرینگ و حتی در دوبی نیز نمایش داده شده! و قرار بود که اواسط اسفند ماه در تهران نیز به نمایش عمومی درآید که گویا به دلیل استقبال کم در خرید بلیط اینترنتی، نمایش عمومی آن به تعویق افتاد!! و گذار آن به جشنواره جهانی فیلم فجر افتاد و جایزه محمد امین را که بایستی به فیلم قبلی مجیدی می‌دادند، این بار به وی اعطا کردند!!!
حالا دیگر از حضور آثاری مانند فیلم پسا استعماری«شیر» ساخته گرت دیویس بگذریم که از 3 سال قبل، تقریبا کمتر سالن سینمایی در سراسر دنیاست که این فیلم را نمایش نداده باشد و DVD آن هم دو سال پیش در میان اکثر علاقمندان سینما دیده شد و بعید نیست در تلویزیون و شبکه خانگی نیز نمایش داده شده باشد!
به این ترتیب چه تفاوتی مابین بخش مسابقه سینمای بین‌الملل جشنواره فیلم فجر با بخش جشنواره جشنواره‌ها یا نمایش‌های ویژه آنکه مثلا برگزیدگان جشنواره‌های خارجی را نمایش می‌دهند، در نظر گرفته می‌شود؟ یعنی تنها اضافه کردن بخش‌ها مد نظر است و بس؟!!